Không khó để nhận diện công chúng của thị trường ca nhạc Việt Nam hiện nay dựa trên số người chịu mua album, mua vé đến sân khấu và số người ủng hộ các giọng ca đang ăn khách.
“Ăn khách” nhưng chuyên môn kém
Nếu phần lớn công chúng âm nhạc là khách hàng đang mang lại nguồn lợi béo bở cho thị phần nhạc chuông, nhạc chờ thì một lượng đông đảo khán giả trẻ khác lại tin theo các bảng xếp hạng âm nhạc để lựa chọn thần tượng cho mình. Bảng xếp hạng trên các kênh truyền hình, chuyên trang âm nhạc trực tuyến trong nước trở thành “chuẩn” xác định độ “hot” của nhiều giọng ca và ca khúc.
 |
| Giọng ca được nhiều người kỳ vọng Hương Tràm (quán quân Giọng hát Việt mùa đầu) không xây dựng hình ảnh bằng chất lượng chuyên môn mà câu khách bằng cách tạo xì-căng-đan Ảnh: LEON TRẦN |
Thế nhưng, không phải lúc nào tốp đầu trong danh sách những ca khúc mà khán giả yêu thích nhất cũng được giới chuyên môn thừa nhận về chất lượng. Thực tế, khá nhiều ca khúc dẫn đầu các bảng xếp hạng âm nhạc trong nước nhưng người trong giới lại đánh giá rất tầm thường về mặt chuyên môn.
Nhiều chuyên trang âm nhạc trực tuyến tham gia showbiz bằng việc đầu tư sản xuất sản phẩm âm nhạc theo phương thức độc quyền. Với tư cách chủ đầu tư, không có lý do gì để trang âm nhạc đó không đưa sản phẩm nhà lên tốp đầu bằng mọi “chiêu” kinh doanh và tiếp thị với mục đích cuối cùng là thu lợi nhuận.
Những nhân vật được chọn mặt gửi vàng bao giờ cũng là các giọng ca trẻ có nhiều người hâm mộ, bất kể họ hát gì. Chính vì thế, những Minh Hằng, Bảo Thy, Đông Nhi, Sơn Tùng M-TP, Khởi My… luôn được các đơn vị kinh doanh như chuyên trang âm nhạc săn đón, “chiều chuộng”. Hơn nữa, việc dẫn đầu các bảng xếp hạng kỹ thuật số hoàn toàn có thể chỉ là những hợp đồng hợp tác được ký kết với đơn vị phát hành online. Vậy nên, danh sách “top” của các bảng xếp hạng thực chất chỉ để… cho vui, mang tính tham khảo.
Cuồng tín thần tượng
Hiện nay, người yêu nhạc đúng nghĩa thì ít mà thành phần cuồng tín thần tượng thì nhiều. Khi yêu thích ca sĩ nào đó, người ta chỉ biết “tôn thờ” và không cho phép ai được đụng đến thần tượng của mình. Có những nhóm người hâm mộ của vài ca sĩ hiện được giới chuyên môn liệt vào dạng cuồng tín. Đối với họ, ai chạm đến thần tượng đều trở thành “kẻ thù không đội trời chung”.
Các nhận xét chuyên môn về thần tượng của những người này, dù đúng hay sai, theo họ, cũng là đố kỵ, “dìm hàng”, thậm chí hãm hại. Yêu thích thần tượng đến vậy thì đương nhiên, mọi sản phẩm của thần tượng đều được họ đón nhận vô điều kiện. Vì thế, giới chuyên môn chẳng mong có được sự phân chia rõ ràng trong các bảng xếp hạng do công chúng bình chọn để tạo nên những phân khúc âm nhạc theo phong cách của ca sĩ cũng như dòng nhạc mà họ thể hiện.
Với nhiều người nghe nhạc hiện nay, ca khúc nào lọt tai, dễ thuộc, dễ hát theo mới dễ sống. Điều này lý giải vì sao các giọng ca: Khánh Phương, Akira Phan, Hồ Quang Hiếu, Khắc Việt, Tuấn Hưng… vẫn luôn là những ngôi sao khó thay thế ở thị trường âm nhạc bình dân. Ngay cả những ca khúc nổi trội dù chỉ được sao chép, đạo nhạc vẫn thu hút hàng triệu lượt nghe chỉ sau vài ngày công bố.
Ca sĩ - nhạc sĩ Thanh Bùi cho biết giọng ca quán quân ở một cuộc thi ca hát đã tìm đến trường dạy nhạc Soul Academy của anh với đề nghị hợp tác. Khi Thanh Bùi yêu cầu phải dành thời gian học nhạc trước, cho đến lúc nào tự phân biệt được phong cách âm nhạc trong mỗi ca khúc thì giọng ca này từ chối vì lý do “không cần thiết”. Ca sĩ "mù" nhạc là tình trạng phổ biến trong thị trường âm nhạc chuyên nghiệp hiện nay.
“Nếu phần đông khán, thính giả trước đây yêu mến tác phẩm rồi mới yêu mến giọng ca thì hiện nay có tình trạng ngược lại, người ta mê ca sĩ nên tác phẩm nào của ca sĩ ấy thể hiện cũng trở thành đỉnh cao. Đó là một sai lầm tai hại trong thẩm mỹ thưởng thức bởi nghệ thuật nếu bị tình cảm của người hâm mộ chi phối thì có thể đi sai hướng” - Thanh Bùi nhìn nhận.
