Ưu tiên số 1
Phát biểu tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 12/2022 diễn ra ngày 26/12/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, thời gian qua, Chính phủ đã dành nhiều thời gian, công sức, nguồn lực, có nhiều đổi mới trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, đáp ứng yêu cầu của một đột phá chiến lược. Trong năm 2022, Chính phủ đã tổ chức 9 phiên họp chuyên đề pháp luật, cho ý kiến, thông qua đối với 39 dự án, đề nghị xây dựng luật. Chính phủ đã trình Quốc hội (QH) 19 dự án luật, trong đó 12 dự án luật đã được QH thông qua và 7 dự án luật đang được QH cho ý kiến, với chất lượng xây dựng luật nhìn chung được nâng lên một bước. Tính đến chiều 26/12/2022, Chính phủ đã ban hành 106 nghị định, Thủ tướng ban hành 28 quyết định quy phạm pháp luật.
Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu xây dựng nghị quyết - văn bản riêng về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật của Chính phủ cho năm 2023 và thời gian tới, trên nguyên tắc nội dung, hình thức, tiến độ rõ ràng, giao việc cụ thể, thiết thực, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm, dễ kiểm tra, dễ giám sát, dễ đánh giá.
Chính phủ cũng đã thực hiện nghiêm túc Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ QH khoá XV, chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 và chuẩn bị cho các năm tiếp theo; tham gia tích cực, hiệu quả vào việc xây dựng, ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW của Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; nâng cao năng lực phản ứng chính sách, tích cực rà soát, sửa đổi và đề xuất sửa đổi các quy định, tháo gỡ, giải quyết các khó khăn, “điểm nghẽn”, khơi thông các nguồn lực phục vụ công tác phòng chống dịch và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
Tại Kỳ họp thứ 3, QH khóa XV diễn ra giữa năm 2022, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định, tương tự nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ này của Chính phủ vẫn coi trọng xây dựng thể chế; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội là ưu tiên số 1.
Dẫn chứng, Bộ trưởng Lê Thành Long nêu số lượng các phiên họp của Chính phủ và Thường trực Chính phủ về các dự án luật khác nhau, cách thức thảo luận của Chính phủ trong quá trình xây dựng luật.
“Có những khi, hết cuộc họp này đến cuộc họp khác vẫn phải để lại vì khó và chưa thống nhất được ý kiến. Đây là một cố gắng rất là lớn của Chính phủ” - Bộ trưởng Tư pháp cho biết.
Nhiều cải tiến, đổi mới thiết thực, hiệu quả trong công tác xây dựng pháp luật
Bên cạnh đó, cách triển khai công tác xây dựng pháp luật năm qua cũng có những điểm khác so với cách làm trước, đáp ứng yêu cầu thực tế đề ra. “Cuộc sống liên tục biến đổi, công tác thể chế phải theo kịp và không phải lúc nào chúng ta cũng nhìn một lúc ra được hết tất cả các nội dung”, Bộ trưởng Lê Thành Long khẳng định. Điểm lại một số kết quả nổi bật, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long nhấn mạnh về Nghị quyết số 30/2021/QH15 được QH khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ Nhất – nghị quyết được nhận xét là sáng kiến lập pháp kịp thời, chưa từng có tiền lệ của QH, mở cơ chế cho Chính phủ xử lý một loạt vấn đề liên quan đến đại dịch COVID-19; 1 luật sửa 9 luật được thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất, QH khóa XV – kỳ họp bất thường đầu tiên trong lịch sử hoạt động của QH.
Hay, hàng loạt các nghị quyết liên quan đến cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ cho sự phát triển của từng địa phương, từ đó đóng góp chung vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. “Tôi cho đó là những điểm mà Chính phủ đã hết sức cố gắng”, Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh, đồng thời khẳng định vai trò đồng hành của QH.
Tại Hội nghị triển khai Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 hướng dẫn việc tổ chức thực hiện hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của QH do Ủy ban Thường vụ QH tổ chức mới đây, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết thêm, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật ban hành theo thẩm quyền.
Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ đã đẩy mạnh việc theo dõi, đôn đốc thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và ban hành văn bản quy định chi tiết bằng nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ trưởng Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc công tác xây dựng thể chế, pháp luật ở các bộ, cơ quan ngang bộ; chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ hàng tháng có báo cáo gửi Chính phủ tại phiên họp thường kỳ về tiến độ, chất lượng chuẩn bị các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, nhất là các dự án thuộc Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của QH, Ủy ban Thường vụ QH; thống kê các dự án, dự thảo chậm tiến độ, không thực hiện đầy đủ quy trình, thủ tục, chất lượng kém và đề xuất biện pháp xử lý. Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ để xảy ra tình trạng nói trên phải kiểm điểm trách nhiệm trước Chính phủ.
Sự nỗ lực, trách nhiệm và những kết quả mà Chính phủ đã đạt được trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế đã được nhiều đại biểu QH ghi nhận. Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An) khẳng định, các cơ quan của Chính phủ đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của QH và các cơ quan khác có liên quan; thể hiện trách nhiệm của các chủ thể trong việc tổ chức xây dựng các luật và chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Nhờ đó, chất lượng các dự án, các văn bản luật, nghị quyết được QH, Ủy ban Thường vụ QH thông qua ngày càng được nâng lên, kịp thời thể chế Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, các nghị quyết, kết luận, quyết sách của Trung ương, đặc biệt là Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ của QH khóa XV.
Còn Đại biểu Nguyễn Hải Anh (đoàn Đồng Tháp) đánh giá cao, Chính phủ thời gian qua đã có những chỉ đạo quyết liệt đối với công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế với phương châm “tập trung hơn nữa, quyết tâm cao hơn nữa, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa”. Theo Đại biểu, với những phiên họp chuyên đề của Chính phủ về xây dựng pháp luật đã được tổ chức và sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, có thể khẳng định, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế đã thực sự được quan tâm xứng tầm của một đột phá chiến lược.
Đẩy mạnh truyền thông chính sách
Tuy nhiên, tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật cuối cùng của năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã chỉ ra rằng, bên cạnh những thành tựu, kết quả rất cơ bản, vẫn còn những hạn chế, bất cập cần phải cố gắng hơn nữa trong việc sửa đổi quy trình xây dựng, ban hành văn bản; nâng cao chất lượng, bảo đảm tiến trình; tăng cường năng lực phản ứng chính sách, phát hiện, xử lý và tháo gỡ “điểm nghẽn”, khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật; sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, lấy ý kiến các đối tượng tác động; công tác truyền thông chính sách…
Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương tiếp tục trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế; rà soát các công việc đã triển khai, rút kinh nghiệm với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội. Bám sát tình hình thực tế, đề xuất xây dựng văn bản quy phạm pháp luật một cách kịp thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Quan tâm hơn nữa, đẩy mạnh truyền thông chính sách trước, trong và sau khi ban hành chính sách.
Văn phòng Chính phủ rà soát chương trình công tác xây dựng pháp luật để kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục phân công các bộ, ngành triển khai, các Phó Thủ tướng phụ trách chỉ đạo, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, xây dựng các văn bản bảo đảm kịp thời về tiến độ, nâng cao về chất lượng. Bộ Tư pháp thực hiện nhiệm vụ thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật một cách kỹ lưỡng, đầy đủ, thẳng thắn, nâng cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm.
Thủ tướng cũng giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sơ kết công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật năm 2022, trong đó có đánh giá cụ thể về 5 trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, bao gồm tăng cường vai trò người đứng đầu; siết chặt kỷ luật, kỷ cương; nâng cao năng lực phản ứng chính sách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập, thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội; tập trung đầu tư nguồn lực; thu hút, nâng cao chất lượng nhân lực. Đánh giá cả 2 mảng công tác là xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật.
