Sau đó là những nghi vấn về cái chết của Hesley. Có thông tin cho rằng ông bị bắt làm tù binh, lại có thông tin cho rằng ông mất tích trong chiến tranh, bị thiêu do hỏa lực phòng không… Tuy nhiên, giới sử gia ở Pilsen biết về cái chết của phi công William Hesley rõ nhất.
Ngày nay, tại thị tứ nhỏ Ceminy, nơi có bức tượng đài bằng đá kỷ niệm trên đó có khắc tên Thiếu úy Hesley, như một ghi nhận về người phi công đã giải phóng Pilsen khỏi Đức Quốc xã.
Cuộc không chiến ác liệt
Lái chiến đấu cơ, Thiếu úy Hesley buộc phải biết chính xác từng vị trí bên dưới, bên cạnh đó phải biết tốc độ bay và điều hướng, ghi nhận các đặc điểm địa hình trên mặt đất, và thậm chí quan sát hướng di chuyển của sao thông qua bàn hoa tiêu để đoán hướng khi bay.
Hesley đã gia nhập chiến trường vào tháng 1/1945, thời điểm đó, các họng súng phòng không vẫn luôn là nỗi ám ảnh đối với lực lượng không quân. Để tránh thiệt hại, quân Đồng Minh thường xuyên thay đổi đội hình bay khi tiến vào lãnh thổ địch, buộc quân Đức phải liên tục thay đổi tọa độ bắn.
Thiếu úy Hesley cùng các phi công khác chọn cách lái bay ngoằn ngoèo để tránh rơi vào tầm mai phục. Những chiếc pháo đài bay thường di chuyển với 2 hoặc thậm chí cả 3 động cơ. Chúng thường quay trở lại Anh với thân lỗ chỗ đạn bắn, hoặc đôi khi bị mất hẳn một khúc thân. Và cũng có nhiều chiếc biến thành quả cầu lửa hoặc lao xoáy xuống đất khi mất kiểm soát; và để thoát thân, nhiều phi công chọn cách nhảy dù.
Nhiều phi công đã tử trận khi trúng pháo phòng không của địch, không có thời gian để than khóc. Trong tuần tiếp đó, quân đội Đồng Minh bay nhanh về hướng Berlin với hy vọng họ sẽ hoàn thành sứ mệnh cuối cùng: Công xưởng Skoda. Khu phức hợp nhà máy này cung cấp cho người Đức mọi thứ: đạn dược, xe tăng, động cơ máy bay, súng cỡ nòng 88mm...
Công xưởng Skoda cực kỳ quan trọng đối với người Đức, vậy nên họ đã xây dựng một bản sao nhà máy này bằng gỗ và vải ở cách đó vài dặm để đánh lừa máy bay quân Đồng Minh. Tháng 4/1943, Không lực hoàng gia Anh đã phái đi hơn 300 oanh tạc cơ hạng nặng trực chỉ Công xưởng Skoda, nhưng đã đánh bom nhầm một bệnh viện tâm thần ở thành phố Dobrany, tổn thất 36 chiến đấu cơ.
Nỗi khổ tâm của hậu phương
Cuộc chiến ở châu Âu đã kết thúc vào ngày 8/5/1945, đến ngày 11/5/ 1945, bà Maribelle (vợ Thiếu úy Hesley) nhận được một bức điện tín có đoạn viết: “Bộ trưởng chiến tranh bày tỏ nỗi thương tiếc vô hạn rằng chồng bà - Thiếu úy Hesley William - đã bị mất tích khi bay đến Tiệp Khắc kể từ ngày 25/4/1945”. Maribelle vẫn hy vọng rằng chồng mình đã trốn thoát và chỉ bị bắt làm tù binh.
Khi John lên 3, cậu bé hay hỏi mẹ khi nào cha về. John biết rằng nhiều đứa trẻ có cha đi lính, nhưng cha họ đã đoàn viên, còn cha cậu thì không về. 3 năm sau ngày ông Hesley được báo cáo là đã tử trận, bà Maribelle qua thêm 2 lần đò và đều không hạnh phúc. Vì Hesley tử trận trong trận không chiến, nên John tin rằng định mệnh của mình cũng tương tự thế. Nghĩ tới tội ác của chiến tranh, John khi lớn lên đã quyết định ghi danh vào một Trường dòng của Giáo hội trưởng lão, rồi sau đó được đào tạo để trở thành một nhà tâm lý học lâm sàng.
Nhiều năm qua, John đã làm việc với các cựu binh, giúp họ bình tâm với các hành vi đã gây ra trong chiến tranh. John nghĩ rằng miễn là ông giúp trút bỏ gánh nặng cho họ thì cũng xóa đi nỗi đau và buồn thương trong lòng. Công xưởng Skoda bị hạ Công ước The Hague năm 1907 có ghi rõ: “Sau khi có thông báo chính xác, việc đánh sập những nơi không được bảo vệ như cảng biển, thành phố, làng mạc, nơi sinh sống hay các tòa nhà có thể được bắt đầu”.
Năm 1945, quân Mỹ đã thả truyền đơn xuống các thành phố Nhật Bản, thúc giục dân thường “phải kết thúc chiến tranh hoặc chịu trận với vật liệu nổ có sức tàn phá khủng khiếp”. Nhưng các truyền đơn đó đã không ghi rõ cuộc tấn công sẽ diễn ra ở Hiroshima và Nagasaki. Mặt khác, nhà máy Skoda không nằm trên đất địch (Đức) mà là trên lãnh thổ bị địch chiếm đóng (Séc). Khi nhận được cảnh báo của phe Đồng Minh, các xạ thủ Đức đã dàn quân để nhắm bắn các mục tiêu trên không.
Trên oanh tạc cơ Checkerboard Fort, Thiếu úy Hesley đang chú tâm vào bàn điều khiển. Mây mù vẫn che phủ mục tiêu. 15 phút sau đó, khoảng 10h30 phút trưa, ở lần bay thứ 3, mây mù đã dãn ra khỏi khu phức hợp nhà máy Skoda. Công tắc được bật ở khoang chứa bom, bom túa ra từ bụng oanh tạc cơ Checkerboard Fort. 6 người đã chết tại chỗ ngay khuôn viên nhà máy, những quả bom “đi lạc” đã khiến 67 dân thường trong thành phố thiệt mạng. Các oanh tạc cơ đã hủy diệt 70% các công trình tại nhà máy Skoda. Sứ mạng oanh tạc đã thành công mỹ mãn. Trung úy Fisher quay đầu máy bay, họ trở về nhà.
Nhưng, bỗng ngay lúc đó, một vỏ đạn 88mm đã xé toạc 2 động cơ bên trái máy bay Checkerboard Fort. Fisher bấm chuông báo động cho mọi người nhảy dù. Các phi công trên những oanh tạc cơ khác nhìn thấy Checkerboard Fort bị trượt khỏi đội hình bay. Hesley và một đồng đội khác bị mắc kẹt bên trong 2 nửa của pháo đài bay Checkerboard Fort đang ngùn ngụt cháy, lao xuyên qua các đám mây.
Những nghi vấn được sáng tỏ
Cuối tháng 9/2019 vừa qua, ông John trong lúc dọn dẹp tủ quần áo của gia đình thì vô tình lục được cái hộp chứa nhiều kỷ niệm quý báu của cha mẹ ông, trong đó có 2 lá thư của ông Hesley viết cho con trai và bức ảnh cả nhà đi dạo ở Texas.
Ông John còn tìm thêm 2 bức điện tín của Western Union báo cáo rằng cha mình đã bị mất, còn bức kia báo cáo đã bị giết, cùng nhiều lá thư chia buồn chính thức. John cầm tất cả giấy tờ, ảnh, và liên hệ với các sử gia quân sự nhằm biết thêm thông tin về cha mình. Họ cũng gửi cho ông một bản danh sách tất cả những lần hành quân mà ông Hesley tham gia, sau cùng John vẫn không biết thêm chút gì về những giờ khắc cuối cùng của cha mình.
John tưởng tượng cảnh cha bị thiêu sống bên trong một phần máy bay ghim xuống đất. Nhưng rất may, một người cháu gái của xạ thủ trên pháo đài bay Checkerboard Fort đã tìm thấy một số món đồ của sĩ quan vô tuyến Wiznerowicz và pháo thủ Modert, sau đó đã gửi chúng cho ông John.
Lực lượng tuần tra Đức đã bắt giữ 2 quân nhân này khi họ nhảy dù xuống đất và giữ làm tù binh. Hai tuần sau cuộc đại chiến kết thúc, cả Wiznerowicz và Modert đều được phóng thích. 2 cựu quân nhân Wiznerowicz và Modert đều khẳng định người đồng đội Hesley đã bị chết bởi hỏa lực phòng không. Sự thật thì vụ nổ đã làm văng 2 động cơ khiến phi công Hesley tử trận. Giới sử gia ở Pilsen biết về cái chết của phi công William Hesley.
Ngày nay, tại thị tứ nhỏ Ceminy, nơi có bức tượng đài bằng đá kỷ niệm trên đó có khắc tên Thiếu úy Hesley, như một ghi nhận về người phi công đã giải phóng Pilsen khỏi Đức Quốc xã.
