Chốn thiêng Thác Bờ trên dòng Đà Giang

(PLVN) - Nằm trên sườn núi Chủa, bên bờ sông Đà, thuộc xóm Bưng, xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình (nay là tỉnh Phú Thọ), Động Thác Bờ - trong khu vực quần thể đền bà Chúa Thác Bờ không chỉ là một điểm đến mà còn là một nơi chốn linh thiêng gắn với dòng Đà Giang hùng vĩ.

Còn có những tên gọi khác như sông Bờ, Đà Giang, sông Đà có tổng chiều dài 1.366km, trong đó phần chảy trên lãnh thổ Việt Nam là 543km, được ví như con ngựa bất kham, hung tợn và dũng mãnh, được coi là biểu tượng cho vùng sơn cước Tây Bắc hùng vĩ. Cái sự dữ dằn của Đà Giang đã được sách Đại Nam nhất thống chí chép: “Ở địa phận Đà Bắc, gần châu lị, đằng trước trông ra sông Đà, có núi Long Môn, tên nữa là núi Thác Bờ, đá núi chắn ngang nửa dòng sông, thế nước xoáy mạnh ầm ầm, trông rất dữ dội".
Còn có những tên gọi khác như sông Bờ, Đà Giang, sông Đà có tổng chiều dài 1.366km, trong đó phần chảy trên lãnh thổ Việt Nam là 543km, được ví như con ngựa bất kham, hung tợn và dũng mãnh, được coi là biểu tượng cho vùng sơn cước Tây Bắc hùng vĩ. Cái sự dữ dằn của Đà Giang đã được sách Đại Nam nhất thống chí chép: “Ở địa phận Đà Bắc, gần châu lị, đằng trước trông ra sông Đà, có núi Long Môn, tên nữa là núi Thác Bờ, đá núi chắn ngang nửa dòng sông, thế nước xoáy mạnh ầm ầm, trông rất dữ dội".
Còn nhà văn tài hoa Nguyễn Tuân thì mô tả: "Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng. Tới cái thác rồi. Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông..."
Còn nhà văn tài hoa Nguyễn Tuân thì mô tả: "Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng. Tới cái thác rồi. Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông..."
Công trình Thủy điện Hòa Bình - khánh thành năm 1991 đã làm "giảm bớt" sự hung dữ của Đà Giang, biến những thác nước thành dòng điện phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội, đồng thời tạo nên một hồ chứa nước nhân tạo lớn bậc nhất Việt Nam, có chiều dài 230 km từ Phú Thọ đi Sơn La. Dung tích của hồ vào khoảng 9,45 tỷ mét khối. 
Công trình Thủy điện Hòa Bình - khánh thành năm 1991 đã làm "giảm bớt" sự hung dữ của Đà Giang, biến những thác nước thành dòng điện phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội, đồng thời tạo nên một hồ chứa nước nhân tạo lớn bậc nhất Việt Nam, có chiều dài 230 km từ Phú Thọ đi Sơn La. Dung tích của hồ vào khoảng 9,45 tỷ mét khối. 
Đến Hồ Hòa Bình bây giờ, người ta không chỉ được chiêm ngưỡng một vùng non non nước nước, với mặt nước mênh mông với núi non trùng điệp mà ngược về mạn ngược còn là dịp để đến với một vùng huyền thoại, một vùng tâm linh nơi có Đền Bà Chúa Thác Bờ, Động Thác Bờ. 
Đến Hồ Hòa Bình bây giờ, người ta không chỉ được chiêm ngưỡng một vùng non non nước nước, với mặt nước mênh mông với núi non trùng điệp mà ngược về mạn ngược còn là dịp để đến với một vùng huyền thoại, một vùng tâm linh nơi có Đền Bà Chúa Thác Bờ, Động Thác Bờ. 
Theo truyền thuyết, Bà chúa Thác Bờ vốn là một tiên nữ thác sinh thành cô gái Mường tên Đinh Thị Vân. Bà dạy dân làm nương phát rẫy, đan lưới bắt cá và nhất là đã có công lớn tiếp ứng lương thực giúp vua Lê Lợi và quân sĩ vượt gềnh thác sông Đà vùng Thác Bờ đi dẹp loạn Đèo Cát Hãn. Tương truyền, mỗi khi vượt thác gềnh, Bà oai phong lẫm liệt như một vị tướng xung trận... Thuyền bà rẽ tới đâu, nơi đấy hào quang rực rỡ, thác nước hiền hòa không còn gầm réo dữ dằn...
Theo truyền thuyết, Bà chúa Thác Bờ vốn là một tiên nữ thác sinh thành cô gái Mường tên Đinh Thị Vân. Bà dạy dân làm nương phát rẫy, đan lưới bắt cá và nhất là đã có công lớn tiếp ứng lương thực giúp vua Lê Lợi và quân sĩ vượt gềnh thác sông Đà vùng Thác Bờ đi dẹp loạn Đèo Cát Hãn. Tương truyền, mỗi khi vượt thác gềnh, Bà oai phong lẫm liệt như một vị tướng xung trận... Thuyền bà rẽ tới đâu, nơi đấy hào quang rực rỡ, thác nước hiền hòa không còn gầm réo dữ dằn...
Không xa Đền Bà chúa Thác Bờ là Động Thác Bờ. Động có chiều sâu hơn 100m, lòng động có chỗ rộng nhất hơn 20m, chia thành 3 khu. Trên thành động, nhũ đá kết thành từng chùm lớn, rủ xuống.
Không xa Đền Bà chúa Thác Bờ là Động Thác Bờ. Động có chiều sâu hơn 100m, lòng động có chỗ rộng nhất hơn 20m, chia thành 3 khu. Trên thành động, nhũ đá kết thành từng chùm lớn, rủ xuống.
Gây ấn tượng đặc biệt cho du khách là khối nhũ đá lớn mà có người tưởng tượng ra hình cá chép hoá rồng, đột ngột nhô lên giữa cửa động như đang ngoi lên từ mặt nước. Trùng hợp khi vùng Thác Bờ cũng là nơi được ghi vào truyền thuyết có núi Long Môn (cửa rồng), có mỏm Long Thủy, có núi Ngải mà có sách tương truyền trên núi có cây ngải tiên, mùa xuân nở hoa, sau khi mưa, hoa rụng xuống nước, con cá nào nuốt phải hoa ấy thì vượt được Long – môn mà hoá thành rồng. 
Gây ấn tượng đặc biệt cho du khách là khối nhũ đá lớn mà có người tưởng tượng ra hình cá chép hoá rồng, đột ngột nhô lên giữa cửa động như đang ngoi lên từ mặt nước. Trùng hợp khi vùng Thác Bờ cũng là nơi được ghi vào truyền thuyết có núi Long Môn (cửa rồng), có mỏm Long Thủy, có núi Ngải mà có sách tương truyền trên núi có cây ngải tiên, mùa xuân nở hoa, sau khi mưa, hoa rụng xuống nước, con cá nào nuốt phải hoa ấy thì vượt được Long – môn mà hoá thành rồng. 
 Lớp thạch nhũ và nhũ đá hình thù kỳ thú từ dưới nền động mọc lên, từ trên trần động rủ xuống. Có chỗ trông như những chùm đèn rực rỡ, chỗ như một rừng hoa đầy sắc màu...
 Lớp thạch nhũ và nhũ đá hình thù kỳ thú từ dưới nền động mọc lên, từ trên trần động rủ xuống. Có chỗ trông như những chùm đèn rực rỡ, chỗ như một rừng hoa đầy sắc màu...
Đến với sông Đà, đến với Hồ Hòa Bình, du khách không chỉ có dịp chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, có dịp hành hương về chốn linh thiêng mà còn có dịp được thưởng thức tôm cá tươi ngon - đặc sản của dòng sông kỳ vĩ.
Đến với sông Đà, đến với Hồ Hòa Bình, du khách không chỉ có dịp chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, có dịp hành hương về chốn linh thiêng mà còn có dịp được thưởng thức tôm cá tươi ngon - đặc sản của dòng sông kỳ vĩ.
An Bình