Tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông
Hàng năm, cứ đến mùa cưới là ở bất cứ tuyến phố, con đường nào chúng ta cũng đều có thể bắt gặp những chiếc rạp rực rỡ sắc màu. Không chỉ dừng lại ở việc các gia chủ dựng rạp trên vỉa hè trước cửa nhà, một số gia đình còn “đưa” cả rạp, bàn ghế, bày mâm cỗ dưới lòng đường, lòng phố. Cũng có nhiều gia đình còn biến đường giao thông thành nơi trông giữ phương tiện cho khách.
Thậm chí có gia đình còn chặn một đoạn đường lại để bắc rạp, ăn cỗ linh đình đến vài ngày khiến người dân phải đi vòng đường khác khá vất vả. Để làm “vừa lòng” người tham gia giao thông, các gia chủ chỉ đặt các tấm biển báo với nội dung như: “Nhà có việc, xin đi đường khác”, “Nhà có việc, xin nhường đường”... Việc làm này của họ vừa gây mất mỹ quan đô thị, vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn giao thông.
Thực tế, đã có nhiều tai nạn xảy ra liên quan đến việc dựng rạp đám cưới, đám tang trên vỉa hè, lòng đường của người dân. Cụ thể như: Vào 6h45 ngày 10/3/2019, tại Km15 trên quốc lộ 70 đoạn qua xã Thịnh Hưng (huyện Yên Bình, Yên Bái), xe đầu kéo BKS 19C - 074.70 kéo theo rơ-mooc BKS 19R - 003.42 chạy trên quốc lộ 70 theo hướng Phú Thọ - Yên Bái đã va chạm với xe tải BKS 21K- 4341 đi chiều ngược lại.
Sau đó, xe đầu kéo mất lái đâm vào một đám cưới dựng rạp ngay trên đường quốc lộ. Chiếc xe chỉ dừng lại hẳn khi lao vào một hố gần khu vực này. Sự việc khiến nhiều người trong đám cưới hoảng hốt bỏ chạy. May mắn không có thiệt hại về người.
Một vụ việc khác nhưng xảy ra hậu quả thảm khốc hơn, đó là, vào ngày 11/4/2019, tại trước cửa nhà số 6 đường Nguyễn Công Trứ, thành phố Quy Nhơn, Bình Định xảy ra vụ tai nạn. Khi đội dịch vụ tang lễ xếp hàng dưới lề đường chuẩn bị làm lễ đưa tang thì bị ô tô Lexus mang BSK 49X- 6666 đâm vào, khiến 4 người chết, 5 người bị thương nặng…
Đáng buồn là mặc dù đã có nhiều tai nạn xảy ra mà nguyên nhân chính xuất phát từ các rạp đám cưới, đám tang được dựng trên vỉa hè, lòng đường nhưng thực trạng này vẫn tiếp diễn. Giải thích vì sao lại lấy vỉa hè, lòng đường làm hôn trường, hầu như người nào cũng cho rằng đây là việc làm bất đắc dĩ vì khuôn viên nhà chật chội, không có điều kiện để tổ chức ở nhà hàng, khách sạn, hơn nữa cũng chưa thấy cơ quan chức năng nào nhắc nhở về việc này.
Khi nào được sử dụng lòng đường, hè phố
Tại Điều 25a Nghị định 100/2013/NĐ-CP quy định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 11/2010/NĐ-CP về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có quy định các trường hợp cá nhân, hộ gia đình có đám ma, đám cưới chỉ được sử dụng tạm thời một phần hè phố.
Theo đó, hè phố được phép sử dụng tạm thời không vào mục đích giao thông trong trường hợp: Tổ chức đám tang và điểm trông, giữ xe phục vụ đám tang của hộ gia đình; thời gian sử dụng tạm thời hè phố không quá 48 giờ, trường hợp đặc biệt không được quá 72 giờ. Tổ chức đám cưới và điểm trông, giữ xe phục vụ đám cưới của hộ gia đình; thời gian sử dụng tạm thời hè phố không quá 48 giờ.
Khi sử dụng một phần hè phố, hộ gia đình phải thông báo với UBND phường, xã sở tại trước khi sử dụng tạm thời một phần hè phố. Việc sử dụng một phần hè phố không vào mục đích giao thông, không được gây mất trật tự an toàn giao thông.
Vị trí hè phố được phép sử dụng tạm thời không vào mục đích giao thông phải đáp ứng đủ các điều kiện như: Phần hè phố còn lại dành cho người đi bộ có bề rộng tối thiểu đạt 1,5m. Hè phố có kết cấu chịu lực phù hợp với trường hợp được phép sử dụng tạm thời.
Theo nhiều luật sư, những quy định pháp luật này tuy rằng có thể tạo điều kiện cho người dân, nhưng trên thực tế cũng chính từ sự tạo điều kiện này của pháp luật mà người dân đã lạm dụng sử dụng cả lòng đường, thay vì vỉa hè mỗi khi “nhà có việc” để dẫn tới các tình trạng như đã nói trên.
Theo Luật sư Diệp Năng Bình – Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật, lòng đường và hè phố chỉ được sử dụng cho mục đích giao thông. Luật Giao thông đường bộ nghiêm cấm việc sử dụng lòng đường, lề đường, hè phố trái phép.
Muốn tổ chức các hoạt động khác trên đường phố như: Hoạt động văn hóa, thể thao, diễu hành, lễ hội trên đường bộ, cơ quan, tổ chức có nhu cầu sử dụng đường bộ phải được cơ quan quản lý có thẩm quyền thống nhất bằng văn bản về phương án bảo đảm giao thông trước khi xin phép tổ chức các hoạt động trên.
Trường hợp đặc biệt, việc sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố vào mục đích khác do UBND cấp tỉnh quy định, nhưng không được làm ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông.
Luật sư Nguyễn Thành Chung - Đoàn Luật sư Hà Nội cũng cho rằng, việc dựng rạp đám cưới, đám tang dưới lòng đường không chỉ là vi phạm hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể, Điều 261 Bộ luật Hình sự quy định: Người nào đào, khoan, xẻ, san lấp trái phép các công trình giao thông đường bộ; đặt, để trái phép vật liệu, phế thải, rác thải, đổ chất gây trơn, vật sắc nhọn hoặc các chướng ngại vật khác gây cản trở giao thông đường bộ; tháo dỡ, di chuyển trái phép, làm sai lệch, che khuất hoặc phá huỷ biển báo hiệu, đèn tín hiệu, cọc tiêu, gương cầu, dải phân cách hoặc các thiết bị an toàn giao thông đường bộ khác... sẽ bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm…
Do vậy, nếu việc dựng rạp làm đám cưới, liên hoan, đám tang, giỗ, Tết… chiếm dụng lòng đường, vỉa hè dẫn đến tai nạn chết người thì tùy từng trường hợp sẽ có mức xử lý khác nhau. Nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì chủ nhà, người dựng rạp sẽ bị xử lý về tội “cản trở giao thông đường bộ”.
Vấn đề bồi thường được xác định dựa trên mức độ lỗi. Trong trường hợp những hành vi vi phạm nêu trên gây thiệt hại cho người thứ ba thì lái xe và chủ rạp phải liên đới bồi thường. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng phải chịu một phần trách nhiệm.
Luật sư Phạm Duy Bình – Đoàn Luật sư TP Hà Nội:
Việc cấm người dân sử dụng lề đường hoặc một phần lòng đường để làm đám tang, đám cưới là không khả thi. Vì hai lý do, một là tập quán của người dân, người mất muốn được làm đám tang tại nhà, nơi mình đã sinh sống, gia đình của người mất cũng muốn làm đám tang cho người thân của mình ở nhà.
Hai là, hiện nay, trong các khu dân cư không có nhà tang lễ công cộng cho người dân sử dụng, nếu cấm sử dụng tạm lòng, lề đường làm đám tang thì dân không có chỗ làm đám tang hoặc phải quàn người thân ở những vị trí xa nơi ở gây nhiều khó khăn, bất tiện.
Đề xuất giải pháp cho vấn đề này, nên cho phép các phường, xã sử dụng nhà thuộc sở hữu nhà nước hoặc quỹ đất công cộng để làm một nhà tang lễ nhỏ, phục vụ trong phạm vi phường, xã đó, nếu tổ chức đám cưới có thể dùng nhà văn hoá tổ dân phố làm nơi tổ chức. Làm được như vậy, mới có thể giải quyết dứt điểm tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để dựng rạp.
