Đối tượng tiến hành đào xới đất cũng được nhanh chóng xác định là Công ty TNHH TMXD Kinh doanh Nhà Xuân Lan (gọi tắt là Cty Xuân Lan), một doanh nghiệp chuyên sản xuất gạch Tuynel đóng trên địa bàn.
Đi tảo mộ, phát hiện mộ phần “không cánh mà bay”
Theo phản ánh của bà Nguyễn Thị Đà (61 tuổi, ngụ ấp Lộc Thạnh, xã Lộc Giang, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An) vào sáng ngày 22/1/2017 (nhằm ngày 25 tháng Chạp âm lịch), cả gia đình bà đi tảo mộ tại nghĩa trang cũ thuộc ấp Lộc Thạnh.
Đến nơi, ai nấy đều tá hỏa khi nhìn thấy cảnh tượng ở trước mắt. Một góc khu nghĩa trang nhấp nhô những ngôi mộ cổ chỉ còn lại một hố đất sâu gần 3 mét. Số đất bị đào xới được mang đi đâu không ai rõ. Điều khiến cả gia đình bà Đà kinh hãi hơn cả là trong số đất ấy, có 3 mộ phần gia tiên.
“Ba ngôi mộ này đã được chôn cách đây hàng chục năm, lại là của những người mất sớm từ khi mới 7, 8 tuổi nên chỉ được đắp nấm, làm thêm tấm bia đá, chứ chưa được xây dựng gì cả. Thế nhưng khi đến nơi, chúng tôi hoảng hồn khi khu vực mấy ngôi mộ chỉ còn những hố sâu.
Trên phần đất bị đào xới lung tung, các tấm bia mộ nằm ngổn ngang. Cạnh đó, hai ngôi mộ được xây bằng đá ong cũng bị đánh gãy các trụ đá, nằm vương vãi xung quanh”, bà Đà nhớ lại thời khắc phát hiện mộ phần người thân “không cánh mà bay”.
Cũng theo lời bà Đào, khu vực đất bị đào xới và hài cốt bị mất vốn là khu nghĩa trang cũ của ấp Lộc Thạnh. Trước đây chôn cất khá nhiều, nhưng nhiều năm trở lại đây dần dần được quy hoạch nên phần lớn các ngôi mộ đều được người thân di dời, chỉ còn lại một số ít. Ngoài 5 mộ phần của gia đình bà, còn có một số ngôi mộ khác có từ xa xưa, nhưng lâu rồi không thấy có ai đến nhận, lui tới tảo mộ, lo hương khói.
Ngay sau khi phát hiện vụ việc, gia đình bà Đà nhanh chóng trình báo đến chính quyền địa phương. Cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc, điều tra xác minh vụ việc. Bước đầu xác định, khu vực bị đào mộ là phần đất công, do UBND xã Lộc Giang quản lý. Ngoài 3 ngôi mộ bị lấy mất hài cốt, người ta còn xúc trộm hàng ngàn m3 đất sét đem đi nơi khác.
Đối tượng tiến hành đào xới đất cũng được nhanh chóng xác định là Công ty TNHH TMXD Kinh doanh Nhà Xuân Lan (gọi tắt là Cty Xuân Lan), một doanh nghiệp chuyên sản xuất gạch Tuynel đóng trên địa bàn.
Trở về khu nghĩa trang cũ giữa trưa nắng, bà Đà thở dài cho biết, từ ngày những ngôi mộ bị mất đến nay, mỗi ngày bà đều tranh thủ ra thăm khu đất cũ, như để vơi bớt cảm giác tội lỗi với người quá cố. Người phụ nữ không khỏi tự trách mình khi đã không canh giữ phần mộ người thân cẩn thận, dẫn đến việc bị lấy mất hài cốt từ khi nào cũng không hay.
Bà tâm sự: “Dù nghĩa trang chỉ cách nhà vài phút đi bộ, nhưng đường khá khó đi, lại bận rộn công việc thường ngày nên gia đình ít khi lui tới. Mỗi năm gia đình mới đến tảo mộ một lần vào tiết thanh minh và dịp Tết. Tiết thanh minh thì đã qua lâu rồi, nên chúng tôi không biết vùng đất này bị đào xới, mộ phần bị mất từ lúc nào. Tuy vậy thời điểm chúng tôi phát hiện vụ việc, vết đất còn khá mới”.
Theo lời của những người dân địa phương, khu vực xảy ra việc đào xới đất đá là khu nghĩa địa lâu năm ở địa phương. Hơn 10 năm trước, Cty Xuân Lan xuất hiện, đến mua đất để xây dựng nhà máy và khai thác đất đá để sản xuất gạch Tuynel.
Từ đó, diện tích vốn rộng lớn của khu nghĩa địa dần dần bị thu hẹp lại, chỉ còn khoảng 1000m2. Vào dịp cuối năm vừa qua, Cty Xuân Lan bất ngờ cho máy xúc tiến hành đào xới tại khu vực này, lấy đi hàng ngàn mét khối đất công, trong đó có nhiều hài cốt.
 |
| Trụ đá của hai ngôi mộ bằng đá ong được trét lại sơ sài bằng xi măng |
Chỉ chấp nhận đền bù vài triệu
Để đến được hiện trường vụ việc, phải đi qua con đường mòn nhỏ hẹp, cây cối mọc um tùm, khom người qua mấy dãy hàng rào thép gai tua tủa. Chỉ vào vùng đất mới được san lấp, bà Đà rầu rầu cho biết, ngay sau khi phát hiện vụ việc, chính quyền địa phương đã yêu cầu Cty Xuân Lan khắc phục hậu quả. Dù vùng đất bị đào sâu đã được hoàn thổ, những trụ đá ở những ngôi mộ được xây bằng đá ong cũng được hàn gắn lại bằng xi măng, song hài cốt của ba ngôi mộ cổ đã bị mất, không thể tìm lại.
“Bên phía Cty Xuân Lan cho biết, khi tiến hành đào xới, họ không phát hiện ra đó là những ngôi mộ. Trong khi đó rõ ràng những tấm bia mộ đã được gom lại để sang một bên. Họ cũng nói thêm, trong quá trình đào xới, họ không phát hiện có hài cốt. Phần đất bị đưa đi rất nhiều, bây giờ cũng không biết đã mang đến những đâu. Vì vậy, việc lấy lại hài cốt của thân nhân chúng tôi là điều rất khó khăn”.
Người phụ nữ chia sẻ, ở vùng quê này, người dân thường rất chú trọng đến yếu tố tâm linh. Những phần mộ không ai được phép động vào. Nếu có muốn di dời cũng phải coi ngày, coi thầy chuẩn bị lễ cúng cẩn thận. Nếu không dưng động chạm, sẽ bị tổ tiên “quở trách”. Sự việc cả ba mộ phần đều đã mất tích, cả gia đình bà Nguyễn Thị Đà đứng ngồi lo lắng không yên.
Trong khi đó, phía Cty Xuân Lan đã hai lần tiến hành thương lượng đền bù nhưng đều không thành công.“Chúng tôi yêu cầu được đền bù tổng cộng ba mộ lấy mất hài cốt và hai mộ phần bị xâm hại là 250 triệu đồng. Tuy nhiên, phía công ty Xuân Lan chỉ chấp nhận đền bù với giá 2 triệu đồng/mả đất và 3 triệu đồng/ mả xây bằng đá ong bị xâm hại.
Trong 3 mả bị mất hài cốt, công ty đền bù với giá 5 triệu đồng/mả. Chúng tôi không chấp nhận thì Cty tăng lên 10 triệu đồng/ mả. Tổng cộng bồi thường thiệt hại xâm phạm mồ mả chỉ có vỏn vẹn mấy chục triệu đồng”, bà Đà cho hay.
Theo ông Đặng Đức Tiến (40 tuổi, trưởng ấp Lộc Thạnh, xã Lộc Giang) trường hợp gia đình bà Đà gặp phải là vụ việc xâm hại mồ mả đầu tiên xảy ra tại địa phương. Sau khi tiếp nhận vụ việc, chính quyền địa phương đã tiến hành hòa giải, để hai bên thương lượng, đền bù. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, hai bên vẫn chưa tìm được tiếng nói chung.
 |
| Bà Đà thuật lại sự việc |
Liên quan đến việc vì sao Cty Xuân Lan lại có thể tự do đào xới phần đất công trên địa bàn ấp, ông Tiến cho biết, vụ việc này do UBND xã Lộc Giang quản lý, ông không thể trả lời.
Chiều ngày 15/2/2017, PV đã liên hệ với UBND xã Lộc Giang để tìm hiểu những vấn đề liên quan đến vụ việc. Song, PV được một cán bộ thông báo là các lãnh đạo đều vắng mặt. Vị này ngay sau đó đã gọi điện thoại cho ông Châu Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Lộc Giang thông báo về việc có PV đến liên hệ làm việc. Qua điện thoại, vị chủ tịch cho biết bản thân và lãnh đạo xã đều đang tham gia sự kiện tiễn thanh niên lên đường nhập ngũ nên không thể tiếp cơ quan báo chí.
