Các luật sư của cựu đại sứ Cộng hòa Chad tại Canada tuyên bố sẽ quyết liệt chống lại yêu cầu của Canada hồi đầu năm 2013 đòi thân chủ của họ trả lại nhiều triệu cổ phiếu mà bà mua rẻ được trong một vụ mai mối cho Công ty Griffiths Energy International Inc.(GEI) của Canada giành được quyền khai thác dầu tại Chad.
 |
| Ari Ben-Menashe |
Yêu cầu của Canada được đưa ra sau khi GEI thừa nhận đã hối lộ bà Nouracham Niam – phu nhân cựu đại sứ Adam Bechir của Chad tại Canada - 2 triệu USD nhằm giành được quyền khai thác dầu tại quốc gia Trung Phi này và chấp nhận nộp phạt 10,35 triệu USD để không bị truy tố. Các công tố viên Canada muốn bà Niam phải trả lại 2 triệu USD và 4 triệu cố phiếu GEI trị giá 20 triệu USD đã được bán cho bà và những người đứng tên hộ bà với giá rẻ như bèo.
Hồi tháng 2/2013, thông qua các luật sư của mình tại Calgary, bà Niam đã nhận được yêu cầu này, tuy nhiên chiếu theo luật chống hối lộ ở nước ngoài và nhằm đảm bảo yêu cầu được thực hiện, cảnh sát Canada đã ra lệnh “tạm giam” trước số cổ phiếu nói trên.
Griffiths Energy International Inc.(GEI) là một công ty mới thành lập năm 2009, tuy nhiên một trong ba người đồng sáng lập ra nó là Naeem Tyab lại là một trong những cái tên quen thuộc trong giới đầu tư tại Canada. Sau khi cùng với anh em Parvez và Brad Griffiths lập ra GEI, Naeem Tyab đã tới Chad tìm cách giành quyền khai thác dầu mỏ và khí đốt ở đây.
Ban đầu, ông ta ký thỏa thuận với chính đại sứ Chad tại Canada, nhờ ông này làm tư vấn. Tuy nhiên vì bị các luật sư của GEI phản đối nên sau đó Naeem Tyab bê nguyên xi bản hợp đồng tư vấn đó qua ký với Công ty Chad Oil Consultants LLC của bà vợ ông Adam Bechir. Công việc không suôn sẻ, kéo dài đến nỗi hợp đồng phải gia hạn. Tuy nhiên sau đó, GEI đã được trao quyền khai thác dầu tại Chad.
Mọi chuyện có lẽ đã êm thấm nếu như Brad Griffthis không gặp tai nạn. Hôm 18/6/2011 Brad Griffths mất tích khi đi câu, hai ngày sau thợ lặn của cảnh sát tìm thấy xác ông ta dưới đáy hồ. Nhà chức trách cho rằng ông ta say rượu ngã xuống nước khi đang bơi xuồng máy tốc độ cao và chết đuối. Họ không tìm thấy điều gì đáng ngờ trong cái chết của Griffiths.
Tuy nhiên, sau cái chết của Brad Griffiths, đến cuối năm 2011 những người lãnh đạo mới của GEI khi tiếp quản công ty đã phát hiện ra những điều đáng ngờ. Cuộc điều tra nội bộ của GEI đã lôi cảnh sát vào cuộc.
Theo hồ sơ của cảnh sát được trình lên tòa án Calgary xin phê chuẩn thỏa thuận về việc GEI nhận tội và nộp phạt thì “Chiến dịch Chad” của GEI có liên quan tới cả một đường dây vận động hành lang quốc tế.
Theo tờ Nationa Post của Canada, năm 2008, cựu thủ tướng Jean Chrétien đã thu xếp một cuộc gặp ở Quebec giữa Brad Griffiths với Tổng thống Chad, ông Idriss Deby, đại sứ Adam Bechir và phu nhân. Ông Chrétien không trực tiếp đến dự mà chỉ nói chuyện với mọi người qua điện thoại.
Qua năm 2009, Griffiths lại gặp đại sứ Bechir và phu nhân tại tư dinh ở Washington. Cuộc đối thoại kéo dài giữa phu nhân Niam với Brad Griffiths và Naeem Tyab xoay quanh những mối quan tâm của họ tại Chad và bằng cách nào bà Niam có thể hỗ trợ công ty. Theo lời của ông Bechir, sau khi Brad Griffiths và Niam Tyab ra về, vợ ông kể rằng Brad đã hứa sẽ ký một hợp đồng dịch vụ trị giá 2 triệu USD và cơ hội mua cổ phiếu của GEI để trả ơn những lời khuyên và sự trợ giúp của bà trong vụ làm ăn này.
 |
| Ari Ben-Menashe |
Sau đó, có thêm một cuộc gặp nữa vào tháng 9/2009 tại khách sạn Ritz-Carlton ở Washington giữa ông Chretien, Griffiths và Tyab với Tổng thống Deby, đại sứ Bechir và Bộ trường Dầu mỏ của Chad. Cuộc gặp này thảo luận về mối quan tâm của GEI tại Chad nhưng không có thỏa thuận nào được đưa ra và vai trò của ông Chretien chấm dứt tại đây.
Tuy nhiên, GEI vẫn tiếp tục làm việc với các luật sư của Heenan Blaikie LLP, một công ty luật có tiếng của Canada,nơi ông Chretien là cố vấn. Giám đốc quan hệ quốc tế Jacques Bouchard là người trực tiếp làm việc với GEI. Ông Bouchard chủ yếu làm việc với châu Phi và từng tới lục địa này vài lần cùng với ông Chretien.
Sau khi các cuộc thương thuyết giữa GEI và Chad bị sa lầy và cuối năm 2009, một nhân vật chuyên đi cửa sau được vời nhập cuộc. Ari Ben-Menashe là một cựu nhân viên của chính phủ Israel, ông ta tự quảng cáo đã từng làm việc trong cơ quan tình báo. Sống tại Montreal, Ben-Menashe làm trung gian giữa giới làm ăn phương Tây với các chính trị gia Nga và châu Phi.
GEI tiếp cận Ben-Menashe vào năm 2010, vài tháng sau khi ký hợp đồng tư vấn với công ty của bà Niam để “mở cửa” Chad. Ông Bouchard thừa nhận có bàn chuyện làm ăn với Ari Ben-Menashe, họ thường gặp nhau trong quán cà phê nằm trong một khách sạn gần trụ sở của Heenan Blaikie tại Montreal.
Tờ National Post của Canada kiếm được một bản dự thảo hợp đồng tư vấn giữa Công ty Dickens & Madson của Ben – Menashe với GEI được soạn vào tháng 1/2010 trong đó Dickens & Madson sẽ thay mặt GEI “vận động hành lang nhánh hành pháp của chính quyền Cộng hòa Chad và cung cấp các dịch vụ khác nhằm trợ giúp trong việc thâu tóm 2 lô khai thác dầu”
Trong hồ sơ của tòa án Calgary có bản sao thư điện tử trao đổi giữa Griffiths và Bouchard trong năm đó. Một số thư có nhắc những nỗ lực của Ben- Menashe nhằm vận động Tổng thống Chad và các nhân vật khác.
Ngày 19/1/2011 GEI nhận được quyền khai thác 2 lô dầu tại Chad. Sang tháng 2, bà vợ ông đại sứ nhân được 2 triệu USD. Tài liệu cho thấy bà Niam đã tiêu một nửa số tiền đó cho căn nhà của bà ở thủ đô Washington.
Đúng như lời hứa, các cổ phiếu của GEI đã được bán cho bà Niam. Hồ sơ trình lên tòa cho thấy bà Niam đã mua 1,6 triệu cổ phiếu của GEI, bà Ikram Saleh, vợ một nhà ngoại giao cao cấp khác của Chad tại Washington cũng mua 800.000 cổ phiếu GEI, chưa kể thêm 1,6 triệu cổ phiếu cùng loại được bán cho Adoum Hassan, một người bạn của hai nhà ngoại giao Chad nói trên nhưng “người chủ của các cổ phiếu này theo luật và trên thực tế là bà Niam”.
Gây sốc nhất là việc cả 4 triệu cổ phiếu nói trên được GEI bán ra với gia chưa đầy 1 xu/cổ phiếu.
Chuyện đã rõ nhưng ngài đại sứ thất sủng vẫn khăng khăng bảo vệ hợp đồng với Griffiths Energy là việc “giữa ban ngày, không có chuyện có dấm dúi”. Trong một bức thư dài 6 trang gửi cho báo chí,ông Adam Bechir tuyên bố lấy làm tiếc vì những việc đã đặt dấu chấm hết “cho sự nghiệp chính trị 20 năm phục vụ đất nước” của ông. Ông khẳng định vợ mình là “người trung thực và kính Chúa nhất” và bà không hề có chút ảnh hưởng nào trong quyết định của Chad giao cho GEI quyền khai thác những khu mỏ nói trên, đơn giản là vì không có đối thủ cạnh tranh.
Vợ chồng ông đại sứ trưng ra giấy phép của Bộ trưởng Dầu mỏ Chad cấp đầu năm 2011 cho phép công ty Chad Oil Consultants LLC của bà Niam được tìm kiếm các nhà đầu tư khai thác các mỏ dầu của nước này. “Lỗi duy nhất là bà ấy lại là vợ một đại sứ”, ông Bechir tuyên bố.
Ông còn lý luận thêm rằng giả như khoản tiền 2 triệu GEI trả cho bà Niam là có thật thì điều đó không có nghĩa là ông hưởng lợi vì vợ chồng ông mỗi người có tài sản riêng. “Không nhất thiết là tôi được lợi. Còn tuỳ cách nhìn. Tôi có thể được lợi vì bà ấy là vợ tôi, nhưng cũng có thể không. Bà ấy có lẽ sẽ giàu hơn nhưng đấy là tài sản riêng của bà ấy”, vị cựu đại sứ lập luận.
Ông Bechir tố cáo những lãnh đạo mới của GEI dựng chuyện để tìm cách đoạt lại các cổ phiếu của vợ ông. Thề bảo vệ quyền lợi của mình “bằng răng và móng vuốt”, ngài cựu đại sứ sẽ đưa vụ này ra tòa án quốc tế.
Thu An
