Muốn trả lời câu hỏi đó, trước hết ta phải xem người tình khác với đối tác hôn nhân ở chỗ nào? Dù có yêu nhau đến đâu, mỗi kẻ tình nhân vẫn ở một nhà, mỗi tuần vài ba lần hò hẹn. Đó là những giây phút tuyệt vời.
 |
| Ảnh minh họa |
Một nụ hôn, một cử chỉ âu yếm, thậm chí hai bàn tay chỉ khẽ chạm nhau đã bao nhiêu run rẩy. Người này nói, người kia say sưa nghe, loáng một cái hết mấy tiếng đồng hồ để rồi lại chia tay, lại hò hẹn, lại mong chờ lần gặp tiếp theo. Không có nỗi nhớ nào da diết và đẹp bằng nỗi nhớ người yêu và chính nỗi nhớ ấy làm nên vẻ đẹp của người tình. Muốn vợ chồng thành người tình của nhau phải có một khoảng cách. Như hai cục nam châm muốn có một lực hút vào nhau phải cách nhau một khoảng nào đó.
Đôi vợ chồng hạnh phúc nhất nơi tôi ở, theo quan sát của tôi là cặp vợ chồng không sống cùng nhau, mỗi tuần họ chỉ gặp nhau có hai ngày. Anh dạy học cách nhà chừng năm chục cây số. Chị cũng là giáo viên một trường phổ thông trung học ở Hà Nội. Hàng tuần, anh đi từ thứ hai đến thứ sáu mới về và chỉ ở nhà với vợ con hai ngày thứ bảy, chủ nhật. Hai buổi sáng đó, vợ chồng anh thường dẫn nhau đi ăn sáng, chiều lại cùng nhau đi bách bộ, có khi tối còn đưa nhau đi chơi, đi xem. Tôi ở ngay cạnh nhà chẳng bao giờ thấy họ to tiếng. Chỉ nghe vợ chồng con cái cười đùa, có lúc cả nhà ngồi hát karaoke. Thế rồi thứ hai, tơ mơ sáng vợ đã mở cửa lưu luyến tiễn chồng đi và chiều thứ sáu chị lại mua thức ăn xếp đầy tủ lạnh chuẩn bị đón chồng về. Cuộc sống vợ chồng như thế có khác nào đôi tình nhân?
Hóa ra trong tình yêu, nhiều khi khoảng cách không làm người ta xa nhau mà lại để gần nhau. Điều đáng lưu ý là, khái niệm khoảng cách trong tình yêu không nên hiểu chỉ là khoảng cách không gian có thể đo được bằng ki-lô-mét. Hay khoảng cách thời gian có thể tính được bằng tháng, bằng ngày. Đó còn là khoảng cách tâm lý, cái khoảng cách tạo ra cho mỗi người cảm giác tự do trong hôn nhân.
Nếu chúng ta, vợ chồng không định sống riêng mỗi người một nhà, cũng không định ở mỗi người một phòng để có điều kiện "nuôi dưỡng tình yêu" thì ít ra cũng không nên có ý nghĩ xoá sạch mọi khoảng cách giữa hai vợ chồng để hai người chỉ còn là một. Nghĩa là cần phải tạo ra một khoảng cách nào đó. Còn tạo ra như thế nào, nó là một nghệ thuật: nghệ thuật yêu đương. Đã là nghệ thuật bao giờ cũng đòi hỏi sáng tạo và hết sức tránh đơn điệu, lặp đi lặp lại một cách nhàm chán. Còn gì là nghệ thuật âm nhạc, nếu âm thanh cứ nối tiếp nhau tuôn chảy không ngừng, không nghỉ.
Trong âm nhạc có một nốt rât thường gặp, đó là nốt lặng. Phải đâu khi không biết cho âm thanh gì vào đấy nữa thì người ta dùng nốt lặng mà chính cái nốt đó là âm nhạc đấy. Nó sâu lắng hơn bất cứ âm thanh nào. Còn gì là nghệ thuật hội hoạ nếu đường nét, màu sắc kín hết cả bức tranh? Những bức thuỷ mặc của hội hoạ cổ điển Trung Hoa đến nay vẫn làm ngơ ngẩn bao người chính vì những khoảng trống của nó. Chỗ trống đó là hội hoạ đấy, nó làm sững sờ người xem hơn bất cứ nét vẽ tài hoa nào.
Nhớ lại bao nhiêu khúc hát ca ngợi tình yêu từ trước đến nay, hầu hết đều hát về những khoảng cách xa vời vợi. Những “Anh ở đầu sông, em cuối sông”, “Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn tây”, “Anh ở trong này không có mùa Đông, muốn gửi ra em một chút nắng vàng”... phải chăng chính những khoảng cách ấy làm nên tình yêu son sắt? Bao nhiêu cặp vợ chồng trong chiến tranh xa nhau biền biệt hoặc đi sơ tán cả tháng mới gặp nhau được một vài lần, nhưng chính những lúc đó họ lại yêu nhau hơn bao giờ hết mà khi hoà bình sớm tối có nhau có khi lại nảy sinh bao nhiêu bất đồng. Cho nên trong một cuộc sống vợ chồng quá đơn điệu ngày nào cũng như ngày nào, nếu có cơ hội tách nhau ra vài ba ngày để thay đổi không khí, để cảm thấy thiếu nhau thì đó là việc nên làm.
Từ lâu ca dao đã hát “Mình với ta tuy hai mà một. Ta với mình tuy một mà hai”. Đó là phát hiện hoàn toàn đúng. Bởi vì trên đời không bao giờ có hai cá thể lại có tính tình, sở thích giống hệt nhau. Chỉ có người này áp đặt người kia phải sống giống mình nhưng chính kiểu áp đặt đó đã bóp chết tình yêu, có chăng chỉ còn lại sự êm ấm giả tạo giữa những người không dám bộc lộ hết mình và ai biết được bên trong mối quan hệ tưởng là êm thấm ấy liệu có chứa đựng mầm mống của sự rạn vỡ không?
Với tình cảm, tất cả đều trừu tượng, vô hình. Có khi xa mà gần. Cũng có thể gần mà xa. Trên đời không thiếu gì những đôi đã từng lên thác xuống ghềnh để đến được với nhau nhưng khi chẳng còn gì ngăn trở nữa, nằm cách nhau chỉ một gang tay mà không thể nào vượt qua được cái khoảng cách gang tấc ấy.
Cũng như quy luật xoay vần của tạo hoá, hết ngày đến đêm, hết mưa đến nắng, hết bão tố lại bình yên. Tình yêu hay tình vợ chồng cũng thế, muốn bền vững không thể đứng im bất động như hai cái cột đèn được ghép sát vào nhau. Nó phải luôn chuyển động, hết gần đến xa, hết xa lại gần. Nó phải đàn hồi như sợi dây cao su. Thử hỏi, nếu có sợi dây cao su chẳng bao giờ giãn ra thì làm sao buộc chặt được cái gì?
