Đất phù hợp quy hoạch, sử dụng liên tục, ổn định
Theo trình bày của ông Hồ Trọng Biên, năm 1988 gia đình ông “khai hoang” khu đất khoảng 5.000m2 tại khu phố Phú Mỹ, phường Tân Phú, TP Đồng Xoài, Bình Phước để trồng điều và sử dụng ổn định từ đó đến nay.
Năm 2017 ông làm đơn xin cấp sổ đỏ, nhưng chưa được cơ quan chức năng cấp. Sau đó, ông gửi đơn kiến nghị lên Tỉnh ủy Bình Phước. Tỉnh ủy có văn bản chuyển đơn đến UBND tỉnh giải quyết theo thẩm quyền.
Ngày 15/7/2020, UBND tỉnh có Quyết định 1590/QĐ-UBND thành lập đoàn Thanh tra (Đoàn TT-1590) với thành phần gồm Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Thanh tra tỉnh, Ban Quản lý các khu kinh tế (BQLKKT), UBND TP Đồng Xoài cùng tiến hành xác minh nguồn gốc khu đất. Sau thời gian xác minh, Đoàn TT-1590 đã có Báo cáo 40/BC-ĐT với nội dung:
Thửa đất ông Biên kiến nghị cấp sổ đỏ có nguồn gốc là đất trồng cao su từ thời Pháp thuộc, sau giải phóng được Cty Cao su Đồng Phú tiếp quản; năm 1995 được UBND tỉnh cấp sổ đỏ cho Cty với diện tích 9.160,25ha (thuộc thửa số 228-CN, tờ bản đồ địa chính Nông trường Thuận Phú). Do Cty quản lý không chặt chẽ nên để một số hộ dân sinh sống, lấn chiếm sử dụng, trong đó có hộ ông Biên.
Năm 2004, UBND tỉnh đã có Quyết định 2772/QĐ-UB thu hồi đất của Cty Đồng Phú giao BQLKKT. Thế nhưng, việc giao nhận chỉ diễn ra trên bản đồ mà không thực hiện giao nhận về diện tích, ranh mốc, vị trí cụ thể ngoài thực địa.
Năm 2007, UBND tỉnh có quyết định thu hồi đất của BQLKKT giao Trường Cao đẳng Nghiệp vụ Cao su để xây dựng Trung tâm sát hạch lái xe. Năm 2009 bàn giao ngoài thực địa cũng không có thửa đất 5.000m2 ông Biên đang sử dụng. Đoàn TT-1590 làm việc với UBND TP Đồng Xoài thì khu đất được quy hoạch khu dân cư theo Quyết định số 1501/QĐ-UBND ngày 6/7/2020 của UBND tỉnh.
Theo Luật Đất đai 2013 và điểm c khoản 2 Điều 22 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định “việc xử lý cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014” thì “trường hợp lấn, chiếm đất và nay đang sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc làm nhà ở và không thuộc quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, xây dựng công trình hạ tầng giao thông; thì người đang sử dụng đất được xem xét cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất”.
Đoàn TT-1590 kiến nghị UBND tỉnh ban hành kết luận thanh tra, xác nhận: “Thửa đất ông Biên kiến nghị cấp sổ đỏ là có cơ sở để xem xét”, kiến nghị “giao UBND TP Đồng Xoài căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành xem xét cấp sổ đỏ cho hộ ông Biên”.
Lẽ ra phải cấp sổ đỏ đúng luật, sao lại từ chối cấp?
Ngày 31/12/2020, UBND tỉnh Bình Phước tiếp tục ban hành Thông báo 742/TB-UBND chỉ đạo Đoàn TT-1590 tiếp tục xác minh lần 2. Ngày 13/1/2021, Đoàn có Văn bản 41/BC-ĐTTr bổ sung kết quả thanh tra, tiếp tục đề nghị UBND tỉnh cấp sổ đỏ cho nhà ông Biên.
Ngày 15/3/2021, UBND tỉnh Bình Phước có Văn bản 836/UBND-TD gửi Bộ TN&MT về hướng giải quyết với trường hợp trên. Ngày 21/6/2021, Tổng cục Quản lý đất đai được Bộ TN&MT ủy quyền đã có Công văn 1261/TCQLĐĐ phúc đáp công văn của UBND tỉnh Bình Phước:
Nếu khu đất hộ ông Biên sử dụng không thuộc diện tích đất do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao Cty Đồng Phú quản lý, sử dụng nhưng bị khoanh vào ranh giới của Cty Đồng Phú thì xem xét cấp sổ đỏ cho ông Biên theo Điều 101 Luật Đất đai, Điều 20 Nghị định 43/2014/NĐ-CP. Trường hợp có cơ sở khẳng định diện tích đất ông Biên đang sử dụng có nguồn gốc lấn, chiếm đất của Cty Đồng Phú thì xem xét giải quyết cấp sổ đỏ theo Điều 22 Nghị định 43/2014/NĐ-CP.
Ngày 25/6/2021, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo Đoàn TT-1590 xác minh lần 3 với khu đất nêu trên. Ngày 4/8/2021, Đoàn TT-1590 có Báo cáo số 124 gửi UBND tỉnh về việc tham mưu giải quyết đơn kiến nghị của ông Hồ Trọng Biên.
Báo cáo nêu rõ, năm 2007 khi thu hồi đất của BQLKKT giao cho Trường Cao đẳng Nghiệp vụ Cao su thì các bên “mới tiến hành bàn giao ngoài thực địa và khi bàn giao không có thửa đất ông Biên đang kiến nghị cấp sổ đỏ”. Dù khu đất ông Biên đang sử dụng có nguồn gốc lấn chiếm đất do Cty Đồng Phú quản lý; nhưng ngay từ đầu khi ông Biên “khai hoang”, sử dụng đến khi bàn giao cho BQLKKT trước đó cũng không được bàn giao ngoài thực địa đối với thửa đất ông Biên đang sử dụng; đến nay chưa hề có văn bản nào ghi nhận, xử lý việc lấn chiếm đất của ông Biên và “ông Biên vẫn sử dụng ổn định từ đó đến nay”.
Căn cứ Nghị định 43/2014/NĐ-CP, Đoàn TT-1590 tiếp tục bảo lưu quan điểm, kiến nghị UBND tỉnh cấp sổ đỏ cho ông Biên “là phù hợp và có cơ sở”; kiến nghị giao UBND TP Đồng Xoài xem xét cấp sổ đỏ cho hộ ông Biên.
Dù mọi việc đã quá rõ ràng, ngày 8/10/2021, bà Trần Tuệ Hiền (Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước) bất ngờ có Công văn 3432/UBND-TD trả lời đơn kiến nghị của ông Biên: “Không cấp sổ đỏ cho hộ ông Biên” và giao UBND TP Đồng Xoài tiến hành thu hồi để làm công trình công cộng; dù trước đó, ngày 6/7/2020, chính UBND tỉnh đã có Quyết định 1501/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của TP Đồng Xoài thì khu đất được quy hoạch khu dân cư.
Sự việc hi hữu khiến dư luận địa phương xôn xao thắc mắc: Có uẩn khúc nào sau sự việc này? Vì sao Bộ TN&MT đã hướng dẫn rõ ràng, cơ quan tham mưu đã chỉ rõ quy định pháp lý ra sao, nhưng lãnh đạo UBND tỉnh Bình Phước vẫn nhiều lần yêu cầu Đoàn TT-1590 “xác minh” khu đất ông Biên đang sử dụng? Vì sao quyền lợi chính đáng của người sử dụng đất không được lãnh đạo tỉnh Bình Phước giải quyết theo đúng quy định pháp luật? Căn cứ pháp lý nào mà Chủ tịch tỉnh bác yêu cầu của ông Biên?
PLVN sẽ tiếp tục phân tích sự việc, ghi nhận ý kiến cơ quan chức năng và chuyên gia pháp lý về vụ việc hi hữu này.
