Văn bản nêu rõ, khoảng 8h30 ngày 8/8/2023 xảy ra sự cố vỡ cống thoát nước mặt hồ thải quặng đuôi nhà máy, dẫn đến nước và bùn trong hồ thải quặng đuôi chảy ra ngoài phạm vi dự án theo tuyến cống thoát nước. Sự cố làm ảnh hưởng tới các hộ dân, công trình xây dựng và môi trường phía hạ lưu đập.
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của tỉnh, TP Lào Cai, xã Tả Phời phối hợp Cty CP đồng Tả Phời - Vinacomin khẩn trương di chuyển người dân ở khu vực ảnh hưởng đến nơi an toàn và bố trí chỗ ở tạm cho các hộ dân.
Đồng thời, UBND tỉnh yêu cầu DN lập tức dừng sản xuất nhà máy tuyển, huy động toàn bộ nhân lực, thiết bị để khắc phục sự cố. Đến 13h30 cùng ngày đã ngăn được dòng nước chảy ra môi trường.
Cty đồng Tả Phời - Vinacomin đã hỗ trợ khẩn cấp 177 triệu đồng cho các hộ dân (5 triệu đồng/hộ cho các hộ bị ảnh hưởng nhà ở, 2 triệu đồng/hộ cho các hộ bị ảnh hưởng cây cối, hoa màu); bảo đảm cung cấp suất ăn hàng ngày cho các hộ dân không thể tự tổ chức nấu ăn; thực hiện khám sức khỏe cho nhân dân.
Về công tác khắc phục sau sự cố, UBND tỉnh đã chỉ đạo DN thực hiện chi trả cho 104/104 hộ dân bị ảnh hưởng, thiệt hại (lúa, tài sản, vật nuôi...), trên cơ sở bảng áp giá công khai, với số tiền trên 5,6 tỷ đồng.
Thực hiện bố trí tái định cư cho 11 hộ dân thôn Phời 3, xã Tả Phời trong khu vực có nguy cơ sạt lở, sụt lún. Vị trí tái định cư tại thôn Cóc 2, xã Tả Phời, TP Lào Cai; diện tích tái định cư khoảng 300m2/hộ.
Đến thời điểm hiện tại đã có 3/11 hộ dân bốc thăm xác định lô đất, đang hoàn thiện thủ tục bàn giao đất. Với 8/11 hộ dân còn lại đang được UBND TP Lào Cai khẩn trương tiếp tục triển khai các thủ tục theo quy định.
Cơ quan chức năng thường xuyên tổ chức lấy mẫu nước và bùn tại các vị trí cần thiết để phân tích. Kết quả phân tích đến ngày 27/9/2023 cho thấy nước giếng và mẫu bùn thải có các chỉ tiêu đều nằm trong quy chuẩn cho phép. Đối với nước mặt tại dọc suối khu vực xảy ra sự cố có chất lượng trước và sau sự cố không khác biệt.
Xác định nguyên nhân gây ra sự cố, theo đánh giá của Tổ công tác (được UBND tỉnh thành lập), nguyên nhân gây ra sự cố là do thời tiết mưa với lưu lượng lớn kéo dài làm biến đổi trạng thái cơ lý bùn đất trong lòng hồ, gây phát sinh bất lợi trong kết cấu, làm cho khớp nối giữa các đoạn cống ngày càng mở rộng, tách rời theo thời gian. Dẫn đến kết cấu tuyến cống thoát nước không chịu được áp lực bùn và nước trong lòng hồ thải khi dâng lên tới cos+199m.
Sau các biện pháp khắc phục sự cố nêu trên, đến nay môi trường khu vực bị ảnh hưởng của sự cố đã bảo đảm an toàn cho đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân.
Thời gian tới, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành liên quan, UBND TP Lào Cai, xã Tả Phời, Cty đồng Tả Phời - Vinacomin tiếp tục triển khai khẩn trương và đồng bộ các giải pháp bồi thường thiệt hại, hỗ trợ và tái định cư cho các hộ còn lại.
Thường xuyên tổ chức kiểm tra hiện trường, kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường của hồ thải quặng đuôi (nếu có) để có biện pháp xử lý kịp thời khắc phục bảo đảm an toàn cho công trình và đời sống Nhân dân trong khu vực.
Cty Tả Phời - Vinacomin phối hợp cơ quan, tổ chức, có giải pháp đồng bộ bảo đảm an toàn cho hồ thải và người dân trong quá trình nhà máy đi vào hoạt động sản xuất trở lại; tiếp tục quan trắc môi trường khu vực sự cố.
Qua sự cố nêu trên, UBND tỉnh cũng yêu cầu các sở, ngành, địa phương phải tiếp tục rà soát, yêu cầu các DN trên địa bàn bảo đảm không để xảy ra sự cố tương tự. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện, xử lý theo quy định.
