Theo đó, tháng 6/2022, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an đã khởi tố điều tra vụ án hình sự án "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" xảy ra tại Bộ GD&ĐT và xác định đây là vụ án có tính chất nghiêm trọng, phức tạp, có liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.
 |
Sự việc được phát hiện hồi năm 2021, khi đề thi môn Sinh học của kỳ thi này có tới trên 90% câu hỏi trùng với nội dung ôn tập của một thầy giáo. |
Quá trình điều tra xác định trong thời gian tham gia công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa kỳ thi tốt nghiệp GD&ĐT năm 2021, tại đợt 1 và đợt 2, bị can Phạm Thị My đã mang các thông tin, tài liệu liên quan đến ngân hàng câu hỏi ra khỏi khu vực quy định, vi phạm quy định của quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi và các quy định về bảo mật tài liệu của Bộ GD&ĐT.
Để xảy ra hành vi vi phạm này, ngoài yếu tố chủ quan từ việc bị can Phạm Thị My đã không chấp hành các quy định, cam kết về công tác bảo mật; thì cũng có trách nhiệm của cán bộ thực hiện công tác kiểm tra, giám sát được phân công trong các đợt công tác và trách nhiệm chỉ đạo của Ban Chỉ đạo xây dựng ngân hàng câu hỏi.
Nguyên nhân cũng do Bộ GD&ĐT chưa có văn bản hướng dẫn, phân công công việc, trách nhiệm cụ thể với từng cá nhân tham gia công tác giám sát, chưa có biện pháp chủ động trong công tác phòng ngừa các vi phạm của thầy, cô giáo khi tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi.
Trong quá trình tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi phục vụ ra đề thi năm 2019, ông Đỗ Thế Chuẩn, cán bộ Trung tâm khảo thí quốc gia đã thực hiện việc chỉnh sửa phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi để đạt được yêu cầu rút tổ hợp câu hỏi thi theo chỉ đạo của ông Sái Công Hồng, khi đó là Trưởng Ban Chỉ đạo công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi.
Việc chỉnh sửa đã làm thay đổi cơ chế rút đề của phần mềm từ ngẫu nhiên thành rút theo thứ tự sắp xếp ưu tiên, ông Chuẩn đã báo cáo ông Hồng về việc này qua email nhưng ông Hồng không có ý kiến chỉ đạo, nên sau đó phần mềm đã bị chỉnh sửa vẫn được sử dụng trong quá trình ra đề thi tại Hội đồng ra đề từ 2019 đến 2021, không theo cơ chế ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi các năm 2019-2021.
Việc chỉnh sửa phần mềm làm mất tính năng rút ngẫu nhiên của phần mềm, sau đó được sử dụng để hỗ trợ công tác ra đề thi trong khu vực cách ly là không đảm bảo quy định của Quy chế thi và tạo ra sơ hở để các bị can Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My lợi dụng thực hiện hành vi gây án.
Việc phân công nhiệm vụ cho các chuyên gia, giáo viên tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi cũng chưa hợp lý, Bộ GD&ĐT phân công các thầy, cô giáo vừa làm công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi vừa tham gia công tác ra đề thi là chưa khách quan, dễ dẫn đến lộ lọt thông tin, tài liệu liên quan đến các câu hỏi.
Để khắc phục những sơ hở, thiếu sót và tồn tại nêu trên, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an kiến nghị Bộ GD&ĐT xem xét, xử lý trách nhiệm với các cá nhân đã chỉ đạo, thực hiện chỉnh sửa phần mềm dẫn đến phần mềm sử dụng trong hội đồng ra đề thi từ 2019 - 2021 không đảm bảo nguyên tắc ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi.
Bộ GD&ĐT kiểm tra, xem xét xử lý trách nhiệm với các cá nhân được giao nhiệm vụ, nhưng đã để cán bộ giáo viên vi phạm quy định bảo mật trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi năm 2021 và Hội đồng ra đề thi năm 2021 sử dụng phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi hoạt động không đảm nguyên tắc rút đề ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi.
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an cũng đề nghị Bộ GD&ĐT kịp thời có biện pháp ngăn chặn, khắc phục ngay những sơ hở, thiếu sót trong công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT đảm bảo khách quan, chặt chẽ, đúng quy định.
Bên cạnh đó, Bộ GD&ĐT cần tiến hành kiểm tra, rà soát các quy định, quy trình, quy chế liên quan đến công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa và công tác ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia để bổ sung, khắc phục những quy định còn chưa chặt chẽ, không để các cá nhân lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Kết quả thực hiện đề nghị Bộ GD&ĐT trao đổi để Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an biết phục vụ việc xử lý vụ án.
Trước đó, ngay sau khi kết thúc kỳ thi tốt nghiệp GD&ĐT năm 2021, dư luận phát hiện đề thi môn Sinh học của kỳ thi này có tới trên 90% câu hỏi trùng với nội dung ôn tập của một thầy giáo công tác tại một Trường THPT ở Hà Tĩnh. Cơ quan công an đã vào cuộc điều tra.
