Theo TS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu – Trưởng khoa Dinh dưỡng bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP HCM), người lớn thường dễ nhầm lẫn số lượng và chất lượng, nhiều cha mẹ ép trẻ ăn theo ý mình mà quên rằng mỗi bé sẽ có sự hấp thu, khẩu vị riêng.
Trong bữa ăn của trẻ, cha mẹ nên tăng cường thức ăn tươi, giàu dinh dưỡng, nguồn gốc rõ ràng, tránh mua phải thức ăn không đảm bảo vệ sinh dễ gây ngộ độc, rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Chế biến các loại thức ăn phải phù hợp với nhu cầu và phát triển của cơ thể. Ví dụ trẻ chưa đủ răng hàm thì phải ăn các thức ăn mềm, trẻ đã có đầy đủ răng hàm thì có thể ăn thức ăn gần với người lớn.
Lưu ý trong khẩu phần ăn của trẻ nên cân đối đầy đủ 4 nhóm thực phẩm như bột đường có trong sữa, đậu, khoai, bắp… là nhóm có dinh dưỡng cung cấp năng lượng chủ yếu cho các hoạt động của trẻ, chất đạm (protein) có trong thịt, cá, trứng… giúp điều hòa sự cân bằng nước và hỗ trợ vận chuyển dưỡng chất đến các cơ quan cơ thể. Đặc biệt, sữa mẹ là nguồn chất đạm dồi dào cho trẻ. Vitamin và khoáng chất có vai trò quan trọng, đặc biệt là trẻ em, có thể cho trẻ ăn nhiều loại rau củ, trái cây để “tích trữ” nhóm thực phẩm này.
Quan trọng, các ông bố, bà mẹ dễ bỏ qua chất béo do lo ngại con mình béo phì nên thường “cạch” nhóm đối tượng này. Tuy nhiên, chất béo là thành phần chủ yếu của màng tế bào, đặc biệt là tế bào thần kinh. Chất béo sẽ giúp cho các tế bào não phát triển, cấu tạo nên một số hormon như: testosterone, cortisol… chất béo còn hỗ trợ cơ thể hấp thu vitamin tan trong dầu mỡ như Vitamin A, D, E và K.
"Tuy nhiên, cha mẹ nên cân nhắc chỉ bổ sung ít hoặc vừa đủ chất béo cần thiết, tránh cho trẻ ăn quá nhiều chất béo dễ dẫn đến nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch hoặc thoái hóa chức năng gan. Bên cạnh đó, bổ sung đầy đủ lượng nước và dịch qua thức ăn cho trẻ về sẽ giúp cho hệ hô hấp hoạt động tốt cũng như việc thải độc của cơ thể được tốt hơn", TS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu khuyến cáo.
Với những trẻ khỏe mạnh bình thường, hãy chọn chế độ ăn theo khuyến cáo của lứa tuổi là sẽ đáp ứng được khoảng 95% nhu cầu. Chỉ có một số ít bé có bệnh lý đặc biệt hoặc thể chất đặc biệt, sẽ biểu hiện là có rối loạn tăng trưởng. Trẻ cần được khám chuyên khoa dinh dưỡng để tư vấn cụ thể, nhất là với trẻ đang điều trị các bệnh mạn tính.
Cũng theo TS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu, với trẻ nhỏ dưới 3 tuổi, sữa mẹ là thực phẩm giúp bé có sức đề kháng tốt nhất vì vậy các bà mẹ hãy duy trì cho trẻ bú mẹ. Giai đoạn tập ăn của trẻ, tốt nhất các bà mẹ hãy đưa trẻ đến chuyên gia dinh dưỡng để có thể tầm soát và xây dựng chế độ ăn phù hợp cho bé.
Trẻ từ 3-5 tuổi, ngoài cung cấp đủ lượng sữa công thức, cung cấp cho trẻ đường, muối, sữa, ngũ cốc, rau củ, dầu mỡ…, bổ sung 1,3 lít nước mỗi ngày.
Trẻ từ 6-11 tuổi, đây là độ tuổi trẻ đi học, vui chơi, hoạt động rất nhiều nên ngoài thực đơn như trẻ 3-5 tuổi, cha mẹ hãy tăng lượng thức ăn lên như ngũ cốc, khoai củ và các sản phẩm chế biến từ 160-260g glucid, rau xanh, các loại củ, trái cây từ 200-300g, thịt, trứng, thủy/hải sản, các loại hạt; sữa và các chế phẩm từ sữa khoảng 28-42g protein hoặc 400-600g canxi, đường dưới 15g, muối dưới 4g,…
Cha mẹ lưu ý, dù trẻ ở bất kỳ nhóm tuổi nào cũng nên chia các bữa ăn thành một bữa chính và các bữa ăn phụ trong ngày, cân đối 4 nhóm dinh dưỡng, cung cấp đạm động vật và đạm trứng sữa vì dễ hấp thu và có giá trị sinh học cao. Các chất béo không no như cá béo, quả bơ, các hạt giàu béo (ôliu, hạnh nhân, óc chó, hạt hướng dương, hạt chia, hạt điều, đậu phộng)... cũng là trợ thủ đắc lực cho hệ miễn dịch.
Trong giai đoạn trẻ bị ốm, hay ăn uống kém, có thể sử dụng thêm các loại sữa cao năng lượng hay thực phẩm bổ sung cao năng lượng và có vi chất đầy đủ để bồi dưỡng cho cơ thể.
"Hệ miễn dịch chỉ hoạt động tốt khi cơ thể khỏe mạnh, tạo đầy đủ kháng thể chống bệnh. Do đó, chế độ ăn phòng bệnh nhiễm trùng chính là chế độ ăn lành mạnh cho cơ thể, kèm với môi trường sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lí, tránh gây căng thẳng cho trẻ", Trưởng khoa Dinh dưỡng bệnh viện Nhi Đồng 2 nói.
