Mất 5% GDP toàn cầu vì tham nhũng
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Tổng thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm cho biết, cuộc tọa đàm được tổ chức nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc tế PCTN nhằm giới thiệu về Công ước PCTN của Liên hợp quốc (UNCAC), cập nhật kết quả thực thi UNCAC tại Việt Nam, nhất là kết quả tham gia chu trình đánh giá thứ hai việc thực thi UNCAC; giới thiệu Luật PCTN năm 2018 mới được Quốc hội thông qua thay thế Luật PCTN năm 2005, với quyết tâm chính trị rất cao của Chính phủ Việt Nam trong công tác PCTN.
Ông Liêm tin tưởng, với kết quả tọa đàm, với quyết tâm chính trị cao và hành lang pháp lý đầy đủ, chặt chẽ, công tác PCTN tiếp tục sẽ đạt hiệu quả cao nhất, hướng tới xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, ổn định và phát triển.
Cố vấn khu vực về PCTN của UNODC khu vực Đông Nam Á – Thái Bình Dương Francesco Checchi cho rằng, tham nhũng là trở ngại lớn nhất với sự phát triển kinh tế - xã hội trên thế giới.
Mỗi năm, ước tính khoảng 1.000 tỷ USD bị dùng vào việc hối lộ, trong khi 2.600 tỷ USD bị đánh cắp thông qua hành vi tham nhũng - tương đương với 5% GDP toàn cầu. Vì thế, PCTN là vấn đề trung tâm trong chương trình nghị sự phát triển toàn cầu.
 |
| Mỗi năm mất 5% GDP toàn cầu vì tham nhũng |
Về phía Việt Nam, ông Checchi nhận thấy, việc Việt Nam phê chuẩn UNCAC vào ngày 30/6/2009 thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong PCTN. Từ đó đến nay, Việt Nam đã có những thay đổi tích cực trong hoàn thiện thể chế và triển khai thực hiện UNCAC. Đặc biệt, gần đây nhất, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật PCTN mới và những sửa đổi của Bộ luật Hình sự cùng một số đạo luật khác đã tăng cường cơ sở pháp lý cho công tác PCTN.
“Tôi xin chúc mừng Chính phủ Việt Nam và đặc biệt là Thanh tra Chính phủ với những nỗ lực rất lớn nhằm sửa đổi Luật PCTN cũng như hoàn thành bản Báo cáo Quốc gia tự đánh giá trong khuôn khổ chu trình đánh giá thứ hai của UNCAC” - ông Checchi nói.
Đánh giá cao những quy định mới của Luật PCTN năm 2018, ông Checchi nêu cụ thể đó là PCTN trong khu vực tư, quản lý kê khai tài sản, thu nhập theo hướng tập trung hơn, giám sát công tác PCTN…
 |
| Ông Checchi đánh giá cao những quy định mới của Luật năm 2018 |
Tuy nhiên, theo ông, PCTN là trách nhiệm của mỗi người và toàn xã hội, khu vực tư nhân và báo chí đóng vai trò quan trọng trong công tác PCTN. Trên cơ sở đó, ông khuyến khích Chính phủ tạo điều kiện và đẩy mạnh sự tham gia hiệu quả của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và giới báo chí vào chu trình đánh giá UNCAC.
Quan trọng là tìm ra căn nguyên dẫn đến tham nhũng
Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra (Thanh tra Chính phủ) Cung Phi Hùng cho rằng, Việt Nam tuyên truyền phổ biến rất nhiều, nhưng tham nhũng không thuyên giảm mà có phần gia tăng, nhiều đại án xảy ra. Không những thế, quy định về kê khai tài sản có từ lâu rồi, nhưng có thực trạng kê khai xong rồi gửi cho bộ phận tổ chức cán bộ cất đi, thời hạn công khai thì rất ngắn nên kê khai rất hình thức, việc kiểm soát kê khai hầu như không hiệu quả.
 |
| Toàn cảnh buổi tọa đàm |
Đáng chú ý, ông Hùng phản ánh một thực tế là người dám đứng lên đấu tranh chống tham nhũng lại hay bị trù dập, đe đọa trả thù, không chỉ bản thân người đó mà cả họ hàng, người thân. Trước những bất cập này, ông Hùng đặt vấn đề: “Liệu công nghệ 4.0 có giúp gì trong kê khai tài sản, trong việc tạo thuận lợi cho người dân kết nối trực tiếp với cơ quan PCTN và bảo vệ được danh tính người tố cáo hay không?”.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Thanh tra Chính phủ) Nguyễn Văn Kim cho rằng, chính sách, pháp luật của Việt Nam đã từng bước đáp ứng yêu cầu của quốc tế và UNCAC về PCTN. Đồng thời, thực tiễn chúng ta đã triển khai nhiều hoạt động đẩy mạnh công tác PCTN, nhiều vụ tham nhũng được phát hiện, trong đó có những vụ trước đây được cho là “vùng cấm” nhưng đến nay đã xử lý, mang lại niềm tin cho nhân dân trong nước và được quốc tế đánh giá cao.
Tuy nhiên, theo ông Kim, quan trọng nhất là tìm ra căn nguyên dẫn đến tham nhũng, vi phạm pháp luật mang tính phổ biến để hoàn thiện lỗ hổng cơ chế chính sách, chứ không chỉ xử lý từng cá nhân, đối tượng liên quan.
 |
| Vụ trưởng Nguyễn Văn Kim tin tưởng cuộc chiến chống tham nhũng sẽ thành công |
Thừa nhận Luật PCTN năm 2018 có nội dung chưa được như mong muốn đặt ra về vấn đề xử lý tài sản bất minh, nhưng ông Kim lý giải là do đặc thù hiện nay của nước ta về quản lý tài sản như cơ chế quản lý chưa thật chặt chẽ, giao dịch tiền mặt vẫn là chủ yếu, việc quản lý rõ ràng tiền, tài sản sạch hay không còn gặp khó khăn…
Với quản lý tài sản của cán bộ, công chức, nếu áp dụng biện pháp mạnh mà đúng, trúng thì rất tốt, song mặt trái cũng gây ra những hệ lụy đáng tiếc, nhất là ảnh hưởng đến quyền tài sản của công dân. Trong số những người giàu, quan chức giàu rất nhiều, nhiều người chứng minh được khối tài sản của mình và ngược lại cũng có quan chức giàu bất minh do vi phạm, lợi dụng cơ hội từ vị trí công tác đem lại…
Chỉ ra một số thực trạng trên nên ông Kim khẳng định: Tuy cuộc đấu tranh chống tham nhũng còn có hạn chế nhất định nhưng với những nội dung mới của Luật PCTN 2018, ông Kim tin tưởng công tác PCTN sẽ hiệu quả hơn.
