Đây là một trong những giải pháp nhằm bảo đảm trật tự an toàn giao thông trong “Chiến lược quốc gia bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2045” vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 2060/QĐ-TTg ngày 12/12/2020.
Trước đây, theo Luật Giao thông đường bộ năm 2008, người điều khiển xe gắn máy dưới 50cm3 không cần giấy phép lái xe. Điều này dẫn tới thực trạng nhiều học sinh chưa có giấy phép lái xe vẫn “phi vù vù” xe máy, xe đạp điện trên đường, phớt lờ các quy định về an toàn giao thông.
Thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia (UBATGTQG) cũng cho thấy, 90% số vụ tai nạn giao thông đối với trẻ em trong những năm gần đây rơi vào nhóm từ 16 - 18 tuổi.
Nghiên cứu về tai nạn giao thông của Bệnh viện Việt Đức năm 2017 cho thấy, có tới 80% số vụ cấp cứu do tai nạn giao thông xảy ra ở nhóm thanh thiếu niên từ lớp 8 đến lớp 12 và trên 80% thương vong cũng nằm trong nhóm này. Đây là con số đáng báo động bởi phần lớn học sinh trong độ tuổi này đi xe mô tô dưới 50cc và xe máy, xe đạp điện.
Nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, việc quản lý cả nhóm đối tượng điều khiển xe máy dưới 50cc và xe máy điện là việc làm cần thiết bởi những chiếc xe này nặng xấp xỉ 100kg, có thể đạt vận tốc tối đa đến 60-70km/h, là nguồn gây nguy hiểm không kém gì các loại mô-tô, xe máy khác.
Chiến lược được ban hành tại Quyết định số 2060/QĐ-TTg đặt mục tiêu 100% người tham gia giao thông được giáo dục, phổ biến kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông. Để hiện thực hóa mục tiêu này cần ban hành quy định cụ thể, hài hòa quy trình, phương pháp và nội dung đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe A0 so với các giấy phép lái xe khác.
Điều cần chú trọng nữa là, lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm tra để buộc các chủ thể sử dụng phương tiện phải tuân thủ nghiêm túc. Như vậy, giải pháp này mới phát huy hiệu quả.
Trên thực tế, đối tượng chủ yếu của quy định này sẽ là học sinh THPT trên 16 tuổi và một số ít người trên 18 tuổi nhưng chỉ có nhu cầu sử dụng loại xe máy có công suất nhỏ.
Trao đổi với báo chí về vấn đề này, GS.TS Từ Sỹ Sùa – Giảng viên cao cấp Trường ĐH Giao thông Vận tải - nêu quan điểm, việc có một loại “chứng chỉ” cho nhóm đối tượng điều khiển xe máy dưới 50cc và xe máy điện công suất nhỏ là điều cấp thiết.
“Tôi thấy việc thêm một GPLX cho các loại phương tiện này là hết sức bình thường, nhiều nước trên thế giới cũng đã áp dụng từ lâu. Ai điều khiển phương tiện ra đường tùy theo mức độ cũng cần được trang bị kiến thức, kỹ năng để giao thông an toàn và văn minh hơn”, chuyên gia giao thông Từ Sỹ Sùa nói.
Tuy nhiên, do phần lớn nhóm đối tượng này là học sinh dưới 18 tuổi, nên ngoài những quy định “cứng” ra thì việc tuyên truyền, giáo dục và có phương pháp tiếp cận hợp lý là rất quan trọng.
GS Từ Sỹ Sùa cũng đưa khuyến cáo, ngay từ bây giờ có thể “luật hóa” và ra các văn bản hướng dẫn thực hiện, tuy nhiên khi áp dụng vào thực tế cần có lộ trình rõ ràng, căn cơ để tránh “sốc” vì sẽ tác động đến đối tượng còn ít tuổi, rất nhạy cảm. Việc làm quá “rắn” hoặc quá hời hợt cũng sẽ không có tác dụng.
Một số ý kiến chỉ ra rằng yêu cầu đối với người điều khiển xe máy dưới 50cc và xe máy điện dưới 4 kW cần phải được tính toán để phù hợp độ tuổi 16-18 tuổi. Nếu yêu cầu quá cao trong việc học, sát hạch có thể gây lãng phí thời gian và tiền của. Do vậy, các cơ quan chức năng trong quá trình triển khai thực hiện cần cân nhắc để đảm bảo hài hòa và có tính kế thừa.
