Ghi nhận chứng tích quý của Đạo Phật
Chùa Hang có tên chữ là Cốc Tự, là một ngôi chùa cổ đã có từ lâu đời, theo tài liệu ghi chép được, chùa Hang có từ trước Công nguyên và nơi đây đã lưu giữ nét tâm linh độc đáo của TP Cảng, nhưng đồng thời đây cũng chính là một trong những cái nôi đầu tiên mà đạo Phật du nhập vào nước ta.
Tương truyền rằng, có một nhà sư nước Thiên Trúc (Ấn Độ) thường được gọi là "Sư Bần" đi thuyền theo đường biển đến cập bến Vạn Sơn để truyền đạo và tu hành tại đây từ thế kỷ thứ II trước Công nguyên. Ngài đã chọn một hang núi đẹp có giếng nước trong mát dưới chân đỉnh Mẫu Sơn ngay giáp bờ biển để dựng lên ngôi cổ tự làm nơi thuyết pháp.
Để rồi từ đây, đạo Phật truyền lên vùng Luy Lâu của xứ Kinh Bắc thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh và tiếp tục lan tỏa đến các miền quê trong nước Đại Việt. Người dân Đồ Sơn truyền rằng chùa Hang chính là nơi Ngài viên tịch.
 |
| Ban thờ Tam bảo chùa Hang. |
Năm 1936, dải đất duyên hải Vạn Sơn đã từng được người Pháp chọn làm nơi xây dựng kho xăng, sân bay quân sự, cảng biển phục vụ cho cuộc chiến và ý đồ khai thác Đông Dương. Cư dân Vạn Sơn bị chính quyền thực dân o ép rời khỏi làng mạc đi đến nơi khác trú ngụ.
Sau khi hòa bình lập lại, vào năm 1954, cư dân Vạn Sơn quay về quê hương, an cư lạc nghiệp. Các tín đồ Phật giáo và nhân dân địa phương đã từng bước khôi phục lại hoạt động của ngôi Chùa mà một thời gian do chiến tranh loạn lạc đã bị lãng quên, hoang phế. Người dân nơi đây đã cùng nhau mua đồ thờ đặt ở trong lòng hang, xây phía ngoài một ngôi chùa nhỏ gọi là “Động chùa Hang”…
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, hiện nay, chùa Hang còn một số di vật có giá trị đó là Pho tượng Sư tổ Bần bằng đá xanh cao 0,59m, tọa thiền trên đài sen, tóc quăn thành từng búi, tai dài, tượng trong thế khoanh chân kiết tường, lộ bàn chân phải; bát hương đá được tạo hình thành thế chân vạc đặt trước bàn thờ sư tổ.
Ngoài di vật tượng Phật bằng đá, ở chùa Hang còn tồn tại một giếng nước cổ, tương truyền nhà sư từ Ấn Độ đã dùng nước ngọt từ giếng này. Đây chính là dấu tích còn lại của ngôi chùa cách thời đại ngày nay hơn 20 thế kỷ….
Ngôi chùa thiên tạo lớn nhất Hải Phòng
Chùa Hang nằm dưới chân núi Tiên Sơn, được dựng trên một vị thế vững chãi, tuyệt đẹp, lưng dựa vào núi, mặt hướng ra biển cả mênh mông. Như tên gọi của ngôi chùa, Chùa Hang là một chùa được bao bọc bởi đá núi với chiều cao 3,5m, rộng 7m được chia làm 2 bậc thềm. Bậc thềm ngoài rộng 23m2, bậc thềm trong cao hơn tầm 0,5m.
Về tổng quan, ngôi chùa có cấu trúc hình thang, xuyên thẳng vào trong núi đá với độ dài khoảng 25m. Càng vào sâu Chùa Hang càng thấp và hẹp với độ cao trong cùng khoảng 1,2m và rộng khoảng 1,3m. Ngôi Chùa có vị thế tuyệt đẹp đã gây không ít “tò mò” cho nhiều du khách đến chiêm bái Phật.
Bên cạnh ngôi cổ tự nằm sâu trong hang núi 25m, được phép của chính quyền cơ sở, nhân dân địa phương và Thành hội Phật giáo Hải Phòng đã kiến thiết xây dựng them Nhà thờ tổ, nhà mẫu tại khu đất vốn trước đây là trường bắn của công an, góp phần tạo nên một quần thể sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân địa phương và du khách thập phương…
 |
| Chùa Hang là ngôi chùa thiên tạo lớn nhất Hải Phòng. |
Nhận thức được chùa Hang là nơi lưu giữ, bảo tồn nét văn hóa tín ngưỡng tâm linh thuần Việt, nên nhiều năm trở lại đây Thầy trụ trì đã cùng Ban quản lý Chùa, phật tử địa phương và du khách thập phương người góp của, người góp công đã tu sửa chùa, tạc tượng đúc chuông với tâm nguyện bảo tồn một di tích lịch sử văn hóa Phật giáo trên đất Đồ Sơn trường tồn cùng với thời gian.
Vẻ đẹp độc đáo của Chùa Hang đã đi vào trong thơ ca như: “Chùa Hang, động Phật, hang dơi/ Bốn phương tám hướng chẳng nơi nào bằng”. Hay trong ca dao cổ có ghi: “Chùa Hang cảnh phật nhiệm màu/ Ấy là bụt mọc hay bầu tiên xây”. Về với chùa Hang, du khách như được về với nguồn gốc Phật giáo linh thiêng, về với nguồn cội tuyệt diệu của Đạo Phật xưa…
Mặc dù đã trải qua nhiều lần tôn tạo và trùng tu, chùa Hang cơ bản vẫn giữ nguyên được nét độc đáo của nhiên mang lại, cùng với hang sâu thâm trầm trong lòng núi nhưng vẫn có sự lan tỏa ấm cúng trong lòng du khách thập phương mỗi khi có dịp về với vùng biển Đồ Sơn sóng vỗ quanh năm.
Song hành cùng với những “truyền ngôn” phảng phất màu huyền thoại, điểm độc đáo, thú vị của Chùa Hang bao đời nay đã tạo nên sự hấp dẫn “khó cưỡng” với số đông du khách chính ở chỗ giữa khung cảnh sôi động, nhộn nhịp của một địa phương du lịch ồn ào bỗng bất ngờ được gặp một nét riêng biệt, “một chốn Động Phật – Cảnh tiên” mang nét huyền bí linh thiêng đạm nét thanh bình, yên ả, hòa cùng cảnh sắc thiên nhiên sơn hải rất khoáng đạt và hữu tình níu chân du khách…
