Đề xuất này được điều chỉnh so với Điều 65 Luật Giao thông đường bộ hiện hành: Thời gian làm việc của lái xe kinh doanh vận tải không được quá 10 giờ trong một ngày, không lái xe liên tục quá 4 giờ.
Căn cứ đề xuất của cơ quan soạn thảo, là thời gian qua, cả nước xảy ra một số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng vào khung giờ đêm liên quan đến xe khách, xe tải; nên cần giảm thời gian lái xe vào ban đêm.
Báo cáo 6 tháng đầu năm 2023 của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho thấy, khoảng 40% vụ tai nạn xảy ra ở khung giờ nửa đêm về sáng (từ 0h đến 6h). Thời điểm này đường vắng, lái xe chạy tốc độ cao và thường chủ quan, mệt mỏi, điều khiển xe trong trạng thái buồn ngủ.
Mặt khác, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe khách, xe tải có tỷ lệ thấp hơn so với xe máy, nhưng khi xảy ra lại rất nguy hiểm do chở nhiều người. Do đó, cơ quan soạn thảo cho rằng cần kiểm soát chặt và tạo điều kiện để tài xế có sức khỏe, tỉnh táo khi chạy xe, ngăn chặn tai nạn giao thông.
Những căn cứ trên của cơ quan soạn thảo là rất thuyết phục, nhưng có đầy đủ bao quát hợp lý hết với mọi trường hợp hay không? Vì tài xế là nghề đặc thù, rất nhiều người “ngủ ngày, thức đêm” và nhờ sự rèn luyện nên lái đêm đã trở thành thói quen. Với những tài xế đã lái xe đêm gần đời người, nay bắt họ chỉ được lái 3 tiếng đồng hồ mỗi đêm, thì quy định trên có thể nói là “bất khả thi”: Hoặc họ sẽ không thực hiện, hoặc họ sẽ bỏ nghề.
Một chuyên gia thuộc Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam cũng cho rằng đề xuất điều chỉnh thời gian lái xe liên tục như trên có điểm chưa hợp lý. Nguyên nhân là người vận tải chuyên nghiệp thường làm thủ tục giao nhận hàng vào ban ngày. Ban đêm xe tải hoạt động nhiều vì khung giờ này đường vắng, xe chạy thông suốt, giảm tiêu thụ nhiên liệu, giảm nguy cơ va chạm giao thông và độ hao mòn lốp. Nếu đề xuất mới được thông qua, thì sẽ có một lượng đáng kể xe chạy khung giờ 22h - 6h chuyển sang 6h - 22h để tài xế được chạy liên tục 4 giờ. Điều này sẽ làm gia tăng áp lực ùn tắc và nguy cơ tai nạn giao thông.
Đề xuất thời gian lái xe trong ngày không quá 8 giờ cũng không được chuyên gia trên đồng tình vì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định lái xe không quá 10 giờ trong ngày đã là phù hợp. Với quy định hiện hành, nhiều chuyến xe chỉ cần 1 - 2 tài xế, nhưng theo đề xuất mới phải bố trí 2 - 3 người. Điều này khó khả thi vì hiện khó tuyển dụng lái xe đường dài, tăng chi phí cho doanh nghiệp.
Thực tế thời gian qua cho thấy, cùng với hệ thống camera giao thông phạt nguội, hệ thống giám sát hành trình trên các xe kinh doanh vận tải, hệ thống đường ngày càng được nâng cấp… thì ý thức của các tài xế đã cao hơn rất nhiều. Vì vậy, trước khi có các quy định mới, thì chúng ta cần thực hiện nghiêm ngặt những điều sẵn có; xử phạt, xử lý nghiêm hơn; tăng cường tuyên truyền nhiều hơn; nhất định số vụ tai nạn giao thông sẽ ngày càng giảm.
