Chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” và mục tiêu mới: Tài phiệt tham nhũng?

Doanh nhân Quách Quảng Xương (thứ hai từ phải sang), xuất hiện trở lại trong cuộc họp tại Thượng Hải ngày 14/12/2015.
Doanh nhân Quách Quảng Xương (thứ hai từ phải sang), xuất hiện trở lại trong cuộc họp tại Thượng Hải ngày 14/12/2015.
(PLO) - Sau các quan chức, chính trị gia, nay chiến dịch chống tham nhũng "đả hổ diệt ruồi" của Trung Quốc được cho là bắt đầu sờ gáy những ông trùm tài chính, kinh doanh khu vực tư nhân.
Vụ “mất tích” 3 ngày gây chấn động
Quách Quảng Xương, tỷ phú được ví như Warren Buffett của Trung Quốc, hôm 14/12 bất ngờ xuất hiện trở lại trong cuộc họp thường niên của công ty Fosun International tại Thượng Hải, ba ngày sau khi có tin ông bị bắt giữ để hỗ trợ cuộc điều tra của cảnh sát. Không đề cập bất cứ điều gì liên quan tới cuộc điều tra, ông Quách chỉ tập trung vào những vấn đề chuyên môn của công ty.
Quách, 48 tuổi, là người giàu thứ 17 Trung Quốc, với tài sản ròng khoảng 5,6 tỷ USD. Ông là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc. Tập đoàn Fosun mà ông đứng đầu tham gia vào nhiều lĩnh vực, trong đó có dược phẩm, bất động sản, khai mỏ và cả giải trí. 
Hồi tháng 8/2015, Quách trở thành tâm điểm chú ý của dư luận sau khi bị nêu tên trong một vụ án tham nhũng ở Thượng Hải. Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, Quách bị nghi ngờ "giúp đỡ" giám đốc một công ty nhà nước để đổi lấy lợi ích.
Chưa rõ số phận của tỷ phú này sẽ ra sao song việc ông biến mất vài ngày mà không có lý do rõ ràng đã kịp khuấy đảo một làn sóng hoài nghi ở Trung Quốc. Giới đầu tư, kinh doanh cùng các nhà phân tích suy đoán, dường như chiến dịch chống tham nhũng "đả hổ diệt ruồi" do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng đang bắt đầu tìm kiếm các mục tiêu mới - những tài phiệt có máu mặt trong khối tư nhân và ngành tài chính, đặc biệt là trước bối cảnh thị trường chứng khoán Trung Quốc vừa có bước tụt dốc thê thảm.
Citic Securities, công ty môi giới chứng khoán lớn nhất Trung Quốc, hồi đầu tháng thông báo không thể liên lạc với hai giám đốc điều hành của họ sau khi có các báo cáo rằng nhà chức trách yêu cầu những người này hỗ trợ điều tra.
Một số quản lý cấp cao của công ty trên cũng bị bắt giữ từ hồi tháng 8. Đây là một phần trong kế hoạch mà theo một tờ báo Trung Quốc là nhằm tập trung làm rõ "các cáo buộc về giao dịch nội gián và cố tình rò rỉ thông tin".
Guotai Junan International, một công ty môi giới chứng khoán của nhà nước, tháng trước cho hay họ cũng không thể liên lạc được với ông Yim Fung, giám đốc điều hành công ty.
Theo Ronald Wan, giám đốc điều hành công ty Partners Capital International ở Hong Kong, vụ việc của ông Quách rõ ràng là dấu hiệu cho thấy nhà chức trách đang mở rộng phạm vi xem xét ra ngoài khu vực doanh nghiệp nhà nước. Động thái này khiến các nhà đầu tư thêm phần hoang mang. "Rất nhiều công ty sẽ nằm trong danh sách bị điều tra và điều này như một hồi chuông cảnh báo đối với nhà đầu tư", Wan đánh giá.
Nhà nước hay tư nhân cũng đều phải trong sạch
Theo Steve Tsang, chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Đại học Nottingham, Anh, các tài phiệt kinh doanh ở Trung Quốc thường ít khi nhận được thiện cảm. "Các tài phiệt bản thân họ không phải là mục tiêu của chiến dịch chống tham nhũng. 
Nhưng họ có thể trở thành mục tiêu của chính quyền nếu họ có những hành động phương hại đến lợi ích cốt lõi của Nhà nước, điển hình như việc gây mất ổn định nền kinh tế", ông Tsang nói.
Tuy nhiên, bà Anne Stevenson-Yang, đồng sáng lập công ty tư vấn đầu tư J Capital Research ở Bắc Kinh, cho rằng khu vực tài chính và kinh doanh từ lâu đã nằm trong tầm ngắm và những biến động trên thị trường chứng khoán Trung Quốc năm qua là thời cơ tốt để chính quyền phát động điều tra tham nhũng đối với ngành này.
Ở một nền kinh tế mà các doanh nghiệp nhà nước chiếm ưu thế như Trung Quốc, không ít doanh nhân phải thực hiện các giao dịch ngầm với quan chức nhà nước để đổi lại những giấy phép quan trọng hay các hợp đồng béo bở, ông Zhang Tianyu, chuyên gia về quản trị doanh nghiệp tại Đại học Trung Quốc của Hong Kong, cho hay. "Chính vì thế, các doanh nghiệp mới gặp rắc rối với chiến dịch chống tham nhũng", Zhang nói.
Minh chứng điển hình cho thực tế này là trường hợp của tỷ phú ngành khai khoáng Lưu Hán. Ông từng là người giàu thứ 230 ở Trung Quốc nhưng hồi tháng 2 phải chịu án tử hình với cáo buộc giết người và điều hành một băng đảng "kiểu mafia", theo cách gọi của truyền thông Trung Quốc.
Lưu cũng làm giàu chủ yếu dựa vào việc cấu kết với tham quan, trong đó có cựu ủy viên thường vụ Bộ Chính trị Chu Vĩnh Khang, người lĩnh án chung thân hồi tháng 6 vì tham nhũng và làm lộ bí mật quốc gia. Nhờ mối quan hệ rộng lớn trong giới quan chức tỉnh và trung ương, tập đoàn Hán Long của Lưu giành được nhiều hợp đồng và các dự án lớn. Ước tính đến năm 2013, tổng tài sản của Lưu lên đến 40 tỷ nhân dân tệ (6,6 tỷ USD).
Tỷ phú Từ Minh, người chết trong tù hôm 4/12, cũng là một trong những doanh nhân giàu lên nhờ cấu kết với quan chức chính phủ. Từ Minh có mối quan hệ gần gũi với gia đình Bạc Hy Lai, cựu ủy viên Bộ Chính trị và bí thư thành ủy Trùng Khánh. Mối liên kết này được cho là đã giúp Từ mở rộng đế chế kinh doanh và tăng khối tài sản cá nhân lên đến hơn một tỷ USD. Có thời gian Từ còn trở thành người giàu có thứ 8 Trung Quốc.
Dù vậy, nhà phân tích Ma Jingren từ Đại học Thâm Quyến lưu ý các cuộc điều tra gần đây không nên được nhìn nhận như một mũi dùi chĩa vào các mục tiêu thuộc ngành tài chính, kinh doanh hay khu vực tư nhân bởi tỷ lệ tham nhũng trong giới này được cho là vẫn còn tương đối thấp.
Chỉ có hơn 1% số tỷ phú góp mặt trong danh sách những người giàu nhất Trung Quốc của tạp chí Hurun Report trong 17 năm qua phải đi tù vì cáo buộc hối lộ, rửa tiền hay tội phạm kinh tế.
Trên trang web của mình, Hurun Report cho biết mới có 35 trong số hơn 3.000 tỷ phú mà tạp chí này giới thiệu trong Danh sách Người giàu Hurun gặp vướng mắc với pháp luật. Con số vi phạm lớn nhất, 11 người, thuộc về các tài phiệt ngành bất động sản, tiếp sau đó là các quản lý ngành tài chính với 9 người.
Theo Rupert Hoogewerf, người sáng lập Hurun, số lượng các tỷ phú bị điều tra hoặc có hành vi tham nhũng thấp hơn rất nhiều so với số lượng quan chức chính phủ hay lãnh đạo các tập đoàn nhà nước.
"Những thương vụ mua lại hay sáp nhập doanh nghiệp là nơi tiềm ẩn nhiều cơ hội cho các hành vi tham nhũng. Vì thế, cũng là lẽ tự nhiên khi chiến dịch chống tham nhũng điều tra cả các doanh nhân", nhà phân tích Ma Jingren nhấn mạnh, "Cơ quan nhà nước và doanh nghiệp tư nhân nên được áp dụng cùng một tiêu chuẩn trong sạch".
Quan tham phẫu thuật thẩm mỹ vẫn không thoát
Theo một tờ báo Trung Quốc ngày 18/12/2015, hiện có một số quan chức nhà nước giả vờ sống thanh đạm và gương mẫu, trong khi thực tế lại là những con người sống phóng đãng, với một khối tài sản khổng lồ. Tuy nhiên, tờ báo cảnh cáo, sự vờ vĩnh không che giấu được luật pháp và chính quyền sẽ thẳng tay nhổ tận gốc rễ.
Trong vòng ba năm, hàng ngàn quan chức đã bị điều tra. Các cơ quan an ninh nhanh chóng phát hiện các hành vi gian dối của những nghi phạm tham nhũng nhằm trốn tránh sự trừng phạt của luật pháp. Tờ báo nêu một số hành vi gian lận, như từ giả mạo chứng từ, cho đến vờ ủng hộ chống tham nhũng trong khi thực tế cho thấy điều ngược lại. 
Một cựu đại diện pháp lý một công ty quản lý đầu tư, được biết dưới tên “He”, đã bị cảnh sát tỉnh Giang Tây bắt giữ tại Pattaya, miền nam Thái Lan vào cuối tháng 10 vừa qua. Để lẩn trốn pháp luật, nghi can này đã trải qua nhiều cuộc phẫu thuật thẩm mỹ để thay đổi khuôn mặt. Một nhân viên cảnh sát cho biết: “Ông ta đã hoàn toàn thay đổi hình dạng. Ông phẫu thuật cắt mắt hai mí và bớt mỡ ở má, mặc dù vẫn giữ nguyên hình dáng”. 
“He” bị cáo buộc gây quỹ bất hợp pháp và tham ô 160 triệu nhân dân tệ (24,7 triệu đô la) khi giữ chức đại diện pháp lý của một công ty quản lý đầu tư từ tháng 1/2013 - 6/2015.

Đọc thêm

Thủ tướng công tác tại Trung Quốc: Tiếp tục nâng tầm vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Thanh Bình.
(PLVN) -  Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, hôm nay - 5/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ 8, dự Hội nghị Cấp cao chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong (ACMECS) lần thứ 10, Hội nghị Cấp cao hợp tác Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam (CLMV) lần thứ 11 và làm việc tại Trung Quốc đến ngày 8/11 theo lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường.

Sửa đổi Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam: Tạo điều kiện để sĩ quan phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày tờ trình dự án Luật. (Ảnh: qdnd.vn)
(PLVN) -  Việc sửa đổi Luật Sĩ quan (LSQ) Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, đặc biệt là tăng tuổi công tác, góp phần hoàn thiện chế độ chính sách với SQ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, tạo điều kiện để SQ phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống.

Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho tăng trưởng

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -   Ngày 4/11, tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội, các Đại biểu đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong công tác xây dựng thể chế thời gian qua; đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'
(PLVN) - Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn, doanh nghiệp có hoài bão lớn và khát vọng phát triển, trở thành hình mẫu của tinh thần doanh nghiệp, kinh doanh liêm chính, nhân văn và có trách nhiệm. Đồng thời, tăng cường hơn nữa công tác thông tin truyền thông; bảo vệ bản quyền, giá trị thương hiệu...

Cần các biện pháp mạnh mẽ ứng phó với thiên tai

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Chiều 4/11, tại phiên thảo luận ở hội trường của Quốc hội về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025…, một số ý kiến đại biểu đề cập đến những hậu quả nặng nề do thiên tai thời gian qua và đề nghị cần có các giải pháp mạnh mẽ để ứng phó.

Đại biểu Quốc hội đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng văn bản pháp luật

Quang cảnh phiên họp.
(PLVN) - Để hạn chế tối đa tình trạng ban hành các thủ tục hành chính rồi lại rà soát để cắt giảm, Đại biểu Quốc hội cho rằng, giải pháp hiệu quả nhất là cần tập trung rà soát ngay từ khâu xây dựng ban hành quy phạm pháp luật, trong đó cần đặc biệt chú trọng vào việc xin ý kiến của các tầng lớp Nhân dân, các cơ quan, tổ chức vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và tổng hợp ý kiến góp ý.

Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên: Cần rà soát, đánh giá thêm về tính hiệu quả

Đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -  Tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) vừa qua, một số đại biểu đề nghị rà soát, đánh giá thêm về chi phí bỏ ra và tính hiệu quả xã hội của việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên để có quy định cho phù hợp.

Để pháp luật là 'điểm tựa' cho phát triển

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội sẽ thảo luận, thông qua nhiều dự án luật. (Ảnh: Quochoi.vn).
(PLVN) - Nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng, những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật là hoàn toàn đúng đắn, là “điểm mốc” rất quan trọng, định hướng thay đổi cơ bản công tác xây dựng pháp luật trong thời gian tới; bảo đảm các văn bản luật khi được ban hành vừa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, vừa giúp khơi thông nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc
Nhận lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5 đến ngày 8/11/2024.

Thủ tướng: Phát triển giáo dục, đào tạo phục vụ kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Thủ tướng: Phát triển giáo dục, đào tạo phục vụ kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Chiều 2/11, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo chủ trì Phiên họp năm 2024 của Ủy ban để thảo luận về dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”.