Chớ chủ quan với bệnh dại!

Chủ động tiêm phòng khi bị chó, mèo cào, cắn,...

Mới đây, lãnh đạo Trung tâm Y tế huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi) vừa xác nhận, một thanh niên trên địa bàn đã tử vong vì chó dại cắn. Theo người nhà nạn nhân P.V.T (21 tuổi, xã Ba Xa, huyện Ba Tơ), cuối tháng 11/2017, T. đến nhà ông Phạm Văn Vụt (ngụ xã Ba Vì, huyện Ba Tơ) thăm chơi thì bị một con chó nhỏ cắn vào ngón tay trỏ. 10 ngày sau khi cắn anh này, con chó mắc bệnh dại chết.

Chủ quan không đi tiêm phòng vacxin, ba tháng sau, nạn nhân cảm thấy đau rát vùng họng, lên cơn sốt nên người thân đưa đến bệnh viện cấp cứu. Tuần trước, gia đình đưa anh T nhập viện cấp cứu với triệu chứng đau họng, sợ nước, gió. Các y, bác sĩ mời uống nước thì bệnh nhân run, lo sợ, mắt ngơ ngác có biểu hiện lên cơn dại. Do bệnh chuyển biến nặng, T. được đưa đến bệnh viện đa khoa tỉnh cấp cứu nhưng đến ngày 25/2 đã tử vong.

Ngoài ra, mấy ngày qua, trên mạng xã hội Facebook, xuất hiện sự chia sẻ, lan truyền chóng mặt một clip về trường hợp em bé được cho rằng bị chó dại cắn xong phát bệnh dại luôn khiến không ít người cảm thấy thương cảm và lo sợ. Theo chia sẻ của một người dùng mạng xã hội, em bé này bị chó cắn nhưng sợ bị bố mẹ mắng nên không nói cho gia đình biết để phòng bệnh, tới lúc phát bệnh thì không kịp nữa. Kết quả là em bị phát bệnh dại và liên tục có các biểu hiện như thè lưỡi, kêu ra các âm thanh như chó sủa, liên tục kêu la, ôm đầu do đau đầu...

Chia sẻ về vấn đề này bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “Người bị chó dại cắn, nếu không tiêm phòng có thể bị phát bệnh dại. Từ khi bị chó cắn đến khi phát bệnh dại trung bình 3 - 6 tháng, có rất ít trường hợp phát bệnh sớm hơn hoặc cá biệt có những ca sau vài năm mới phát bệnh”.

Khi phát bệnh dại có 2 thể bệnh chính. Thể viêm não: Người bệnh khởi đầu có cảm giác dị cảm nơi cắn, mất ngủ, bồn chồn. Sau đó xuất hiện kích thích, sợ nước, sợ gió. Bệnh tiến triển tăng dần đến mức không thể uống nước, có những cơn co thắt hầu họng khi uống nước, khi thấy gió hoặc thậm chí nghe thấy tiếng nước chảy, gió thổi. Sau đó xuất hiện co thắt hầu họng tự nhiên, cường dương, xuất tinh tự nhiên và thường tử vong trong vòng 1 tuần kể từ khi phát bệnh. 

Thể bệnh thứ 2 là thể liệt: người bệnh sẽ liệt lan dần từ chân, , đến liệt cơ tròn làm rối loạn tiểu, đại tiện liệt, lan lên liệt tay đến khi lan lên liệt cơ hô hấp thì bệnh nhân sẽ tử vong. Lưu ý là các bệnh nhân dại sẽ tỉnh táo hoàn toàn cho đến lúc chết chứ không bị điên dại và không có trường hợp bị phát bệnh dại nào sủa như chó cả.

Bác sĩ Cấp cho biết, có một số người bị chó cắn, lo sợ quá ám ảnh nghĩ mình bị dại và ám ảnh rằng bị dại thì sẽ sủa như chó nên họ sẽ sủa gâu gâu. Những trường hợp đó được gọi là biểu hiện giả dại chứ thực tế bệnh nhân không bị dại. Một số bệnh lý không phải dại khác như bệnh nhân viêm thanh quản cũng có thể ho, nói ông ổng giống tiếng chó sủa.

Tuyệt đối không điều trị bằng mẹo, thuốc nam

Theo thống kê của WHO, mỗi năm có khoảng 59.000 người tử vong do dại và hơn 10 triệu người phải tiêm vắc xin phòng dại. Các trường hợp tử vong do bệnh dại do không đi tiêm phòng vắc xin và gặp chủ yếu ở vùng nông thôn nơi có tập quán nuôi chó thả rông, không tiêm phòng vắc xin cho đàn chó và còn thiếu hiểu biết về phòng, chống bệnh dại.

Bộ Y tế cho biết, trong năm 2017, bệnh dại vẫn tiếp tục lưu hành tại Việt Nam, số người chết do bệnh dại giám sát được đến ngày 30/11/2017 là 63 ca. Hầu hết các trường hợp tử vong do bệnh dại đều không đi tiêm vắc xin điều trị dự phòng bệnh dại sau khi bị chó cắn. Các chuyên gia dịch tễ cảnh báo, bệnh dại vẫn là bệnh có số người tử vong cao nhất so với các bệnh truyền nhiễm gây dịch khác ở nước ta.

Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi rút dại gây ra, lây truyền từ động vật sang người. Năm 2018, Bộ Y tế sẽ đề ra mục tiêu giảm 15-20% số người tử vong do bệnh dại so với số tử vong trung bình của giai đoạn 2011-2015 (92 ca); giảm 15-20% số tỉnh có nguy cơ cao về bệnh dại trên người so với giai đoạn 2011-2015. 

Theo các bác sĩ, hầu hết những trường hợp tử vong vì bệnh dại là do không tiêm phòng sau khi bị chó cắn. Đáng nói, có không ít trường hợp nghĩ bị chó nhà nuôi cắn thì không sao và trước đó con chó cũng không có biểu hiện gì khác lạ đặc biệt nên nhiều người đã chủ quan không tiêm phòng. Chỉ đến khi bất ngờ lên cơn dại mới vội vàng tiêm vắc-xin phòng bệnh thì đã quá muộn. Lúc này, virus bệnh dại đã lên não và phát bệnh thì không có thuốc nào chữa được.

“Ngoài chó, có thẻ có mèo, dơi, chồn, cáo cũng có thể truyền bệnh dại. Khi bị chó dại cắn, không phải 100% số người bị cắn phát bệnh dại mà có người bị, có người không vì tùy thuộc lượng virus trong nước bọt chó nhiều hay ít, vết thương sâu hay không làm rách da. Tuy nhiên không thể dự đoán được người nào có thể bị phát dại hay không, và khi đã phát bệnh dại nhìn chung sẽ tử vong  nên tất cả những người bị chó dại cắn đều được khuyến cáo tiêm vắc xin phòng bệnh dại.

Các biện pháp thử bằng mẹo, điều trị bằng thuốc nam đến nay chưa có biện pháp nào khẳng định được hiệu quả trong phòng, chữa bệnh dại, trái lại hàng năm vẫn có hàng chục bệnh nhân chết oan vì tin lời thầy lang thử bảo không phải dại, hoặc cho thuốc chữa và bỏ không đi tiêm vắc xin”, bác sĩ Cấp nhấn mạnh. 

Với những trường hợp bị chó, mèo nghi dại cắn, cào,... cần nhanh chóng rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch, sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc Povidone, Iodine, hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương. Đến ngay trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời.