Chuyên gia pháp lý đánh giá vụ 'bán đất không bán nhà': 'Dấu hiệu cấp sơ thẩm nóng vội, chưa làm rõ bản chất vụ án'

Hiện trường khu đất (Hình: giadinh.net.vn)
Hiện trường khu đất (Hình: giadinh.net.vn)
(PLVN) - Dự kiến hôm nay (20/4), TAND tỉnh Nghệ An sẽ mở phiên xét xử phúc thẩm vụ án hình sự đối với cha con bị cáo Nguyễn Cảnh Tâm (SN 1972) và Nguyễn Cảnh Thực (SN 1994, ngụ khối 10, phường Quỳnh Xuân, TX Hoàng Mai). Tuy nhiên, TAND Nghệ An đã quyết định hoãn xử vụ án.

“Chưa làm rõ bán đất có bán nhà không thì sao kết tội được?”

Trước đó, như PLVN đã phản ánh, vụ án gây tranh cãi với bị cáo là cha con ông Tâm, người “bị hại” là vợ chồng bà Nguyễn Thị Hựu (SN 1977, ngụ khối 12, phường Quỳnh Xuân). 

Hồ sơ vụ án cho thấy: Bà Hựu bán đất cho ông Tâm, có sự xác nhận của chính quyền địa phương, trên đất có một căn nhà nhưng không ghi trên giấy. Nhiều năm sau, khi phát hiện bà Hựu chuyển đồ vào ở nhà trên mảnh đất đã chuyển nhượng cho mình, ông Tâm đã làm đơn gửi chính quyền yêu cầu dọn đi nhưng bà Hựu không đồng ý.

Ông Tâm sau đó phá dỡ căn nhà để định làm việc khác, có thông báo cho chính quyền và công an. Khi chuyển đồ đạc bà Hựu đi, ông Tâm có làm thủ tục bàn giao tài sản cho công an phường nhưng không được tiếp nhận nên phải gửi nhờ hàng xóm. 

Sau đó công an khởi tố, bắt tạm giam cả 2 cha con về 2 tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” và “Hủy hoại tài sản”. Tòa sơ thẩm tuyên 2 cha con có tội, buộc bồi thường cho bà Hựu.

Sau khi vụ án được PLVN phản ánh, nhiều chuyên gia pháp lý, luật sư cùng có những tranh luận sôi nổi.

LS Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn LS TP HCM) đánh giá: “Trong vụ án này và bản án được tuyên có nhiều vấn đề chưa được làm rõ”.

Theo LS Hiệp, về mặt tội danh, theo lý, chuyện bán đất mà không bán nhà là có thể xảy ra. Vì Luật Nhà ở và Luật Đất đai là hai Luật riêng biệt. Ngoài ra, nhà ở và đất có thể được công nhận là hai quyền tách riêng. 

Đặt trường hợp có chuyện “bán đất mà không bán nhà”, nếu ông Tâm đập phá nhà này trước thời điểm xảy ra tranh chấp (trước thời điểm bà Hựu dọn vào ở) thì là một tranh chấp dân sự. Bởi vì ông Tâm có nhu cầu sử dụng đất nhưng vướng căn nhà của bà Hựu. 

Nếu bà Hựu phát hiện nhà bị ông Tâm phá thì có thể yêu cầu bồi thường bằng một tranh chấp dân sự. 

Việc ông Tâm phá nhà sau khi bà Hựu vào ở thì có dấu hiệu phạm tội, bà Hựu có quyền tố cáo. Nếu bà Hựu vào ở, ông Tâm phải khởi kiện yêu cầu bà Hựu rời nhà thì lúc đó sẽ hợp tình, hợp lý.

“Tuy nhiên, việc khởi tố, truy tố và xét xử ông Tâm của cơ quan tố tụng TX Hoàng Mai là rất nóng vội, chưa làm rõ bản chất vụ án và có dấu hiệu oan sai. Trong vụ này, ông Tâm nói bà Hựu bán đất, bán luôn nhà và đã bàn giao cho ông từ năm 2010; bà Hựu nói không phải. Để khởi tố, truy tố và xét xử ông Tâm, cơ quan tố tụng cần làm rõ căn nhà của ai? Nếu không làm rõ được căn nhà của ai thì sẽ dễ xảy ra oan sai. Việc chứng minh căn nhà của ai thuộc về cơ quan tố tụng chứ không phải trách nhiệm của ông Tâm”, LS Hiệp nói.

“Trường hợp “bán đất và bán luôn nhà” thì việc ông Tâm bị buộc tội “Hủy hoại tài sản” là oan sai. Nhưng như tôi đã nói, đến nay chưa làm rõ bán đất có bán nhà hay không thì làm sao kết tội ông Tâm được? Việc bán đất có bán nhà hay không thì không chỉ dựa vào quy định pháp luật, vào hợp đồng mua bán mà còn dựa vào thông lệ, suy nghĩ, ý chí của người bán, người mua”, theo LS Hiệp.

Chuyên gia pháp lý cho rằng có dấu hiệu ông Tâm bị án oan
Chuyên gia pháp lý cho rằng có dấu hiệu ông Tâm bị án oan 

Dấu hiệu bỏ lọt tội phạm với “bị hại”

Vẫn lời LS Hiệp: “Nếu nói bà Hựu chuyển nhượng mà chồng bà không đồng ý thì đó là một vụ án dân sự, không phải hình sự. Việc hình sự hóa quan hệ dân sự là oan sai rõ ràng”.

Còn một vấn đề khác về định giá căn nhà, LS Hiệp nói: “Căn cứ Thông tư 03/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng, quy định về phân cấp công trình xây dựng thì nhà cấp 4 có niên hạn sử dụng dưới 20 năm. Căn nhà của bà Hựu xây dựng từ năm 2003, đến năm 2018 là 15 năm, là mất 75% thời hạn sử dụng. Nhưng cơ quan chức năng địa phương định giá lại định giá tới hơn 100 triệu. Định giá này có vấn đề”.

Chưa hết: “Cơ quan tố tụng không nêu hành vi của bà Hựu là có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm. Giả sử ông Tâm đập phá căn nhà, bà Hựu có quyền tố cáo. Nhưng bà Hựu không được phép vào ở. Vì đất đó thuộc quyền sử dụng của ông Tâm. Bà Hựu vẫn ở là có dấu hiệu của tội “Chiếm dụng tài sản trái phép”. Hành vi này phải được điều tra, không thể bỏ qua. Như vậy thì mới công bằng với hai bên”, LS Hiệp nói.

Còn LS Trần Văn Đạt (Đoàn LS tỉnh Bình Thuận) nói: “Trong bản án, bà Hựu không nói bán đất có bán nhà hay không? Dường như bà đang để cho cơ quan tố tụng tự lý giải chuyện này”. 

Theo LS Đạt, để trả lời việc bán đất có bán nhà hay không, cần xem xét như sau: Thứ nhất, thông lệ, thói quen của đa số người dân là bán đất thì bán luôn nhà, phần lộ giới thì giao cho chủ nhà. 

Thứ hai, phần đất lộ giới không được phép bán nhưng người chủ mới sẽ có một số quyền sử dụng. 

Thứ ba, căn nhà cấp 4 là một tài sản gắn liền với đất, không thể di dời, do đó, thời điểm mua bán, ý chí chủ quan của người viết hợp đồng, người làm chứng, người mua và người bán là bán tất cả những gì trên đất. Trừ những vật dụng có thể chuyển đi thì họ mới thỏa thuận bằng miệng hoặc ghi vào hợp đồng. Ví dụ những cây cối có giá trị, giường, tủ, bàn ghế… 

Thứ tư, căn cứ vào hợp đồng mua bán thì ngày 28/3/2010 và ngày bàn giao mặt bằng là 30/3/2010 là một khoảng thời gian rất ngắn. 

Thứ năm, căn nhà đã được bàn giao từ sau khi mua bán, cách thời điểm ông Tâm đập phá 9 năm trước. 

“Như vậy, có đủ cơ sở để khẳng định ý chí là mua bán cả đất và nhà, không có chuyện “bán đất mà không bán nhà”. Tôi cho rằng vụ án này dấu hiệu oan sai rất rõ ràng đối với tội “Hủy họai tài sản” là căn nhà. Còn đối với những tài sản mà hai cha con ông Tâm bị cáo buộc là “Cố ý làm hư hỏng” một số vật dụng, cần phải làm rõ tài sản nào là của bà Hựu, phần nào thuộc về căn nhà đã bán thì mới kết tội được cha con ông Tâm”, LS Đạt nói.

Cả hai luật sư đều cho rằng tòa phúc thẩm cần phải hủy án sơ thẩm để điều tra lại cho rõ ràng, công minh, đúng pháp luật. 

Đọc thêm

Cụ ông con liệt sỹ bất ngờ nhận được thông báo cưỡng chế vi phạm hành chính?!

Mỗi khi trời mưa lối vào nhà ông Đạt thường bị ngập vì bị bít chặn đường thoát nước.
(PLVN) - Cụ ông 82 tuổi khẳng định trước khi nhận được thông báo về việc tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, ông chưa từng nhận được biên bản vi phạm hành chính, quyết định xử phạt vi phạm hành chính để biết bản chất sự việc và thực hiện các quyền của mình theo quy định của pháp luật.

Phát hiện một thi thể nam giới trên sông Hậu

Phát hiện một thi thể nam giới trên sông Hậu
(PLVN) - Ngày 26/7, Công an huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long cho biết đang phối hợp với Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh tiến hành khám nghiệm tử thi, xác minh, điều tra làm rõ nguyên nhân tử vong của một thi thể trên sông Hậu.

Kon Tum: Kỳ lạ những công trình kiên cố tại lâm phần Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Plông

Công trình tại tiểu khu 478, thôn Kon Năng, xã Măng Cành.
(PLVN) - Như PLVN đã phản ánh trong số báo ra ngày 9/1/2024, thời gian gần đây, Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Kon Plông (trụ sở thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông; 100% vốn nhà nước do UBND tỉnh Kon Tum làm đại diện chủ sở hữu) đã để xảy ra một số vụ phá rừng trên lâm phần của Cty; như tại tiểu khu 388, xã Đắk Ring; tiểu khu 400, xã Măng Bút.

Nhiệt điện Hải Phòng hủy thầu gói thầu mua than cám có giá hơn 1.311 tỷ đồng sau gần 5 tháng đấu thầu

Trụ sở Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng.
(PLVN) - Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng vừa có quyết định hủy kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu cung cấp than cám 6a.14 phục vụ sản xuất có giá gói thầu hơn 1.311 tỷ đồng. Lý do hủy thầu được thông báo là do tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. 

Tiếp vụ khu du lịch Ba Khan Village Resort không có giấy phép xây dựng nhưng đã đi vào hoạt động: Có thể yêu cầu ngừng hoạt động

Khu du lịch xây dựng hoàng tráng kiên cố, nhưng chính quyền địa phương không hề hay biết. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Liên quan đến khu du lịch Ba Khan Village Resort (Mai Châu, Hoà Bình) rộng 4ha đi vào hoạt động, thu tiền khi chưa được cấp phép xây dựng, chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, Luật sư Nguyễn Huy Long, Giám đốc Công ty Luật Legal Gate Việt Nam cho biết, về việc này các cơ quan chức năng có thể kiểm tra tình trạng hoạt động hợp pháp của công ty, có thể yêu cầu ngừng hoạt động, buộc áp dụng hình phạt hoặc yêu cầu Chủ đầu tư thực hiện các thủ tục cần thiết để hợp pháp hóa hoạt động.

Bắc Ninh: Nhiều bất cập trong việc thực hiện Dự án đường tỉnh 295 huyện Yên Phong

Quá trình thi công đã xảy ra tình trạng sụt lún rất nguy hiểm.
(PLVN) - Dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 295 (ĐT.295) có tổng mức đầu tư gần 80 tỷ đồng, do Ban quản lý các dự án xây dựng huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh) làm chủ đầu tư, Công ty xây dựng Việt Đức (TNHH) là nhà thầu thi công chính. Tuy nhiên, việc chấp hành pháp luật trong quá trình triển khai, thực hiện dự án có nhiều điểm bất cập khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng…

Bài 3: “Cần nghiêm trị” trong vụ khai thác vàng trái phép tại Mường Tè (Lai Châu)

Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Bày tỏ quan điểm trong vụ Báo Pháp luật Việt Nam phản ánh việc khai thác vàng trái phép tại bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu, Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ông Lê Như Tiến nhấn mạnh: Tài nguyên khoáng sản là bảo vật quốc gia, là nguồn lực của nhà nước. Nếu ai đó tự ý khai thác, không được phép của Nhà nước là vi phạm pháp luật, cần phải nghiêm trị.

Hưng Yên: Xã Đình Cao chỉ đạo khắc phục thiếu sót sau phản ánh của Báo PLVN

UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên).
(PLVN) -  Sau khi Báo PLVN đăng tải bài viết “Dự án 78 tỷ đồng ở Hưng Yên: Ai sai người đó chịu trách nhiệm". Ngày 02/11/2023, chủ đầu tư dự án là UBND xã Đình Cao, huyện Phù Cừ (tỉnh Hưng Yên) đã có văn bản phản hồi Báo PLVN và chỉ đạo các đơn vị thực hiện dự án nhanh chóng khắc phục những vấn đề thiếu sót mà Báo PLVN phản ánh.

"Vàng tặc" lộng hành tại Mường Tè, Lai Châu

Hình ảnh "hầm vàng tặc" được các đối tượng dựng lên để nguỵ trang. Nguồn ảnh MC
(PLVN) - Khu rừng sản xuất trên địa bàn bản Bó, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu từ lâu được người dân đồn thổi là nơi có trữ lượng vàng sa khoáng lớn. Cũng chính ở đây, đã từ nhiều tháng qua, các đối tượng đã lợi dụng việc thuê đất trồng rừng sản xuất nhưng thực chất đã biến nơi đây thành nơi khai thác vàng trái phép. Nhận được thông tin phản ánh của người dân, nhóm phóng viên đã về đây để tìm hiểu xác minh sự việc. Sau nhiều ngày quan sát và ghi nhận thực tế, phóng viên phát hiện một khu mỏ khai thác vàng trái phép quy mô lớn. Ẩn sau các tán lá rừng là một đường dây khai thác vàng rất chuyên nghiệp và hoạt động liều lĩnh.