Tiện ích nhờ liên thông thủ tục hành chính
Luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng năm, toàn Ngành Tư pháp đã chú trọng thực hiện Luật Hộ tịch, Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam về đăng ký, thống kê hộ tịch giai đoạn 2017-2024.
Triển khai thực hiện Đề án “Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc”, đến nay 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều đã xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử; đưa vào sử dụng Hệ thống đăng ký và quản lý hộ tịch dùng chung của Bộ Tư pháp.
Trong đó có hơn 40 địa phương đã thực hiện kết nối phần mềm này với Hệ thống thông tin một cửa điện tử của tỉnh/thành phố để thực hiện liên thông thủ tục hành chính đăng ký khai sinh - cấp Thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Hệ thống đã ghi nhận có hơn 18.400 công chức làm công tác hộ tịch tại hơn 11.000 UBND cấp xã, 712 Phòng Tư pháp cấp huyện và 63 Sở Tư pháp cấp tỉnh tham gia tác nghiệp hàng ngày. Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử đã dần được hình thành và đồng bộ tại các địa phương với hơn 12,3 triệu hồ sơ đăng ký khai sinh; 2,8 triệu hồ sơ đăng ký kết hôn; 1,9 triệu hồ sơ đăng ký khai tử; khoảng 4 triệu hồ sơ đăng ký các sự kiện hộ tịch khác.
Ưu điểm của việc liên thông là khi thực hiện cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi trên phần mềm đăng ký khai sinh điện tử của Bộ Tư pháp, UBND cấp xã chuyển ngay đến các cơ quan liên quan là Bộ Tư Pháp, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, Trung tâm dịch vụ hành chính công trực tuyến của tỉnh.
Sau đó, BHXH Việt Nam sẽ cấp mã số BHXH tự động chuyển về cho BHXH tỉnh làm thủ tục cấp thẻ (địa phương không phải lập thủ tục đề nghị và chờ BHXH Việt Nam cấp mã số BHXH như trước khi thực hiện phần mềm này). Kết quả, thẻ được chuyển về UBND cấp xã để cấp cho người dân qua dịch vụ công bưu điện. Điều này giúp thông tin nhanh hơn, đồng bộ giữa các bộ, ngành từ trung ương đến địa phương.
Ví dụ như tại Khánh Hòa, từ đầu năm 2020, BHXH tỉnh đã thực hiện thí điểm liên thông cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi qua phần mềm đăng ký khai sinh điện tử của Bộ Tư pháp tại một số xã, phường trên địa bàn TP. Nha Trang.
Sau khi thực hiện thí điểm thành công, hiện nay, BHXH tỉnh đã triển khai công tác này đến tất cả các huyện, thị xã, thành phố trên toàn tỉnh, rút ngắn được thời gian thực hiện của BHXH tỉnh từ 5 ngày xuống còn 3 ngày. Đến nay, đã có 111 xã, phường thực hiện, với trên 1.038 thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi được cấp trên cơ sở dữ liệu của Bộ Tư pháp.
Để tiếp tục triển khai tốt công tác này, BHXH tỉnh yêu cầu BHXH các huyện, thị xã, thành phố chủ động phối hợp, hướng dẫn UBND cấp xã thực hiện cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi trên Phần mềm đăng ký khai sinh điện tử của Bộ Tư pháp; đồng thời, vẫn thực hiện tiếp nhận và trả kết quả trên phần mềm cổng Trung tâm dịch vụ hành chính công trực tuyến của tỉnh kịp thời theo quy định.
Tương tự, tại Lạng Sơn, tính từ tháng 3 đến hết tháng 5/2020, cơ quan BHXH đã cấp 1.044 thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi, trong đó có 659 thẻ mới, 385 thẻ gia hạn. Còn tại Bình Thuận, Sở Tư pháp đã phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh triển khai kết nối liên thông dữ liệu đăng ký khai sinh điện tử để cấp Thẻ bảo hiểm ý tế cho trẻ em dưới 6 tuổi trên địa bàn tỉnh từ ngày 1/3/2020.
Qua theo dõi kết quả triển khai thực hiện trong 6 tháng (từ ngày 01/3/2020 đến hết ngày 01/9/2020), các cơ quan đăng ký hộ tịch trên địa bàn toàn tỉnh đã đăng ký khai sinh cho 11.427 trường hợp và đã cấp được 11.216 thẻ BHYT.
Có thể nói, việc áp dụng quy trình liên thông thực hiện các thủ tục hành chính cho thấy hiệu quả tích cực, giúp cơ quan quản lý nhà nước quản lý chặt chẽ hơn, khắc phục tình trạng trẻ em đã được đăng ký khai sinh nhưng chưa được cấp thẻ BHYT. Đồng thời góp phần tạo thuận lợi cho nhân dân trong việc thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến vấn đề khai sinh cũng như cấp thẻ BHYT cho con em mình.
Nâng cao hiệu quả quản lý hộ tịch, quốc tịch
Trong năm 2020, Bộ Tư pháp đã tham mưu, trình Chủ tịch nước giải quyết 4.747 hồ sơ xin thôi, xin nhập, xin trở lại quốc tịch Việt Nam, giảm 31,11% so với năm 2019; trả lời tra cứu quốc tịch Việt Nam của 1.093 trường hợp theo đề nghị của các cơ quan.
 |
| Công chức tư pháp-hộ tịch hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục. |
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an và các địa phương liên quan tổ chức thực hiện nghiêm túc “Thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào về việc giải quyết vấn đề di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước”, Tiểu Đề án “Giải quyết các vấn đề về quốc tịch, hộ tịch, hộ khẩu và các giấy tờ tùy thân khác cho người di cư tự do từ Campuchia về nước”.
Đến nay, đã có 1.470 trường hợp được Cấp Giấy xác nhận có quốc tịch Việt Nam; 4.680 trẻ em được đăng ký khai sinh xác định quốc tịch Việt Nam và 1.941 trường hợp được cấp Thẻ thường trú.
Là vùng đất có nhiều người Lào di cư tự do, kết hôn không giá thú cư trú, những năm qua, Sở Tư pháp Nghệ An đã tích cực phối hợp trong việc điều tra, thống kê, phân loại, lập danh sách người di cư tự do và kết hôn không giá thú thuộc đối tượng Thỏa thuận tại 3 tỉnh của Lào: BôLyKhămXay, Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và 6 huyện thuộc tỉnh Nghệ An gồm: Thanh Chương, Anh Sơn, Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn và Quế Phong.
Xác định nhiệm vụ nhập quốc tịch cho người dân là nhiệm vụ hàng đầu, cần thực hiện nhanh chóng để tiến hành các thủ tục hộ tịch, hộ khẩu tiếp theo, trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh, Sở Tư pháp đã phối hợp với Tổ chuyên viên liên hợp của tỉnh, UBND các huyện trên địa bàn tổ chức triển khai công tác nhập quốc tịch và hộ tịch cho người di cư tự do và kết hôn không giá thú.
Đồng thời, Sở Tư pháp cũng đề nghị UBND các huyện có người Lào được phép cư trú theo danh sách phối hợp với các đồn biên phòng đóng trên địa bàn thực hiện công tác tuyên truyền, vận động người Lào di cư tự do, kết hôn không giá thú được phép cư trú được hưởng các quyền lợi của công dân Việt Nam như nhập quốc tịch Việt Nam, đăng ký kết hôn, đăng ký khai sinh.
Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác hộ tịch, quốc tịch, năm 2021, các cơ quan tư pháp sẽ tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Luật Hộ tịch và các văn bản quy định chi tiết thi hành.
Đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ của Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam về đăng ký và thống kê hộ tịch; tập trung triển khai việc thực hiện Nghị định số 87/2020/NĐ-CP ngày 28/7/2020 quy định về Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, đăng ký hộ tịch trực tuyến, ưu tiên tập trung nguồn lực khẩn trương hoàn thiện Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, sớm đi vào vận hành đồng bộ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Đồng thời xây dựng đề xuất với cơ quan có thẩm quyền xin gia nhập Công ước 1961 về giảm tình trạng người không quốc tịch nhằm tạo cơ sở pháp lý để rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam về quốc tịch đối với nhóm đối tượng người không quốc tịch. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam chia sẻ thực trạng, khó khăn và thách thức trong việc ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng không quốc tịch và bảo vệ quyền của người không quốc tịch.
Cùng với đó là triển khai hiệu quả các nhiệm vụ liên quan đến chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ, ngành Tư pháp đã được xác định tại Quyết định số 402/QĐ-TTg ngày 20/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên Hợp quốc.
