Cục trưởng Cục Dân số: Đề nghị sớm thí điểm triển khai đổi mới các hoạt động giáo dục dân số

Phát biểu khai mạc, ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số nhấn mạnh tầm quan trọng của vị thành niên, thanh niên có trách nhiệm quan hệ tình dục an toàn và chủ động thực hiện tránh có thai ngoài ý muốn vì lợi ích của chính mình và tương lai đất nước. Nghị quyết số 21-NQ/TW, Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành TƯ khóa XII chỉ rõ “Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển”, không có nghĩa là sẽ không thực hiện kế hoạch hóa gia đình mà vẫn tiếp tục thực hiện kế hoạch hóa gia đình để mọi phụ nữ có nhu cầu tránh thai đều được tiếp cận thuận tiện với dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

Cục Dân số, Bộ Y tế mong muốn trong thời gian tới tiếp tục nhận được sự hợp tác chặt chẽ của các cấp, các ngành, các tổ chức quốc tế, các đối tác phát triển hỗ trợ giúp người dân thực hiện biện pháp tránh thai để tránh mang thai ngoài ý muốn, dự phòng vô sinh, giảm phá thai, giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ, trẻ em có liên quan đến thai sản và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Cũng tại buổi lễ ông James Alexander Phó Tổng Giám Đốc Công ty TNHH Bayer Việt Nam cho biết, năm 2025, thế giới kỷ niệm 65 năm ra đời viên thuốc tránh thai, tạo ra cuộc cách mạng về quyền tự chủ của phụ nữ phòng tránh có thai ngoài ý muốn kiểm soát khả năng sinh sản. Bayer Việt Nam cam kết tiếp tục hỗ trợ trong việc nâng cao nhận thức và kiến thức cho phụ nữ Việt Nam về chăm sóc sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình.

Trong ba thập kỷ qua, thế giới đã đạt được những thành tựu đáng kể. Số lượng phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng gấp đôi trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 2021. Tỷ lệ sinh con ở nhóm vị thành niên trong độ tuổi 15 đến 19 tuổi đã giảm khoảng một phần ba kể từ năm 2000.

Tại những quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp, năm 2024, ước tính có 380 triệu người sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, tăng gần 100 triệu người so với năm 2012, giúp ngăn ngừa được hơn 143 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, 29 triệu ca phá thai không an toàn và 144.000 ca tử vong mẹ.

Tuy nhiên, công tác kế hoạch hóa gia đình vẫn còn nhiều thách thức, theo báo cáo của WHO, trong số 1,1 tỷ người có nhu cầu kế hoạch hóa gia đình thì 164 triệu người có nhu cầu chưa được đáp ứng về biện pháp tránh thai. Tại các nước đang phát triển, bình quân có khoảng gần 1/3 số phụ nữ sinh con ở tuổi vị thành niên.

Ở nước ta, chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đã từng bước được cải thiện, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai đạt và duy trì ở mức cao so với khu vực và trên Thế giới. Tuy nhiên, chúng ta đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, nhất là đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của vị thành niên, thanh niên.

Theo thống kê, ở độ tuổi kết hôn lần đầu tăng, trong khi tuổi quan hệ tình dục lần đầu giảm. Nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai tăng cao. Đặc biệt tỷ lệ này ở nhóm chưa kết hôn và không chung sống trong năm 2021 lên tới 40,7 % .

Bên cạnh đó, tỷ lệ phụ nữ từ 20–24 tuổi tảo hôn trước 18 tuổi vẫn còn cao, nhất là ở nông thôn, vùng Trung du và miền núi phía bắc hay tỷ lệ phụ nữ từ 20–24 tuổi từng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi chênh lệch rất lớn giữa các nhóm đối tượng chủ yếu thuộc về nhóm nghèo hay phụ nữ là đồng bào thiểu số.

Từ thực trạng này, Cục Dân số đề nghị các Chi cục Dân số, Phòng Dân số tham mưu Sở Y tế các tỉnh, thành phố phối hợp với các sở, ban, ngành chỉ đạo thực hiện mục tiêu về kế hoạch hóa gia đình trong thời gian tới.

Trước hết, phải đảm bảo đầy đủ và kịp thời các điều kiện để mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiếp cận thông tin và dịch vụ kế hoạch hóa gia đình thuận tiện, an toàn và hiệu quả; tiếp tục quan tâm ưu tiên, hỗ trợ cho các đối tượng vị thành niên, thanh niên.

Cùng với đó, tích cực, đẩy mạnh truyền thông, tư vấn và tăng cường cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng, phù hợp với điều kiện học tập, làm việc và sinh hoạt của các nhóm vị thành niên, thanh niên, góp phần cải thiện sức khỏe vị thành niên, thanh niên, đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.

Đồng thời, sớm đưa vào thí điểm triển khai đổi mới các hoạt động giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên; triển khai các mô hình giảm thiểu tảo hôn, giảm mang thai và sinh con ở tuổi chưa thành niên phù hợp với nhóm đối tượng; đặc điểm, tình hình thực tế của mỗi địa phương./.