"Cò" máy gặt ngang ngược, người dân "mất trắng" 9.000 m2 lúa chín

Có một “luật ngầm” ở Sóc Trăng: Đến mùa lúa chín, nông dân muốn thuê máy gặt thì phải qua một đội ngũ “cò”. Hậu quả của “luật” này là cánh đồng lúa chín rộng 9.000 m2 của một nông dân bị nước nhấn chìm do “cò” đã nhận lời mà không “điều” máy đến. Đau xót nhìn tài sản bị huỷ hoại, bà chủ ruộng làm đơn kiện “cò” ra toà đòi bồi thường thiệt hại.

Chính quyền cũng “bó tay” với “cò” máy gặt ngang ngược

Nguyên đơn trong vụ việc là bà Trần Ngọc Thanh (61 tuổi, ngụ xóm 7, phường 8, TP Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng). Từ vụ lúa năm 2011, gia đình bà thoả thuận miệng với “cò” là Nguyễn Văn Khải (40 tuổi, ngụ cùng xóm) mang máy gặt đập liên hợp đến cắt lúa.

Bà lão khóc sụt sịt tiếc ruộng lúa là cơ nghiệp cả nhà mất trắng vì “cò” máy gặt.

Ngoài gia đình bà Thanh, Khải còn thoả thuận thêm với nhiều gia đình khác nội dung tương tự. Trong mấy vụ gặt trước, Khải “điều” máy đến làm việc theo đúng thời gian thoả thuận.

Đến vụ lúa năm 2013, bà Thanh tiếp tục nhờ đến “cò”. Ruộng lúa rộng 9.000 m2 (9 công) nhà bà năm nay được mùa lớn.

Thời điểm thu hoạch đến, ngày 5/4, chủ ruộng đến nhà “cò” đề nghị “điều” máy gặt đến, được đồng ý. Hôm sau bà lão ra ruộng đợi trước, mãi không thấy máy đâu. “Tôi gọi điện thì ổng bảo bận, mai sẽ đến gặt. Ngày hôm sau tôi lại ra đồng, vẫn như hôm qua, ổng lại cáo bận”, chủ ruộng nhớ lại.

Sốt ruột, những ngày sau bà tìm mọi cách liên lạc nhưng không được, đến nhà không thấy, điện thoại không bắt máy. “Lo lắng quá, tôi ra phường gặp lãnh đạo địa phương báo cáo sự việc. Nghe tôi trình bày xong, ông Phó Chủ tịch liền bốc máy gọi điện cho ông Khải, nhưng “cò” viện lý do trời mưa không đi cắt được, dù trời chỉ mưa một chút rồi tạnh ngay”, nguyên đơn mếu máo.

Sau ngày bà lên phường trình báo, bất ngờ gặp “cò” máy gặt. Trong khi bà lão khốn khổ “xuống nước” khẩn cầu điều máy gặt ra ruộng, người này bỏ ngoài tai, chỉ vào mặt: “Chị dám lên phường báo cáo hả?. Liệu hồn”.

Kẻ môi giới vô lương coi thường mồ hôi nước mắt nông dân  

Khi đó đang mùa nước nổi, nước ở các con sông lân cận dâng lên mỗi lúc một cao, dần dần tràn vào cánh đồng. Ngày nào bà lão cũng ra đồng thăm ruộng, nước sông dâng nhấn chìm ruộng lúa chín, nước mắt dâng trong đôi mắt bà lão nghèo.

Không cam tâm nhìn tài sản bị nước phá huỷ, bà lọ mọ đi cầu cứu nhiều chủ máy gặt, nhưng chỉ nhận được những cái lắc đầu từ chối. Ở đây có một “luật bất thành văn”, chủ máy gặt mà không qua “cò” người địa phương thì không ai dám nhận, vì nhiều trường hợp từng bị “sứt đầu mẻ trán”.

“Còn nước còn tát”, quay về nhà, bà cầm liềm và vác quang gánh ra đồng gặt cố, được bó nào hay bó đấy. Nhưng nước ngày càng dâng cao, chẳng mấy chốc ngập hết ruộng, những cây lúa chín vàng nhanh chóng ngả rạp xuống bùn.

Khi nước rút hết, cũng là lúc những hạt thóc đã thối rữa, nảy mầm xanh rì nhìn như ruộng mạ.

Mất trắng vụ lúa, chủ ruộng đến nhà “cò” đòi bồi thường thiệt hại, bị từ chối thẳng thừng. Không tự giải quyết được, vụ việc được đưa ra xóm hoà giải.

Khải thừa nhận thoả thuận miệng việc cắt lúa với bà Thanh, nhưng nói mình chỉ là “cò” chứ nhà không có máy gặt. Khải cho rằng do khi đó trời thường mưa gió, chưa kịp gọi máy gặt đến thì nước nổi lên làm hỏng lúa, Khải không chịu trách nhiệm đền bù thiệt hại.

Buổi hoà giải bất thành, Trưởng khóm 7 cho rằng do thoả thuận giữa hai đương sự bằng miệng nên không có căn cứ để ép buộc ông Khải bồi thường thiệt hại.

Không chấp nhận cách giải quyết này, bà lão khiếu kiện lên phường. Buổi hoà giải tiếp tục bất thành. UBND phường gửi hồ sơ vụ việc lên Toà án nhân dân TP Sóc Trăng. Hiện hai đương sự vẫn chưa nhận được thông báo gì từ toà án.

Ám ảnh “cò” máy gặt

Sau vụ lúa mất trắng vừa qua, gia đình nguyên đơn càng trở nên nghèo túng, thiếu đói.

Nhiều người dân xóm 7 cho biết, vụ lúa vừa qua nhiều gia đình ở đây cũng phải hợp đồng thuê “cò” Khải. Thông qua “cò”, nông dân được lợi là thuê được máy gặt đập lúa liên hợp công suất lớn, là loại máy ở địa phương chưa có.

Tuy nhiên, phiền phức cũng không ít, “cò” thường phân chia “bảo kê” lãnh thổ, chủ ruộng không đơn giản tự thuê được máy gặt. Do đó “cò” thường o ép, làm giá với nông dân nghèo.

Trong mùa lúa vừa qua, cùng cảnh với bà Thanh, là người cậu tên Võ Văn Láng. Hai năm trước ông Láng thuê “cò” Khải, năm nay cũng vậy nhưng bị “cò” “lật kèo”, đến mùa gặt khất lần không “điều” máy gặt đến, cuối cùng 13.000 m2 ruộng lúa bị nước ngập mất trắng, thiệt hại khoảng 40 triệu đồng.

Theo tìm hiểu của Xa lộ pháp luật, có thể do những ruộng này bùn lầy nhiều, máy gặt khó vào nên “cò” và chủ máy gặt cùng “lười” vào gặt.

“Cò” máy gặt phải bồi thường thiệt hại

Luật sư Phạm Quốc Hưng (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết, để xác định “cò” có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bà Thanh hay không, cần làm rõ hai yếu tố: 1. Có thỏa thuận giữa hai bên về việc mang máy đến gặt lúa hay không?; 2. Thiệt hại xảy ra có phải do lỗi của “cò” hay không?.

Yếu tố thứ nhất, hai bên đã thỏa thuận khi nào lúa chín thì “cò” có trách nhiệm điều máy đến cắt lúa. Vào thời điểm thu hoạch, chủ ruộng đã đến nhà “cò” đề nghị mang máy gặt đến cắt lúa, được đồng ý. Như vậy, thỏa thuận miệng giữa hai bên đã xác lập giao dịch dân sự có hiệu lực, đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 122 Bộ luật Dân sự.

Cơ quan chức năng phải vào cuộc dẹp nạn “cò” máy gặt cướp cơm người nông dân miền Tây. Ảnh minh họa.

Yếu tố thứ hai, để quy trách nhiệm bồi thường thiệt hại do không thực hiện nghĩa vụ dân sự, cần chứng minh lỗi của người gây thiệt hại. Ở đây “cò” đã cố tình trì hoãn, không thực hiện nghĩa vụ phải điều máy gặt đến, thậm chí khi chính quyền địa phương vào cuộc, “cò” vẫn phớt lờ.

Cùng thời điểm này, tại địa phương nơi xảy ra vụ việc đang vào mùa nước lên. Hành vi cố tình trì hoàn nghĩa vụ dân sự mang tính hệ thống của “cò” đã dẫn việc lúa do không được gặt kịp thời đã bị ngập nước, thối rữa, nảy mầm. Dù chủ ruộng đã chủ động khắc phục thiệt hại bằng việc tự mình gặt, nhưng sức người không thể bằng máy gặt.

Như vậy, “cò” đã có lỗi cố ý trực tiếp: Nhận thức rõ hành vi của mình sẽ gây thiệt hại cho người khác mà vẫn thực hiện, và tuy không mong muốn nhưng để mặc cho thiệt hại xảy ra.

Từ những phân tích trên, cho thấy đã đủ căn cứ pháp lý buộc Khải phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho chủ ruộng. Luật sư Hưng nhận định: “Ông Khải “cãi” mình chỉ là “cò” chứ nhà không có máy gặt, chỉ là hành vi mang tính viện cớ để chối bỏ trách nhiệm bồi thường.

Cho dù là “cò” hay không, đã giao kết với người khác về việc đem máy gặt đến để thu hoạch thì phải thực hiện. Còn việc anh bằng cách nào có máy gặt đem đến, là việc hoàn toàn thuộc trách nhiệm của cá nhân anh”.

Qua vụ việc này, luật sư Hưng cũng khuyến cáo bà con khi cần thuê dịch vụ gặt lúa, nên lập hợp đồng bằng văn bản để có căn cứ pháp lý, tránh tình trạng “lời nói gió bay”, không thể để cả cơ nghiệp của mỗi gia đình bay theo lời nói tráo trở của những đối tượng vô lương.

Theo Xa lộ pháp luật