Khởi tố mới tội phạm về tham nhũng, chức vụ tăng 32,2%
Theo Viện trưởng Lê Minh Trí, năm 2018, tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, cơ quan chức năng đã khởi tố mới hơn 72.000 vụ án, tăng 3,2% so với năm 2017, trong đó đáng chú ý là tội phạm về tham nhũng, chức vụ tăng 32,2%, tội phạm về ma túy tăng 12,6%, tội phạm về trật tự xã hội tăng 0,8%.
Một số nhóm tội về xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường đều giảm, tuy nhiên tính chất, mức độ nguy hiểm của phạm tội cao hơn, gây thiệt hại lớn cho xã hội.
Đáng lưu ý, theo Viện trưởng VKSNDTC, các tổ chức phản động trong và ngoài nước đã lợi dụng việc Quốc hội thảo luận một số dự án luật đã tuyên truyền, kích động biểu tình, gây rối trật tự công cộng, hủy hoại tài sản của cơ quan Nhà nước.
Viện kiểm sát đã tiếp tục phát hiện khởi tố điều tra nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế với sự cấu kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với những người có chức vụ, quyền hạn, có vụ liên quan đến cán bộ cấp cao của Đảng và Nhà nước; đã phát hiện, khởi tố nhiều vụ án về ma túy đặc biệt nghiêm trọng.
Các tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại, khiếu kiện hành chính tiếp tục tăng, tính chất phức tạp hơn; có những vấn đề xung đột lợi ích xã hội phát sinh mà chính sách và quy định pháp luật chưa theo kịp trong quản lý, xử lý. Viện kiểm sát các cấp đã thụ lý kiểm sát theo thủ tục sơ thẩm hơn 400.000 vụ, việc dân sự, tăng 15,2% và gần 10.000 vụ án hành chính, tăng 32,6%. Có nhiều vụ việc tranh chấp hành chính ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương.
Theo Viện trưởng VKSNDTC, trong năm 2018, VKS các cấp đã kiểm sát chặt chẽ 100% vụ án hình sự ngay từ giai đoạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Thông qua đó đã ban hành 4.600 yêu cầu xác minh giải quyết tố giác, tin báo, hơn 68.000 yêu cầu điều tra, chiếm tỷ lệ 94,2% số vụ án mới khởi tố; trực tiếp lấy lời khai hơn 16.000 người bị bắt, tạm giữ (tăng 28,5%) và tiến hành một số hoạt động điều tra đối với gần 37.000 vụ…;
Đã yêu cầu khởi tố hơn 665 vụ án (tăng 31,2%); trực tiếp khởi tố và yêu cầu điều tra 17 vụ án; trực tiếp khởi tố 17 bị can (tăng 200%); quyết định hủy bỏ 103 quyết định không khởi tố vụ án và quyết định khởi tố vụ án; quyết định hủy bỏ gần 900 lệnh, quyết định bắt, tạm giữ, tạm giam; yêu cầu khởi tố, thay đổi, bổ sung và hủy bỏ hơn 900 quyết định khởi tố bị can;...
Các trường hợp oan, sai, bỏ lọt tội phạm giảm dần
Kết quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, truy tố, xét xử được nâng cao, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm; do đó, các trường hợp oan, sai, bỏ lọt tội phạm trong hoạt động điều tra, truy tố và xét xử tiếp tục giảm dần.
Cụ thể: tỷ lệ số người bị bắt, giữ chuyển xử lý hình sự đạt 97,54% (tăng 0,2%); tỷ lệ án trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa Tòa án, Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra giảm 1,2%; tỷ lệ truy tố đúng thời hạn đạt 99,99%, vượt 9,99% so với chỉ tiêu của Quốc hội; tỷ lệ truy tố đúng tội danh đạt 99,99%, vượt 4,99% chỉ tiêu của Quốc hội; số bị can phải đình chỉ do không phạm tội giảm 44,4%; số bị cáo Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội giảm 50%; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm hình sự được Tòa án chấp nhận vượt 7,9%, kháng nghị giám đốc thẩm vượt 6,4% so với chỉ tiêu của Quốc hội.
Điều tra tiêu cực trong cơ quan bảo vệ pháp luật chuyển biến rõ nét về chất
Viện trưởng Lê Minh Trí nhấn mạnh, công tác điều tra tội phạm về xâm phạm hoạt động tư pháp và tham nhũng chức vụ trong hoạt động tư pháp của Cơ quan điều tra VKSNDTC có chuyển biến rõ nét về chất.
Cụ thể, trong năm 2018, Cơ quan điều tra VKSNDTC đã phát hiện khởi tố điều tra vụ án mới tăng 39,3%, số bị can khởi tố mới tăng 126,1%; trong đó có 3 vụ án “Dùng nhục hình” dẫn đến chết người xảy ra tại cơ sở giam giữ; nhiều vụ án tham nhũng gây hậu quả nghiêm trọng (chiếm 69,2%), tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp và tư pháp khác chiếm 30,8%.
Đã ra lệnh bắt tạm giam 22 cán bộ là Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Chấp hành viên để phục vụ điều tra, truy tố. Số tiền tham ô, nhận hối lộ chiếm đoạt có vụ trên 01 tỷ đồng. Qua điều tra các vụ án tham nhũng trong hoạt động tư pháp, Cơ quan điều tra VKSNDTC đã thu hồi hơn 6,7 tỷ đồng, đạt 55% trên tổng số tiền phải thu hồi là 12,37 tỷ đồng.
Trong kỳ, Cơ quan điều tra của VKSNDTC đã ban hành 104 kiến nghị yêu cầu các cơ quan tư pháp khắc phục, phòng ngừa vi phạm, tội phạm, tăng 21 kiến nghị (25,3%), gồm: 40 kiến nghị đối với cơ quan Công an các cấp, 26 kiến nghị đối với Tòa án các cấp, 24 kiến nghị đối với Cơ quan Thi hành án dân sự các cấp, 10 kiến nghị đối với Viện kiểm sát địa phương và 04 kiến nghị đối với các ngành khác.
Tuy nhiên, Viện trưởng Lê Minh Trí cũng thừa nhận bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, năm 2018, ngành Kiểm sát còn một số hạn chế, như còn để xảy ra một số trường hợp bắt, tạm giữ về hình sự, sau phải trả tự do; một số trường hợp đình chỉ do hành vi của bị can không cấu thành tội phạm; tỷ lệ trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương còn cao; còn để xảy ra một số bị cáo Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội (tuy nhiên VKS đã kháng nghị theo hướng có tội và đã được Tòa án chấp nhận 50%, số còn lại đang xem xét); số đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa giải quyết còn nhiều, tỷ lệ giải quyết chưa đạt yêu cầu của Quốc hội đề ra.
Theo Viện trưởng Lê Minh Trí, những hạn chế, tồn tại trên do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là do năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của một bộ phận lãnh đạo, Kiểm sát viên của Ngành còn hạn chế; việc tổ chức triển khai các chỉ đạo của Viện trưởng VKSNDTC tối cao ở một số đơn vị chưa đạt yêu cầu, chưa nghiêm; một số quy định mới của pháp luật chậm được hướng dẫn thi hành; nhiều nhiệm vụ được tăng thêm theo quy định của pháp luật nhưng VKS các cấp còn thiếu biên chế, chưa đủ cán bộ có chức danh tư pháp...
