Nhiều năm không có chủ đến nhận
Theo Tổng cục Hải quan, đến tháng 11/2019, số lượng container phế liệu được lưu giữ tại cảng biển là 8.748 container. Trong đó, có 3.102 container được lưu dưới 30 ngày, 46 container lưu tại kho, bãi từ 30 - 90 ngày và 5.600 container tồn đọng tại kho, bãi, cảng trên 90 ngày.
Theo đại diện cảng Cát Lái (TP Hồ Chí Minh), hiện nay số container tồn đọng tại cảng là 2.800 container. Số này nằm đây đã gần 2 năm, không ai đến nhận. Khoảng 80% trong số này là hàng container nhựa phế liệu. Nhằm có diện tích cho container xếp dỡ, cảng phải tự di chuyển các container phế liệu tồn đi Tân Cảng – Hiệp Phước, Long Bình… Chi phí để di dời tốn cả hàng trăm nghìn USD.
Tại cảng Đình Vũ (Hải Phòng), hiện nay cũng đang tồn đọng khoảng 1.700 container, số lượng tồn đọng lớn nhất miền Bắc. Container hàng lốp xe cũ chiếm nhiều nhất, với khoảng 1.100 container. Số container còn lại chứa các loại giấy, nhựa phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc Cảng Nam Hải – Đình Vũ, cảng này có sức chứa 10.000 Teus, nhưng lượng container tồn lên đến hơn 3.500 Teus, chiếm hơn 1/3 công suất tại cảng. Để giải phóng kho, bãi duy trì hoạt động tiếp nhận hàng hóa, cảng đã di chuyển số container này đến cảng cạn để gửi tạm.
Ước tính, trong khoảng thời gian 2 – 3 năm nay, chi phí lưu bãi cảng phải trả cho cảng cạn (ICD) lên 800.000 USD, chưa kể chi phí vận chuyên từ cảng biển sang ICD khoảng hơn 200.000 USD. “DN đang thiệt hại hàng triệu USD từ container tồn đọng”, lãnh đạo cảng Đình Vũ nói.
Theo ông Trịnh Thế Cường - Trưởng phòng Vận tải và Dịch vụ hàng hải (Cục Hàng hải Việt Nam), việc container tồn đọng tại các cảng diễn ra trong nhiều năm nay, tuy nhiên trong năm nay, mức độ container còn đọng lại trầm trọng hơn. Thời gian qua, Cục này đã phối hợp với các đơn vị chức năng liên quan nghiên cứu, tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn này.
Tháo gỡ cách nào?
Theo ông Cường, thực hiện Chỉ thị 27 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, Cục Hàng hải Việt Nam đã yêu cầu các DN cảng biển phải thống kê, phân loại hàng hóa container đang tồn đọng, đốc thúc hãng tàu báo cáo thông tin về các chủ hàng của lô hàng phế liệu bị tồn tại cảng.
Cục Hàng hải Việt Nam cũng yêu cầu DN cảng biển thực hiện miễn giảm giá dịch vụ lưu kho, lưu bãi để tạo điều kiện cho các DN nhập khẩu rút hàng về, kiên quyết không cho hàng hóa dỡ xuống cảng biển Việt Nam khi chủ tàu, chủ hàng không xuất trình được giấy chứng nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường, hạn ngạch nhập khẩu và chưa thực hiện ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu theo quy định.
Được biết, vừa qua, trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành liên quan, Bộ Tài chính đã tiếp tục có văn bản đề xuất Chính phủ hướng xử lý hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại cảng biển. Theo đề xuất, Tổ công tác liên ngành gồm: Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp sẽ được thành lập để chỉ đạo Hội đồng xử lý hàng hóa tại Cục Hải quan các tỉnh, thành phố triển khai xử lý các lô hàng phế liệu vô chủ.
Với những lô hàng quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu hết thời hạn thông báo theo quy định nhưng không có người đến nhận, Hội đồng xử lý hàng hóa phải phối hợp với tổ chức giám định kiểm kê, phân loại. Nếu hàng tồn đọng là phế liệu không đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường, cơ quan Hải quan phải yêu cầu hãng tàu vận chuyển lô hàng đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được thông báo.
Trường hợp hãng tàu cố tình không vận chuyển, cơ quan Hải quan lập danh sách làm cơ sở kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Khoa học và Công nghệ có biện pháp xử lý hoặc dừng cấp phép ra, vào cảng biển Việt Nam.
