Con so là con sinh đầu lòng, con dạ là những con sinh sau. Phong tục này phổ biến ở hầu hết các địa phương bởi lẽ: Người con gái mới lớn, được bố mẹ dựng vợ gả chồng, trong lần sinh nở đầu tiên chưa có kinh nghiệm, không biết phải ăn ở, đi đứng, kiêng khem ra sao; việc chăm bẵm con nhỏ cũng cần phải có người hỗ trợ… Những lúc này, không ai gần gũi, chu đáo hơn mẹ đẻ và em gái nên người sinh con so thường về nhà mẹ đẻ. Những lần sinh sau, đã ít nhiều có kinh nghiệm để tự giải quyết công việc. Tuy nhiên phong tục này cũng cần phải theo một số thủ tục. Gần ngày ở cữ, mẹ chồng hoặc chàng rể sang nhà ngoại thưa chuyện trước. Nếu có khó khăn về kinh tế hoặc đường xá xa xôi cũng cần phải có kế hoạch trước cho thoả đáng. Tới khi mẹ tròn, con vuông, chàng rể lại sắm một số lễ vật nhằm ngày tốt sang tạ ơn gia tiên bên ngoại và ông bà ngoại để xin đón vợ con về. Ông bà ngoại còn cẩn thận đánh dấu vôi hoặc bôi nhọ nhồi ở trán cho cháu kèm theo một đấu gạo, một đấu muối làm phép để tà ma, ác quỷ không quấy nhiễu dọc đường./.
Hương Tú (biên soạn)
