Xung quanh vấn đề dư luận đặc biệt quan tâm này, PLVN có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển.
- Thưa ông, tại sao Bộ GD-ĐT lại chọn đổi mới thi, kiểm tra đánh giá là khâu đột phá trong Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) phổ thông sau 2015?
- Chúng tôi coi đây là khâu đột phá vì việc này làm ít tốn kém, không cần đầu tư nhiều, nhưng khi thay đổi cách thi nó sẽ có tác động ngược lại thay đổi nội dung dạy học, phương pháp dạy học. Đấy là nội dung chính cần đổi mới hiện nay.
Chính vì lý do đó, chúng ta dành hẳn một phần trong Đề án đổi mới toàn diện giáo dục cho nội dung thi và kiểm tra đánh giá. Khâu này có thể đổi mới sớm hơn và hiệu quả nhanh hơn. Nhưng bản chất thi và kiểm tra đánh giá là một trong những yếu tố của chương trình giáo dục phổ thông.
- Như ông đã nói, thi, kiểm tra đánh giá sẽ làm đơn giản và làm trước, vậy thời gian nào sẽ thực hiện?
- Hiện nay việc đổi mới thi kiểm tra đánh giá đã và đang làm, như ra đề mở, việc xây dựng ma trận đề trong kiểm tra đánh giá kiến thức một cách toàn diện, tránh học tủ, yêu cầu hướng tới năng lực học nghề.
Chúng ta cũng đã tham gia đánh giá diện rộng trên phạm vi cả nước như các kỳ đánh giá quốc tế học sinh (HS) phổ thông, đã bắt đầu làm đổi mới nhưng để đổi mới căn bản, toàn diện hơn đúng với ý nghĩa thì những yếu tố khác về chương trình phổ thông cũng phải đổi mới theo như thiết kế nội dung dạy học đảm bảo được đánh giá trong cả quá trình, nghiệm thu dần dần trong cả quá trình học, học đến đâu, kiểm tra đến đó, kiểm tra được trong suốt quá trình học và có được đánh giá cuối cùng. Với phương pháp dạy học tốt hơn thì mới yêu cầu phát huy tính sáng tạo của HS. Lúc đó mới có cái để kiểm tra.
 |
| Thứ trưởng Bộ GD - ĐT Nguyễn Vinh Hiển. |
- Với Đề án đổi mới chương trình, SGK được chuyên gia đánh giá hiệu quả cao, một trong những bức xúc hiện nay là kỳ thi tốt nghiệp THPT. Thời gian tới, kỳ thi này sẽ diễn ra như thế nào?
- Kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ hướng tới đơn giản hơn, hiệu quả hơn. Việc tốt nghiệp THPT không chỉ dựa vào kỳ thi cuối cùng mà phải căn cứ thêm vào kết quả đánh giá trong quá trình học THPT của HS. Đề thi phải tăng cường yêu cầu HS thể hiện kiến thức, kỹ năng một cách tổng hợp chứ không yêu cầu kiểm tra kiến thức như hiện nay.
Hiện nay chúng ta mới yêu cầu ít vận dụng kiến thức, có nghĩa là tính tổng hợp kiến thức không cao. Sắp tới phải khắc phục được điều này. Cách thức công nhận tốt nghiệp trong cả quá trình học và cách thi sẽ tạo cơ sở tuyển sinh đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ).
- Nhiều người cũng lo ngại rằng chúng ta đổi mới nhưng cơ sở vật chất chưa tương xứng, Thứ trưởng có lo ngại điều này không?
- Cơ sở vật chất và đầu tư cho đội ngũ giáo viên vẫn là những thứ khó khăn, khó khăn còn lâu dài bởi vì mình phải xác định nước mình vẫn còn khó khăn. Nhưng chúng ta vẫn phải cố gắng đổi mới theo cách: Thứ nhất, sử dụng hiệu quả kinh phí, hiệu quả là ngân sách nhà nước tập trung sử dụng cho những mục tiêu trọng tâm, trọng điểm như giáo dục phổ cập, giáo dục vùng sâu, vùng xa, vùng khó, các đối tượng chính sách, một số ngành nghề khó xã hội hóa như: Tàu ngầm, điện nguyên tử. Còn những chỗ khác phải huy động cao nhất nguồn lực xã hội đầu tư, phải sử dụng tiết kiệm những cái đang có, không sử dụng bình quân, dàn trải.
- Chúng ta đã nói tới nhiều về đổi mới chương trình SGK sau năm 2015, nhưng có vẻ về con người chúng ta chưa nói tới nhiều, thưa Thứ trưởng?
- Như trước tôi đã nói, đột phá trong đổi mới là thi và kiểm tra, nhưng đổi mới quản lí, đổi mới phát triển đội ngũ nhà giáo là then chốt, là nặng nề, lâu dài, bền bỉ, có nhiều giải pháp căn cơ.
Các trường sư phạm ngay từ bây giờ cũng phải đổi mới, nhưng khi ban hành chương trình giáo dục phổ thông thì phải tiếp tục phù hợp hơn, những đổi mới chung như hiện nay cần phải đổi mới gì là đổi mới ngay, khi có chương trình phổ thông ra, các trường sư phạm chỉ việc lắp vào cho cụ thể hơn.
- Trong những khâu đột phá để đổi mới toàn diện, căn bản giáo dục thì có kiểm tra đánh giá, Thứ trưởng có thể nêu quan điểm về cách cho điểm hiện nay đối với HS?
- Điểm không có tội gì, nhưng cái tội của chúng ta là cho điểm không đúng, đó đã là một tội. Điểm chỉ phản ánh một phần kết quả giáo dục mà thôi, chứ không phản ánh toàn bộ mục tiêu giáo dục, nhưng mà chúng ta lại coi điểm là tất cả, cái đó là lỗi. Tiếp sau đây điểm vẫn sẽ tiếp tục cho, nhưng cho vào chỗ nào, cho điểm ở cái gì, lúc nào nên cho điểm và phải ứng xử với điểm số, điểm chỉ là một khía cạnh chứ không phải tất cả các thứ mình cần đánh giá.
Hiện nay, theo mô hình trường học mới đã có văn bản và có tài liệu hướng dẫn tập huấn về đánh giá HS từ lớp 2-5. Sắp tới Bộ sẽ soạn văn bản để sửa đổi Thông tư 32 hiện nay về đổi mới đánh giá HS theo hướng đánh giá phải toàn diện, phải giúp cho việc học, dạy tốt hơn, đánh giá phải giúp cho HS học tốt hơn.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng!
