Bàn cờ giống như trận tuyến: bên trắng là quân Napoleon, bên đen là quân Nga. Phân bố như thế hoàn toàn có thể lý giải được: Bởi chính quân Pháp đã đi bước đầu tiên khi tấn công vào xứ Nga năm 1812... “Trận đấu cờ. Năm 1812” – những bộ quân cờ bằng ngọc thạch, vàng và đá quí do các nghệ nhân kim hoàn Nga tạo nên lần đầu tiên được trưng bày giới thiệu với công chúng tại cuộc triển lãm ở Saint-Peterburg.
Một trong những tác giả của bộ quân cờ là họa sĩ kiêm nghệ nhân kim hoàn Robert Melnikov. Địa điểm yêu thích của ông ở thủ đô phương Bắc Nga là những gian phòng lừng danh của Viện Bảo tàng Hermitage, nơi trưng bày bức chân dung các anh hùng Nga của Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại năm 1812 cùng với Napoleon. Chính tại đây họa sĩ-nghệ nhân đã nghiên cứu tường tận hình ảnh các tướng lĩnh và thống soái, sau đó thể hiện vào những quân cờ, cố gắng để qua đó có thể nhận ra nhân vật nguyên mẫu một cách tối đa. Hiển nhiên đó là nhiệm vụ rất phức tạp. “Chân dung các anh hùng của thời ấy được vẽ khá thường xuyên, nhưng không phải bao giờ cũng tìm thấy nét giống với nguyên mẫu. Vì thế những hình ảnh của tôi là sự tổng hòa”, - họa sĩ Robert Melnikov chia xẻ khi trả lời phỏng vấn của Đài "Tiếng nói nước Nga".
“Chẳng hạn, Tổng chi huy quân đội Nga, nguyên soái Kutuzov đang trong tư thế đứng thẳng, vai khoác áo choàng lông, trong tay ông cầm chiếc ống nhòm cổ. Không có dải băng che trên mắt. Tôi không tạc hình dải băng này, mặc dù thực tế thì Kutuzov quả thật bị hỏng một con mắt, nhưng dải băng che thì lúc đeo lúc không. Tại tất cả các cuộc lễ tân chính thức, chân dung Kutuzov không có dải băng che con mắt hỏng. Tướng Pháp Eugene Beauharnais, trong phần lớn các chân dung đều quấn chặt trong áo choàng kín và khoanh tay trước ngực. Tư thế này dường như tạo lớp khiên bảo vệ khỏi thế giới khắc nghiệt bên ngoài. Được rõ, viên tướng Pháp này đối xử nhân đạo với dân chúng ở những nước mà ông ta chinh phạt. Và ở Nga, nhờ có ông ta mà nhiều nhà thờ và giáo đường đã được cứu thoát khỏi cảnh cướp phá.
Trong tổ hợp “Cờ” có 32 quân, mỗi quân đều tương ứng với một loại hình binh chủng. Quân “tượng” là bộ binh, “mã” - kỵ binh, “xe” - pháo binh. “Vua” thì hiển nhiên là hai vị hoàng đế trị vì đất nước – Aleksandr I và Napoleon. Còn “hậu” là các tướng lĩnh xuất sắc Mikhail Kutuzov và Louis Davout. Đóng vai trò những con “tốt” là lính kiêu binh Cận vệ hoàng gia Napoleon và chiến sĩ Trung đoàn ngự lâm Nga Izmailovsk, sáng chói vinh quang bất hủ trong trận giáp chiến quyết định ở cửa ngõ Matxcơva.
Tác giả-họa sĩ Robert Melnikov giải thích thêm: “Đã có sự cám dỗ rất lớn thôi thúc làm những con “tốt” trong hình dáng chuyển động, với tư thế khác nhau, nhưng rồi tôi quyết định, rằng tư thế của những con “tốt” cần phải đồng nhất, nói lên tính kỷ luật. Còn khuôn mặt thì khác nhau: ai đó trẻ trung hơn, ai đó trông phong sương từng trải hơn, có người để ria, người khác thì mũi gẫy, có người mang vết sẹo trên mặt. Có cả lính quân nhạc – với trống và sáo. Và ở đây có chi tiết tiểu dị: bên quân Pháp lính đánh trống là cậu thiếu niên chừng 14 tuổi, còn bên Nga, như qui định, tất cả binh sĩ đều là những người đàn ông trưởng thành”.
Chiều cao của những quân nhân tí hon trên bàn cờ là 120-140 cm. Những quân cờ được tô điểm bằng kim loại màu và đá quí.
Ông Robert Melnikov kể tiếp: “Vàng được dùng khi làm đầu quân cờ, các đường thêu trên áo và ngù vai, còn đá quí gắn vào cổ áo, vạt áo đuôi tôm và cổ tay áo. Quân phục Pháp dùng ngọc safia, còn trang phục của quân Nga là hồng ngọc rubin. Còn thêm một chi tiết của bộ quân phục cổ là dải biểu tượng sĩ quan, đeo trên thắt lưng. Thắt lưng sĩ quan Nga màu trắng trang điểm bạch kim cương, còn thắt lưng Pháp màu vàng với hoàng kim cương. Chùm lông trên mũ lính Nga điểm kim cương trắng, còn ở lính Pháp là hồng ngọc”.
Bộ quân cờ “Năm 1812” ẩn chứa vô số điều bất ngờ: trường kiếm và gươm nhấc ra khỏi vỏ, những ngôi sao gắn ở đinh thúc ngựa quay xoay chuyển, cò súng bật tanh tách. Nếu nhìn qua kính phóng đại, có thể đọc được cả câu châm ngôn khắc ghi trên những tấm huân chương. Có cả những chi tiết mà chỉ những ai thông thạo lịch sử mới hiểu được, - ông Robert Melnikov nhận xét.
“Chẳng hạn, trong cả bộ quân cờ chỉ riêng một mình thống tướng Pháp Murat là có đôi ủng bằng vàng. Ở đây chúng tôi muốn ngụ ý là kỵ sĩ dũng mãnh Murat là người chạy theo mốt thời trang. Khi hành binh đến xứ Nga xa xôi, ông ta mang theo cả mấy đôi ủng đủ các màu sắc khác nhau. Hay là nhân vật Aleksandr I và Napoleon cũng có đặc điểm riêng. Sa hoàng Nga ngồi trên ghế bành, lưng ghế chạm khắc hình đại bàng hai đầu. Còn Napoleon ngồi trên chiếc ghế dã chiến, vải phủ trang hoàng bằng biểu tượng riêng của hoàng đế Pháp là những con ong.
Những quân cờ kim hoàn được bố trí trên bàn cờ với các ô đen trắng bằng ngọc thạch thuần sắc. Từng ô vuông kích thước 100x100mm chạm khắc bằng tay. Trong tổ hợp “Cờ. Năm 1812” sẽ bổ sung chiếc đồng hồ đếm giờ, đang hoàn tất những chi tiết cuối cùng. Chiếc đồng hồ vô song này có hình dáng Cung điện thần Mars.
Tác giả của kiệt tác kim hoàn hiện đại khẳng định rằng, bộ bàn cờ của ông chứa đựng ý tưởng nhắn gửi đặc biệt. Tất cả nhắc nhở con người rằng, mọi xung đột đều nên giải quyết bằng con đường trí lực phi bạo lực.
 |
Một trong những tác giả của bộ quân cờ là họa sĩ kiêm nghệ nhân kim hoàn Robert Melnikov. Địa điểm yêu thích của ông ở thủ đô phương Bắc Nga là những gian phòng lừng danh của Viện Bảo tàng Hermitage, nơi trưng bày bức chân dung các anh hùng Nga của Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại năm 1812 cùng với Napoleon. Chính tại đây họa sĩ-nghệ nhân đã nghiên cứu tường tận hình ảnh các tướng lĩnh và thống soái, sau đó thể hiện vào những quân cờ, cố gắng để qua đó có thể nhận ra nhân vật nguyên mẫu một cách tối đa. Hiển nhiên đó là nhiệm vụ rất phức tạp. “Chân dung các anh hùng của thời ấy được vẽ khá thường xuyên, nhưng không phải bao giờ cũng tìm thấy nét giống với nguyên mẫu. Vì thế những hình ảnh của tôi là sự tổng hòa”, - họa sĩ Robert Melnikov chia xẻ khi trả lời phỏng vấn của Đài "Tiếng nói nước Nga".
“Chẳng hạn, Tổng chi huy quân đội Nga, nguyên soái Kutuzov đang trong tư thế đứng thẳng, vai khoác áo choàng lông, trong tay ông cầm chiếc ống nhòm cổ. Không có dải băng che trên mắt. Tôi không tạc hình dải băng này, mặc dù thực tế thì Kutuzov quả thật bị hỏng một con mắt, nhưng dải băng che thì lúc đeo lúc không. Tại tất cả các cuộc lễ tân chính thức, chân dung Kutuzov không có dải băng che con mắt hỏng. Tướng Pháp Eugene Beauharnais, trong phần lớn các chân dung đều quấn chặt trong áo choàng kín và khoanh tay trước ngực. Tư thế này dường như tạo lớp khiên bảo vệ khỏi thế giới khắc nghiệt bên ngoài. Được rõ, viên tướng Pháp này đối xử nhân đạo với dân chúng ở những nước mà ông ta chinh phạt. Và ở Nga, nhờ có ông ta mà nhiều nhà thờ và giáo đường đã được cứu thoát khỏi cảnh cướp phá.
Trong tổ hợp “Cờ” có 32 quân, mỗi quân đều tương ứng với một loại hình binh chủng. Quân “tượng” là bộ binh, “mã” - kỵ binh, “xe” - pháo binh. “Vua” thì hiển nhiên là hai vị hoàng đế trị vì đất nước – Aleksandr I và Napoleon. Còn “hậu” là các tướng lĩnh xuất sắc Mikhail Kutuzov và Louis Davout. Đóng vai trò những con “tốt” là lính kiêu binh Cận vệ hoàng gia Napoleon và chiến sĩ Trung đoàn ngự lâm Nga Izmailovsk, sáng chói vinh quang bất hủ trong trận giáp chiến quyết định ở cửa ngõ Matxcơva.
Tác giả-họa sĩ Robert Melnikov giải thích thêm: “Đã có sự cám dỗ rất lớn thôi thúc làm những con “tốt” trong hình dáng chuyển động, với tư thế khác nhau, nhưng rồi tôi quyết định, rằng tư thế của những con “tốt” cần phải đồng nhất, nói lên tính kỷ luật. Còn khuôn mặt thì khác nhau: ai đó trẻ trung hơn, ai đó trông phong sương từng trải hơn, có người để ria, người khác thì mũi gẫy, có người mang vết sẹo trên mặt. Có cả lính quân nhạc – với trống và sáo. Và ở đây có chi tiết tiểu dị: bên quân Pháp lính đánh trống là cậu thiếu niên chừng 14 tuổi, còn bên Nga, như qui định, tất cả binh sĩ đều là những người đàn ông trưởng thành”.
Chiều cao của những quân nhân tí hon trên bàn cờ là 120-140 cm. Những quân cờ được tô điểm bằng kim loại màu và đá quí.
Ông Robert Melnikov kể tiếp: “Vàng được dùng khi làm đầu quân cờ, các đường thêu trên áo và ngù vai, còn đá quí gắn vào cổ áo, vạt áo đuôi tôm và cổ tay áo. Quân phục Pháp dùng ngọc safia, còn trang phục của quân Nga là hồng ngọc rubin. Còn thêm một chi tiết của bộ quân phục cổ là dải biểu tượng sĩ quan, đeo trên thắt lưng. Thắt lưng sĩ quan Nga màu trắng trang điểm bạch kim cương, còn thắt lưng Pháp màu vàng với hoàng kim cương. Chùm lông trên mũ lính Nga điểm kim cương trắng, còn ở lính Pháp là hồng ngọc”.
Bộ quân cờ “Năm 1812” ẩn chứa vô số điều bất ngờ: trường kiếm và gươm nhấc ra khỏi vỏ, những ngôi sao gắn ở đinh thúc ngựa quay xoay chuyển, cò súng bật tanh tách. Nếu nhìn qua kính phóng đại, có thể đọc được cả câu châm ngôn khắc ghi trên những tấm huân chương. Có cả những chi tiết mà chỉ những ai thông thạo lịch sử mới hiểu được, - ông Robert Melnikov nhận xét.
“Chẳng hạn, trong cả bộ quân cờ chỉ riêng một mình thống tướng Pháp Murat là có đôi ủng bằng vàng. Ở đây chúng tôi muốn ngụ ý là kỵ sĩ dũng mãnh Murat là người chạy theo mốt thời trang. Khi hành binh đến xứ Nga xa xôi, ông ta mang theo cả mấy đôi ủng đủ các màu sắc khác nhau. Hay là nhân vật Aleksandr I và Napoleon cũng có đặc điểm riêng. Sa hoàng Nga ngồi trên ghế bành, lưng ghế chạm khắc hình đại bàng hai đầu. Còn Napoleon ngồi trên chiếc ghế dã chiến, vải phủ trang hoàng bằng biểu tượng riêng của hoàng đế Pháp là những con ong.
Những quân cờ kim hoàn được bố trí trên bàn cờ với các ô đen trắng bằng ngọc thạch thuần sắc. Từng ô vuông kích thước 100x100mm chạm khắc bằng tay. Trong tổ hợp “Cờ. Năm 1812” sẽ bổ sung chiếc đồng hồ đếm giờ, đang hoàn tất những chi tiết cuối cùng. Chiếc đồng hồ vô song này có hình dáng Cung điện thần Mars.
Tác giả của kiệt tác kim hoàn hiện đại khẳng định rằng, bộ bàn cờ của ông chứa đựng ý tưởng nhắn gửi đặc biệt. Tất cả nhắc nhở con người rằng, mọi xung đột đều nên giải quyết bằng con đường trí lực phi bạo lực.
Theo Mekongnet.ru
