Huy động vốn của người dân để chơi ... “đỏ đen”
Bị cáo Nguyễn Thị Thảo (60 tuổi), trú thị trấn Con Cuông, huyện Con Cuông (Nghệ An) từng được xem là nữ đại gia vàng bạc giàu có ở phố núi phía tây tỉnh Nghệ An. Không chỉ là chủ một tiệm vàng, Thảo còn có cửa hàng kinh doanh xe máy lớn nhất nhì khu vực này. Với uy tín cũng như khối tài sản khổng lồ của mình và gia đình, Thảo đã đứng ra huy động vốn của người dân với số tiền lớn. Đùng một cái, nữ đại gia phố núi bất ngờ thông báo vỡ nợ, không có khả năng chi trả khiến hàng trăm người điêu đứng.
Theo tài liệu của cơ quan điều tra, Doanh nghiệp tư nhân Hùng Thảo được thành lập năm 1994, do ông Nguyễn Phi Hùng (chồng của Thảo) làm chủ doanh nghiệp, với ngành nghề kinh doanh mua bán vàng, bạc, trang sức, đồ mỹ nghệ; mua bán xe máy các loại. Mặc dù không có chức năng huy động vốn, không phải là chủ doanh nghiệp này nhưng Thảo đã phát hành phiếu gửi tiền, sử dụng con dấu của Doanh nghiệp Hùng Thảo đóng lên phiếu gửi tiền làm cho người dân lầm tưởng, gửi tiền cho Thảo. Sau khi nhận một số lượng tiền gửi rất lớn của người dân nhưng không có khả năng trả lại, Thảo chỉ đạo kế toán của doanh nghiệp soạn thảo quyết định giải thể doanh nghiệp và thông báo giải thể với lí do làm ăn thua lỗ...
Thảo cho gửi thủ tục giải thể doanh nghiệp đến Chi cục Thuế huyện Con Cuông nhưng không thông báo và niêm yết quyết định và thông báo giải thể doanh nghiệp tại chính quyền địa phương, trụ sở doanh nghiệp theo quy định, cũng không thông báo cho những người dân đã gửi tiền.
Điều đáng nói, dù đã có quyết định, thông báo giải thể doanh nghiệp nhưng từ ngày 23/10/2015, Thảo vẫn tiếp tục huy động vốn nhận tiền gửi của người dân. Chiều 9/5/2016, Vi Văn Đức và Hồ Anh Tú (cùng trú huyện Con Cuông) đến tiệm vàng của bà Thảo để đánh bạc dưới hình thức ghi lô đề. Cơ quan Công an tỉnh Nghệ An phá đường dây đánh bạc, ghi lô đề cá độ bóng đá này với sự tham gia của Thảo. Sau đó, Thảo bị phạt 7 tháng tù treo về tội Đánh bạc.
Nghe tin bà Thảo bị tù, khoảng 500 người dân đã nộp đơn lên cơ quan Công an huyện Con Cuông tố cáo bà Thảo hoạt động “tín dụng đen”, chiếm đoạt hàng chục tỷ đồng. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án và xác định Thảo đã lừa đảo 383 người dân, chiếm đoạt 24,8 tỉ đồng. Trong đó, Thảo đã trả được hơn 2,3 tỉ đồng tiền gốc, 868 triệu đồng tiền lãi cho người dân.
Tại phiên tòa sơ thẩm diễn ra vào ngày 9/3/2018, Nguyễn Thị Thảo không thừa nhận hành vi chiếm đoạt tài sản. Bị cáo cho hay, việc giao nhận tiền là do người dân tự nguyện, khi mọi người gửi tiền vào chỗ bị cáo Thảo sẽ được trả lãi 1.000 đồng/1 triệu đồng/1 tháng. Khi được hỏi về khoản tiền lớn đã huy động được của các bị hại, Thảo vẫn bình thản nói “đã chơi trò đỏ đen” và không còn tiền để trả cho bị hại. Tòa sơ thẩm đã tuyên phạt Thảo tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản Buộc bị cáo phải bồi thường cho các bị hại với số tiền 21,6 tỷ đồng. Ngoài ra, Nguyễn Khắc Cường (con trai Thảo) cũng phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người bị hại số tiền hơn 1,4 tỷ đồng.
143 bị hại đồng loạt làm đơn kháng cáo
Bản án không có kháng nghị, nhưng 143 bị hại đã nộp đơn kháng cáo lên cấp phúc thẩm yêu cầu làm rõ vai trò trách nhiệm của chồng và con của bà Thảo trong vụ lừa đảo. Các bị hại cũng đề nghị xem xét Thảo có dấu hiệu tẩu tán tài sản cho con gái, đề nghị cơ quan chức năng thu hồi để trả lại tài sản cho người đã mất. Các bị hại cũng đề nghị cơ quan điều tra kiểm kê các tài sản còn lại của Thảo để trả cho các bị hại. Bà Xuân (một bị hại trong vụ án) kháng cáo yêu cầu Thảo bồi thường thêm 9 chỉ vàng 9999.
Từ mờ sáng ngày 25/4, hàng trăm người dân là bị hại trong vụ án đã bắt xe đò, đi xe máy vượt 130 km từ huyện miền núi xuống TP Vinh (Nghệ An) tham dự phiên tòa phúc thẩm. Trong số 383 bị hại, có hàng trăm người thuộc diện hộ nghèo ở miền núi Nghệ An. Có người từng bán trâu, bò, gà lợn, đi vay ngân hàng... vì tin tưởng Thảo “đại gia” vàng bị lừa lấy hết tiền khiến gia đình thêm chồng chất khó khăn. Nhiều người cho biết đã phải vay mượn tiền để có lộ phí đi xuống thành phố tham dự phiên tòa với hy vọng “đòi được ít tiền để vực lại gia đình”.
Tại tòa, trước câu hỏi của đại diện các bị hại về số tiền hàng chục tỷ đồng bị cáo đã sử dụng vào việc gì? Thảo khai, đó là khoản tiền từ nhiều năm cộng lại chứ không phải thời gian ngắn. Bị cáo khẳng định “không đi huy động vốn mà do người dân đưa tiền đến...”. Tại tòa, bị cáo đồng ý bồi thường thêm bốn chỉ vàng 9999 cho bà Xuân.
HĐXX phúc thẩm nhận định, chưa đủ căn cứ xác định chồng và con trai của Thảo bàn bạc giúp sức cùng sử dụng số tiền Thảo chiếm đoạt được. Tòa án cấp phúc thẩm chỉ xem xét các vấn đề mà cơ quan điều tra, VKS và Tòa án cấp sơ thẩm đã đưa ra giải quyết trong vụ án. Do đó, trong vụ án này cơ quan điều tra chưa xem xét, chưa khởi tố, xử lý về hành vi của con trai và chồng của Thảo. Nếu các bị hại có căn cứ xác định là việc chồng bà Thảo (hiện đã chết) và con trai Thảo có hành vi tiếp sức, tiếp nhận ý chí giúp Thảo và đã cùng Thảo sử dụng số tiền chiếm đoạt chi tiêu thì có thể tiếp tục làm đơn lên cơ quan điều tra để được xem xét.
HĐXX cũng cho rằng quá trình điều tra, hồ sơ vụ án và quá trình xét xử tại phiên tòa không có căn cứ chứng minh Thảo có tài sản chuyển cho con gái, hiện con gái Thảo đang đứng tên, quản lý tài sản này. Do đó, chưa có cơ sở để xem xét tình tiết này. Nếu những người bị hại có đủ căn cứ chứng minh Thảo đã chuyển tài sản cho con gái thì có quyền làm đơn lên cơ quan thi hành án để xác minh làm các thủ tục theo quy định của pháp luật.
Sau 1 ngày xét xử, tòa phúc thẩm tuyên, chấp nhận một phần kháng cáo của bà Xuân, sửa bản án sơ thẩm về bồi thường dân sự cho bà Xuân, không chấp nhận kháng cáo của những người bị hại khác, giữ nguyên các vấn đề khác của bản án sơ thẩm, tuyên phạt Thảo tù chung thân về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Về trách nhiệm dân sự, buộc bị cáo Thảo phải bồi thường cho những người bị hại như bản án sơ thẩm đã tuyên, buộc anh Nguyễn Cao Cường (con trai của Thảo) phải liên đới bồi thường cho 9 người bị hại. Buộc bị cáo Thảo bồi thường cho bà Xuân thêm 9 chỉ vàng 9999.
Sau phiên tòa, ông Nguyễn Trọng Hường, người đại diện cho hơn 100 người bị hại cho biết, họ đang làm các thủ tục tiếp theo để đề nghị không để lọt người, lọt tội và đi tìm chứng minh tài sản bà Thảo tẩu tán để yêu cầu đưa vào thi hành án.
