Chuyên gia khuyến cáo cẩn trọng khi xây cảng Liên Chiểu

Phó Thủ tướng khẳng định, việc đầu tư cảng Liên Chiểu dần thay thế cho cảng Tiên Sa là cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, phương án xây mới cảng Liên Chiểu phải tính toán thận trọng, tránh tình trạng lạm phát cảng biển, đổ tiền đầu tư nhưng không hiệu quả…

Tổng vốn đầu tư dự kiến gần 33 ngàn tỷ

Theo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, cảng biển Đà Nẵng phù hợp với Quy hoạch hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1037/QĐ-TTg ngày 24/6/2014; là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực (loại I), có khả năng đảm nhận vai trò cửa ngõ quốc tế ở khu vực miền Trung. Cảng biển Đà Nẵng gồm một số khu bến chính là Tiên Sa, Liên Chiểu.

Thực tế khu bến Tiên Sa chỉ đạt công suất khai thác khoảng 6 triệu tấn/năm, cần sớm nâng cấp khu bến cảng Liên Chiểu để đáp ứng yêu cầu vận tải hàng hóa bằng đường biển và phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền Trung và TP Đà Nẵng, dần thay thế cho cảng Tiên Sa.

Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình lập, thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án, căn cứ nhu cầu phát triển khu bến cảng Liên Chiểu và các quy định hiện hành, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đồng ý với đề xuất của Bộ GTVT và UBND TP Đà Nẵng, trước mắt giao UBND TP Đà Nẵng đảm nhận toàn bộ việc đầu tư xây dựng bến cảng Liên Chiểu; chịu trách nhiệm quản lý và thực hiện đầu tư các hạng mục công trình xây dựng của Dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật. 

Lãnh đạo Sở KH-ĐT Đà Nẵng khẳng định, chỉ đạo nêu trên của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng là cơ sở quan trọng để Bộ KH-ĐT có căn cứ thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của Dự án, đồng thời Bộ GTVT hoàn thành Báo cáo thẩm định nghiên cứu tiền khả thi Dự án, trình Thủ tướng Chính phủ theo quy định.

Đáng nói, Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án cảng Liên Chiểu thể hiện, có quy mô 220 ha với tổng vốn đầu tư dự kiến 32.860 tỷ đồng, được chia làm 3 giai đoạn. Trong đó, riêng giai đoạn 1 (đến năm 2022) có tổng mức đầu tư hơn 7.370 tỷ đồng, thực hiện những bước cơ bản như đê chắn sóng, nạo vét… Với những con số này, vấn đề đang thu hút sự quan tâm chính là bỏ ra một nguồn vốn lớn như thế để xây dựng cảng mới, liệu tương lai có đảm bảo nguồn hàng?

Mới đây, với tư cách cá nhân trao đổi báo chí, TS. Huỳnh Huy Hòa, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội TP Đà Nẵng nêu, vị trí cảng hiện tại của Đà Nẵng giao thông không thuận lợi, do đó, vị trí cảng Liên Chiểu tốt hơn nhiều; giao thông, container rất phù hợp là cảng hàng hóa. Muốn cảng Tiên Sa thành cảng du lịch, buộc phải có cảng Liên Chiểu và nếu Đà Nẵng định hướng trung tâm du lịch của miền Trung, cảng Tiên Sa nên phát triển thành cảng du lịch như các nước phát triển du lịch, chẳng hạn Singapore. Hơn nữa, nếu so sánh các tỉnh, vị trí của miền Trung là điểm cuối hành lang kinh tế Đông Tây, Đà Nẵng có điều kiện thuận lợi hơn Bình Định, Quy Nhơn, Quảng Ngãi. 

“Vấn đề là có đầu tư hay không đầu tư, nếu từ trước chúng ta đầu tư hơn cho Tiên Sa, bây giờ cảng đã lớn hơn nhiều, hiện quy mô Tiên Sa cũng không phải nhỏ, có thể  tương đối, nhưng thua cảng của Quy Nhơn”, ông Hòa nói.

Cần nghiên cứu kỹ và tạo sự khác biệt!

Theo TS. Huỳnh Huy Hòa, hành lang kinh tế Đông Tây đã có từ 10 năm nay nhưng cảng Tiên Sa, Đà Nẵng phát triển không phải do hành lang này mà do đời sống phát triển, lượng hàng trong nước phát triển.

Ở vấn đề cảng Liên Chiểu làm thế nào để hiệu quả với số vốn, ông Hoà khẳng định đây cũng là câu chuyện đau đầu, phải nghiên cứu. “Đặt giả thiết trong 5-10 năm nữa chúng ta chuyển ngang sang hoạt động hết ở cảng Liên Chiểu, nếu trong thời gian đó hành lang kinh tế Đông Tây phát triển thì sẽ phù hợp, đảm bảo được nguồn hàng, hoạt động cảng. Nhưng ngoài lợi thế này, cảng Liên Chiểu chẳng còn có gì trong cạnh tranh với bối cảnh nở rộ cảng biển”, ông Hòa phân tích.

Ông Hòa nhìn nhận, nếu có quy hoạch thật sự của Chính phủ, may ra mới thay đổi được và nếu nói về độ thu hút thì còn phụ thuộc vào doanh nghiệp nữa. Doanh nghiệp cảng, nếu năng động sẽ kéo lượng hàng về nhiều hơn; nếu doanh nghiệp không năng động sẽ ngược lại. Ngoài ra, Đà Nẵng đang mong muốn xây dựng chính quyền cảng, nếu là khu đô thị cảng thì có cơ sở. Nhưng nói như thế cũng chỉ chung chung, muốn có kết luận, phải có nghiên cứu. 

Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Sia, Tổng Giám đốc Công ty CP Cảng Đà Nẵng cho biết, dọc biển miền Trung có nhiều vị trí để làm cảng và vịnh Đà Nẵng là vị trí lý tưởng. Theo ông Sia, đến năm 2022-2024, cảng Tiên Sa bảo đảm sứ mạng vận tải hàng container, hành khách, hàng có trọng tải lớn. Cảng mới sẽ giải quyết  các vấn đề đặt ra hiện nay là khắc phục điểm yếu về mặt bằng cảng Tiên Sa, phạm vi hẹp và đường đi qua thành phố gây xung đột giao thông. Theo ông Sia, cảng Liên Chiểu nếu làm nhanh cũng đến năm 2022 hoặc năm 2024 mới có thể chia sẻ một phần hàng hóa.

“Chúng tôi mong muốn đến 1 cảng trung chuyển, Sài Gòn có Cái Mép - Thị Vải là quy mô cảng nước sâu tiếp nhận tàu lớn, khu vực Hải Phòng có Lạch Huyện tiếp nhận được tàu lớn. Đà Nẵng với mong muốn thành trung tâm logistics, buộc phải có cảng Liên Chiểu và vùng hậu phương cũng hướng đến Nam Lào và Đông Bắc Thái Lan”, ông Sia diễn giải về xu hướng tương lai để phát triển và thừa nhận, vấn đề cảng biển của Việt Nam rất manh mún. Trong khi các nước trên thế giới cảng tập trung, chúng ta lại trải mỏng.