Chống ma túy tại Mêhicô : Cuộc chiến cho tương lai đất nước

Trong bối cảnh bạo động liên quan đến ma túy tràn lan ở Mêhicô, Tổng thống Mêhicô Felipe Calderon mới đây kêu gọi dân chúng ủng hộ nỗ lực của chính phủ trong cuộc chiến chống ma túy với khẳng định "đây là cuộc chiến mà đồng lòng với nhau thì nhân dân Mêhicô sẽ thắng”.

Cuộc chiến giành thị phần giữa các băng đảng
Nằm giữa Côlômbia và Mỹ, Mêhicô được ví như miếng thịt kẹp giữa ổ bánh mì, cầu nối giữa “nhà sản xuất” ma túy hàng đầu với thị trường tiêu thụ béo bở nhất thế giới. Từ thời chiến tranh thế giới thứ hai, nơi đây đã là thị trường cung cấp cần sa, hêrôin, côcain và các chất gây nghiện khác cho Mỹ. Hiện các chuyên gia ước tính khoảng 90% lượng côcain tiêu thụ trên thị trường Mỹ được vận chuyển qua đường Mêhicô. Hoạt động buôn lậu ma túy ở quốc gia Trung Mỹ này là một hệ thống chân rết phức tạp, linh động mà chặt chẽ với sự tham gia của một lực lượng hùng hậu, từ trùm ma túy, các “giám đốc khu vực” cho tới lực lượng bảo kê, vận chuyển và các sát thủ…
Theo ước tính của Bộ Tài chính Mêhicô, mỗi năm có khoảng 10 tỷ USD tiền “bẩn” từ ma túy được tẩy rửa lưu thông trong hệ thống ngân hàng, trong đó phần lớn là nguồn tiền chuyển từ Mỹ. Thu nhập khổng lồ từ buôn bán ma túy tạo điều kiện cho các băng nhóm mua sắm vũ khí chém giết lẫn nhau và chống lại cảnh sát, góp phần làm tăng độ nóng của cuộc chiến giữa các băng đảng. Những vụ tấn công dã man và táo tợn giữa các băng nhóm cũng như vào lực lượng cảnh sát điều tra là chuyện xảy ra như cơm bữa tại Mêhicô, đa số là những vụ thảm sát ở nơi công cộng, nổi tiếng nhất là ở thành phố Ciudad Juárez thuộc bang Chihuahua, nơi được coi là chiến trường đẫm máu nhất của các băng đảng ma túy với hơn 2.600 ca tử vong liên quan đến bạo lực ma túy trong năm 2009. Tiểu bang Chihuahua cũng là khu vực phức tạp nhất của Mêhicô về bạo lực ma túy, với 6.757 người chết kể từ khi bắt đầu của cuộc chiến tranh ma túy vào cuối năm 2006.
Gian nan cuộc chiến chống ma túy
Tình trạng sử dụng ma túy ngày càng tăng tại Mỹ được Tổng thống Mêhicô xem là nguyên nhân làm gia tăng bạo lực liên quan đến ma túy tại đất nước Trung Mỹ này. Mới đây, Mêhicô đưa ra biện pháp giới hạn đổi tiền nhằm ngăn chặn nạn rửa tiền của bọn buôn bán ma túy. 
Kể từ tháng 12 -2006, khi Tổng thống Calderon ra lệnh cho quân đội và cảnh sát phá vỡ các đường dây buôn hàng quốc cấm, đến nay có ít nhất 23.000 người bị thiệt mạng trong bạo lực liên quan đến ma túy tại Mêhicô. Những vụ bạo lực ma túy ở khu vực biên giới Mêhicô cũng làm người láng giềng Mỹ quan ngại và nhìn nhận đúng mức hơn về vai trò trung chuyển ma túy của Mêhicô thay vì chỉ tập trung đầu tư chống ma túy tại Côlômbia. Tháng 10-2007, Tổng thống Mêhicô Calderon ký với Mỹ thỏa thuận về Sáng kiến Merida nhằm truy quét các băng đảng ma túy dọc biên giới hai nước.
Trong 3 năm qua, gần 50.000 binh sĩ được triển khai khắp đất nước để truy lùng tội phạm ma túy, nhưng xem ra hiệu quả không đạt được là bao. Chưa kể sau những vụ bắt giữ các trùm ma túy, cảnh sát và cả những người thân của họ lại hứng chịu những vụ trả thù đẫm máu từ các băng đảng.
Dưới thời Tổng thống Obama, trong năm cuối thực thi sáng kiến Merida, thay vì tập trung hỗ trợ quân sự như năm đầu, tâm điểm hợp tác song phương trong cuộc chiến chống buôn lậu ma túy và tội phạm có tổ chức chuyển sang hỗ trợ cải cách các cơ quan hành pháp, đặc biệt là cuộc chiến chống tham nhũng trong chính quyền Mêhicô. Không dừng lại ở sự hợp tác giữa Mỹ và Mêhicô, cuộc chiến chống buôn bán ma túy được mở rộng tới cả những nước thuộc cộng đồng Caribê (CARICOM).  
Tuy nhiên, để đi tới thành công trong bối cảnh bạo lực ma túy hoành hành, có lẽ cuộc chiến này còn phải kinh qua nhiều chặng đường khó khăn để Meehicô đạt tới mục đích không còn chốn nương thân cho các băng đảng ma túy.

Bảo Bình (tổng hợp)