Thời gian vừa qua, BHXH một số tỉnh, thành phố đã có báo cáo về việc tạm dừng, tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng đối với trường hợp chấp hành hình phạt tù, nhưng không được hưởng án treo (tù giam) theo bản án có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 01/01/2016 trở đi còn có cách hiểu khác nhau nên thực hiện chưa thống nhất.
Tại Công văn số 3762/BHXH-CSXH ngày 08/10/2019 gửi BHXH các địa phương về việc thực hiện tạm dừng, tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng đối với người bị phạt tù giam, BHXH Việt Nam cho biết, cơ quan này đã có công văn xin ý kiến Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) và Tòa án nhân dân Tối cao.
Theo đó, từ trả lời của Bộ LĐ-TB&XH và Tòa án nhân dân Tối cao, BHXH Việt Nam cho biết: “Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng bị phạt tù giam theo bản án có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 01/01/2016 trở đi thì không bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng theo Luật BHXH 2014”.
Công văn của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết: Khoản 1 Điều 3 Luật Thi hành án hình sự quy định: “Người chấp hành án là người bị kết tội và phải chịu hình phạt theo bản án đã có hiệu lực pháp luật”.
Khoản 1 Điều 62 Luật BHXH năm 2006 quy định: “Người lao động đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khi chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo”. Do đó, thời điểm tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng là thời điểm người đó bị kết tội theo bản án đã có hiệu lực pháp luật.
Tuy nhiên, Luật BHXH năm 2014, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016, trong Điều 64 về “Những trường hợp bị tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng” không còn quy định như khoản 1 Điều 62 Luật BHXH năm 2006.
Vì vậy, trong thực tế có trường hợp người bị chấp hành hình phạt tù giam mà bản án có hiệu lực pháp luật sau ngày 01/01/2016 nhưng bị bắt tạm giam trước ngày 01/01/2016, thì chế độ BHXH của họ áp dụng theo Điều 62 Luật BHXH năm 2006 hay Điều 64 Luật BHXH năm 2014?.
Công văn trả lời của Tòa án nhân dân Tối cao cho biết: Theo quy định tại khoản 2 Điều 123 Luật BHXH năm 2014 và Điều 20 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc thì… “người đang bị dừng hưởng BHXH trước ngày 01/01/2016 thì việc giải quyết tiếp tục hưởng BHXH mới áp dụng quy định của Luật BHXH năm 2006”.
Theo đó, những người “chưa bị dừng” hưởng BHXH trước ngày 01/01/2016 thì được áp dụng chế độ hưởng BHXH theo Luật BHXH năm 2014. Bên cạnh đó, trường hợp người bị chấp hành hình phạt tù không được hưởng án treo mà bản án, quyết định có hiệu lực sau ngày 01/01/2016 thì chế độ BHXH của họ cũng áp dụng theo Luật BHXH năm 2014.
Đây là những căn cứ để BHXH các địa phương kiểm tra, rà soát lại việc thực hiện tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng từ ngày 01/01/2016 trở đi để giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.
