Chiến thắng ngàn năm còn vang mãi
Năm nay, lễ hội đặc biệt kỷ niệm 1070 năm Ngô Quyền chiến thắng quân Nam Hán, 720 năm Trần Hưng Đạo chiến thắng quân Nguyên Mông trên sông Bạch Đằng được tổ chức quy mô cấp thành phố trên địa bàn Hải Phòng. Lễ hội không chỉ diễn ra tại một địa điểm mà ở hàng loạt di tích đang thờ các danh nhân: Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo và các tướng lĩnh, người có công được các triều đại sắc phong hoặc nhân dân lập đền thờ. Các hoạt động tưng bừng của lễ hội suốt từ đầu năm đến nay góp phần làm sống dậy những chiến công huyền thoại trên dòng sông lịch sử Bạch Đằng...
Trận thủy chiến “huyền thoại”
Con sông chạy dài theo phần tiếp giáp của Hải Phòng với Quảng Ninh, chảy ra cửa Nam Triệu vào vịnh Bắc Bộ vẫn còn lưu giữ những mốc son lịch sử, ký ức hào hùng và sự kiện cọc gỗ chiến thắng quân Nam Hán cách đây tròn 1070 năm. Bằng tài thao lược của mình, tướng quân Ngô Quyền tạo nên chiến thắng vang dội từ những cây cọc gỗ tưởng như vô tri. Quân xâm lược Nam Hán trở thành kẻ chiến bại ngay trên dòng sông cửa biển này. Chiến công ấy âm vang mãi đến ngày nay.
Sau khi tập hợp các tướng quân trong nước đứng về phía mình, Ngô Quyền mang quân từ ái Châu đánh Kiều Công Tiễn. Công Tiễn bị cô lập không chống nổi, chỉ chờ vào viện binh của quân Nam Hán. Vua Nam Hán là Lưu Nghiễm bèn cho con là Vạn Vương Hoằng Tháo làm Tĩnh Hải quân Tiết độ sứ, đổi tước phong là Giao Vương đem 2 vạn quân sang nước ta với danh nghĩa cứu Công Tiễn. Lưu Nghiễm muốn chiếm nhanh Tĩnh Hải quân, nên cho chiến thuyền theo sông Bạch Đằng vào đánh quân của Ngô Quyền.
Nghe tin quân Hoằng Tháo đến, Ngô Quyền cho quân sĩ đóng cọc có bịt sắt nhọn xuống sông Bạch Đằng. Khi thuỷ triều lên, tướng quân Ngô Quyền cho thuyền nhỏ nhử quân địch vào sâu vùng sông có cọc. Thuỷ triều xuống, chiến thuyền của quân Nam Hán mắc kẹt trong bãi cọc Bạch Đằng. Lúc này, Ngô Quyền chỉ huy quân sĩ mai phục ồ ạt tấn công, tiêu diệt gọn hơn nửa 2 vạn binh lính của Hoằng Tháo. Chỉ trong 1 ngày, Ngô Quyền đã tạo nên chiến công lịch sử bởi sự mưu lược và tài tính toán, vận dụng chính xác quy luật tự nhiên của thủy triều.
Kinh nghiệm này tiếp tục được Trần Hưng Đạo vận dụng trong trận Bạch Đằng năm 1288. Lịch sử chiến thắng cọc gỗ được lặp lại thêm một lần góp thành công trong công cuộc đại phá quân Nguyên. Cũng chính vì vậy, Ngô Quyền và Trần Hưng Đạo đều được xem là danh tướng trong lịch sử Việt Nam. Và cũng lần đầu tiên trong “Việt Nam quốc sử khảo”, Phan Bội Châu gọi Ngô Quyền là "Vị tổ trung hưng" của dân tộc.
Chiến thắng Bạch Đằng vẫn còn vang dội đến ngày nay, như lời đánh giá của nhà sử học Ngô Thì Sĩ trong “Việt Sử tiêu án”: “Trận thắng trên sông Bạch Đằng là cơ sở cho việc khôi phục quốc thống. Những chiến công đời Đinh, Lê, Lý, Trần sau này còn nhờ vào uy danh lẫm liệt ấy để lại. Trận Bạch Đằng vũ công cao cả, vang dội đến nghìn thu, há phải chỉ lẫy lừng ở một thời bấy giờ mà thôi đâu".
Ngô Quyền người Đường Lâm, Sơn Tây (nay là xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây) sinh tháng 3 năm Mậu Ngọ (898). Từ nhỏ đến khi trưởng thành, Ngô Quyền gắn bó với quê hương, chịu khó luyện tập cung kiếm nên tinh thông võ nghệ, đảm lược hơn người, tiếng tăm lừng lẫy khắp nơi. Sau khi lập công lớn trên sông Bạch Đằng năm 938, ông đóng đô ở Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội ngày nay), xưng vương, dựng nước, lập một quốc gia độc lập ở thế kỷ thứ 10.
Trận Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa quan trọng bởi từ mốc lịch sử này, Việt Nam chấm dứt một nghìn năm Bắc thuộc, mở ra một thời kỳ độc lập tự chủ mới. Trong hơn 1000 năm, kẻ thù của dân tộc Việt là một đế chế lớn mạnh bậc nhất ở phương Đông với chủ nghĩa bành trướng Đại Hán đang lúc phát triển cao độ, nhất là dưới thời Hán, Đường. Sau chiến thắng Bạch Đằng, Việt Nam bước vào thời kỳ xây dựng đất nước trên quy mô lớn. Đó là kỷ nguyên của văn minh Đại Việt, của văn hóa Thăng Long, kỷ nguyên phá Tống, bình Nguyên, đuổi Minh, một kỷ nguyên rực rỡ của các nhà Lý, Trần, Lê.
(Còn tiếp)
Thuỳ Linh