Chuyển đổi mô hình tăng trưởng vùng Đồng bằng sông Cửu Long
(PLVN) - Kết quả khảo sát “Cuộc sống vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)” vừa được Viện Kinh tế - Xã hội TP Cần Thơ phối hợp một tổ chức quốc tế tổ chức Hội nghị công bố; với các dữ liệu thu thập từ một số hộ gia đình và thị trường lao động, đã cho thấy một số thay đổi sâu sắc đang diễn ra tại vùng châu thổ lớn nhất cả nước.
Theo báo cáo, ĐBSCL đang chịu tác động ngày càng nặng nề của hạn hán, xâm nhập mặn, lũ lụt, nắng nóng cực đoan; làm suy giảm thu nhập từ nông nghiệp là trụ cột sinh kế nhiều hộ dân, đồng thời gia tăng áp lực di cư. Mười năm qua, có gần 1,7 triệu người dân ĐBSCL di cư tìm sinh kế ổn định hơn; khoảng 14% hộ gia đình trong vùng có người đi làm ăn xa.
Vị thế kinh tế của ĐBSCL trong nền kinh tế quốc dân cũng suy giảm. Tỷ trọng đóng góp của ĐBSCL vào GDP cả nước đã giảm từ gần 20% (trước năm 2000) xuống còn 12,4% (năm 2024). Về thu hút đầu tư nước ngoài (FDI), năm 2023 ĐBSCL chỉ thu hút được 3% tổng vốn FDI của Việt Nam.
Những con số trên cho thấy mô hình phát triển hiện nay của ĐBSCL đang bộc lộ một số giới hạn, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh giữa các vùng ngày càng gay gắt, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng sâu rộng; cần có những điều chỉnh.
Báo cáo cho rằng tương lai của ĐBSCL không thể chỉ xoay quanh không gian phát triển hiện có, mà cần được xây dựng dựa trên chiến lược phát triển mới. Theo đó, cần đầu tư vào giáo dục, phát triển kỹ năng nhân lực; hiện đại hóa, chuyển đổi nền nông nghiệp theo hướng giảm sử dụng lao động, tăng khả năng thích ứng, tạo lợi nhuận lớn hơn; phát triển cơ sở hạ tầng hơn nữa để thu hút các DN tới làm ăn…
Tại Hội nghị, đại diện Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương đánh giá cao giá trị khoa học và thực tiễn của báo cáo, coi đây là một trong những nguồn luận cứ quan trọng; và đưa ra quan điểm ở góc nhìn vĩ mô, xây dựng chính sách, có ba vấn đề chính cần lưu ý để thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng ĐBSCL. Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế điều phối phát triển vùng. Thứ hai, phát triển kinh tế ĐBSCL theo hướng xanh, giá trị cao, bền vững; trong đó nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò nền tảng gắn với chế biến, logistics, thị trường, bảo vệ môi trường. Thứ ba, đặt đầu tư cho con người vào vị trí trung tâm của chiến lược thích ứng và phát triển vùng, xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và nâng cao năng suất lao động là yếu tố then chốt.
Thực tế trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã chú trọng việc đầu tư cho ĐBSCL, từ hệ thống cầu đường thông suốt hiện đại, cơ sở vật chất hạ tầng, có các ưu đãi trong một số lĩnh vực… ĐBSCL cũng đã có những sáng tạo, thích ứng biến đổi khí hậu trong sản xuất như có các mô hình kết hợp nuôi trồng, chuyển đổi cây giống, vật nuôi, chuyên canh những đặc sản thế mạnh… Và để có những bước tiến mạnh mẽ hơn nữa, bản thân ĐBSCL cần tiếp tục phát huy các thế mạnh đã sẵn có như: điều kiện khí hậu thổ nhưỡng, hệ thống sông ngòi, đặc trưng văn hóa… Khi có những chính sách, định hướng đúng đắn để việc đầu tư, khởi nghiệp ngày càng thuận lợi; khi người dân ngày càng có nhiều kỹ năng và cơ hội phát triển ngay trên chính quê hương; thì ĐBSCL sẽ sớm lấy lại đà tăng trưởng cùng các vùng miền trên cả nước.