Làm sao để giải thoát trí não khỏi mọi sự qui định? Theo Krishnamurti, khắp nơi trên thế giới và trong bản thân mỗi người có quá nhiều vấn đề quan trọng phải giải quyết. Có nơi chìm đắm trong nghèo khó, có nơi sống đau khổ, bất công, một cảm giác sống mà không có tình yêu… Con người bị điều khiển, bị chìm đắm trong tham lam, dục vọng, chia rẽ, thù địch, thất bại, đau khổ… Krishnamurti cho rằng nhiều vấn đề của ta không thể giải quyết được, trừ khi có một cuộc cách mạng nền tảng của trí não, bởi vì chỉ có một cuộc cách mạng như thế mới có thể đem lại nhận thức rằng đâu là sự thật.
Nếu ta không thấy chính mình “như ta là”, nếu ta không thấu hiểu người tư duy (cái thực thể tìm kiếm, không ngừng yêu cầu, đòi hỏi, chất vấn, ra sức khám phá…) thì khi đó tư tưởng của ta, cuộc tìm kiếm của ta sẽ vô nghĩa. Chừng nào công cụ tư duy của ta còn chưa sáng tỏ, còn lầm lạc, còn bị qui định, thì bất cứ suy nghĩ nào của ta cũng bị hạn chế, nhỏ hẹp. Vì thế, để giải quyết những vấn đề cốt lõi nêu trên, vấn đề của ta là làm sao giải thoát trí não khỏi mọi sự qui định.
Tác giả gợi mở: “Nếu ao ước tìm ra sự thật, ta phải hoàn toàn thoát khỏi mọi tôn giáo, thoát khỏi mọi sự qui định, thoát khỏi mọi giáo điều, mọi niềm tin, mọi quyền lực xui khiến ta phải tuân thủ, nghĩa là về cốt lõi, phải hoàn toàn đứng một mình, và việc đó vô cùng khó khăn”. Nhưng nếu không như vậy, thì ta không thể nhìn ra con đường để khám phá sự thật cốt lõi của bản thể con người và xã hội loài người, để tự mình tìm ra những đổi thay đúng đắn và tích cực.
Krishnamurti khuyên rằng: “Hãy quan sát trí não của chính bạn, hãy nhìn thấy những tầng sâu mà trí não có thể vươn tới; do đó, bạn mới quan trọng, chứ không phải giáo lý. Điều quan trọng đối với bạn là khám phá đường đi nước bước trong tư duy của chính bạn và tư duy đó hàm ý gì…”.
Và theo ông, để trí não xuất hiện những điều mới mẻ thì không để trí não bị bận rộn. Chỉ có một trí não đầy tham vọng mới bận rộn. Chỉ có một sự tĩnh lặng của trí não, một sự trống không, trong đó không có bất kỳ chuyển động nào, chỉ khi đó cái chưa biết mới hiện hữu và trở nên hữu ích với chúng ta - với những điều ta đang quan tâm và cần thay đổi về chính bản thân mình và xã hội loài người mà mình đang hiện diện.
Điều lý thú là trong “Như ta là” có hẳn một phần phụ lục về thiền. Và chắc chắn bạn sẽ rất ngạc nhiên khi từ năm 1955 của thế kỷ trước đã có một nhà tư tưởng nói về thiền thật sâu sắc và khác biệt. Ông viết: “Thiền rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn nữa là phải hiểu thiền là gì, nếu không, trí não sẽ bị vướng mắc vào kỹ thuật thuần túy. Chính khi hiểu thiền là gì đó, tôi đang thiền.”
Hãy đọc “Như ta là” của Krishnamurti để chiêm nghiệm nhiều điều thú vị về chính ta và xã hội mà ta đang sống.
Krishnamurti (1895 - 1986) là một triết gia và nhà diễn thuyết nổi tiếng về các vấn đề triết học và tinh thần. Ông sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp Brahmin tại Ấn Độ. Krishnamurti không lệ thuộc vào bất kỳ tôn giáo, giáo phái, hay quốc gia nào.
