Với các chị, mùa xuân không phải là những ngày nhàn nhã êm đềm, càng không phải lúc vợ chồng đầm ấm quây quần bên mâm cơm vui giao thừa. Họ là những người phụ nữ lao động nghèo, một mình nuôi con nhỏ, nhọc nhằn ôm con vượt những cái Tết lo toan. Tết chỉ đến với họ sau khi những nhà khác đã đón Tết xong xuôi...
Ngày Tết gian nan
Năm nào cũng vậy, chỉ đến đêm 30, khi mọi nhà đã yên ổn, chỉ còn thong thả đón Tết thì chị Nguyễn Thị Hoa (gốc Quảng Ngãi, sống tại TPHCM) và con gái mới tất tả đi sắm Tết. Lý do là cả thời điểm mà nhà nhà người người tất bật sửa soạn đón xuân thì chị cũng mải mê làm lụng.
Bình thường, chị làm nghề bán trứng vịt lộn dạo, nhưng buổi gần Tết ế ẩm, năm nào chị cũng chuyển sang gói bánh chưng, bánh tét bán. Bánh chị gọi theo kĩ thuật "gia truyền” nên những người nội trợ gần chợ Hạnh Thông Tây, Gò Vấp rất thích mua. Chị gói bán không kịp, may có đứa con gái 10 tuổi chăm chỉ phụ mẹ.
Đến chiều ngày 30, công việc gói bánh mới xong, cặp bánh cuối cùng được giữ lại để hai mẹ con ăn Tết, chị và con gái vội vã chạy ra chợ, mua ít bánh mứt, thịt thà cho một cái Tết giản dị, rồi tạt sang chợ hoa, mua vài chậu vạn thọ mà lúc ấy, giá chỉ rẻ bằng cho không để sáng nhà sáng cửa.
Chỉ rảnh rỗi ăn Tết ở thời khắc đón giao thừa, và ngày mùng một, xe hột vịt lộn dạo mở hàng vào tối mùng hai, khi nhà nhà đã bắt đầu ngán những sơn hào hải vị của ngày Tết.
Chị Hoa kể, chồng chị bỏ mẹ con chị theo một người đàn bà chủ xe tải chở hàng Bắc Nam cách đây sáu năm. Hồi xưa, lúc có chồng, chồng chị làm nghề khuân vác thuê, đời sống cũng chật vật nhưng gia đình còn có tiếng cười, con cái vẫn được sống trong sự chăm nom của bố mẹ.
Sau khi chồng bỏ đi, chị chỉ còn cái tấm thân yếu đuối cùng hai đứa con nhỏ và mẹ già hay đau bệnh. Nghề trồng rau bán không đủ nuôi thân, cái nghèo đói đeo đẳng, chị và con gái chấp nhận tha hương, để con trai mới bốn tuổi ở nhà cho mẹ già nuôi, hai mẹ con vào Sài Gòn đi làm kiếm tiền gửi về quê.
Người ta có vợ có chồng mà còn nghèo, huống gì mẹ con chị, gia đình đông đúc, chỉ mình chị là lao động chính, nên cực gấp mấy lần những người lao động khác. "Đứa lớn thì thôi, đành chịu thất học, rồi hai mẹ con làm cật lực, gửi tiền về cho đứa nhỏ được ăn học đàng hoàng. Năm nay nó học lớp hai, học sinh giỏi đó chứ, nghĩ mà thấy bớt mệt", chị Hoa chia sẻ.
Chị cũng kể, chị và con gái ráng làm thật nhiều, việc gì được là làm, dành được kha khá tiền sẽ về quê mở tiệm tạp hóa bán, cả gia đình được sum họp. Nhưng đó là chuyện của dăm ba năm nữa, khi trong tay đã có chút vốn, và còn phải nhờ trời thương, không đau ốm, bệnh tật hay mất mát gì.
Mơ ước của mẹ con chị chỉ giản dị là vậy, nhưng không biết chừng nào mới có thể thành hiện thực...
Những bông hoa nở muộn
Với chị Lệ Thị Minh Thư, gốc Cà Mau, cái Tết chỉ thực sự đến với chị vào những ngày kết thúc kì nghỉ Tết, khi mọi người đã đi làm. Chị Minh làm nghề bán vé số, ngày Tết chị kiếm thêm bằng việc bán bong bóng ở các khu vui chơi. Những ngày Tết, bong bóng bán chạy, chị bơm không kịp thở.
Gặp chị đứng trước cổng Đầm Sen, chân đạp bơm, tay đưa bóng và nhận tiền thoăn thoắt, mắt lại liên tục đảo ngang dọc trông đứa con gái mới năm tuổi. Chồng chị mất năm con gái chị mới bảy tháng, do một tai nạn giao thông. Mới sinh xong, còn yếu đuối, chị đã phải gượng dậy, vượt qua nỗi đau để đi làm nuôi con.
Từ Cà Mau, chị lặn lội lên Sài Gòn làm đủ thứ nghề, ban đầu là đi ở cho người ta. Thế nhưng, đi ở thì không mang con theo được, phải gửi con cho mẹ nuôi, chị nhớ con quay quắt. Thế là chuyển nghề, cứ nghề nào đem con theo được là chị làm, từ bán hàng rong tới gánh bún dạo, rồi vé số, rồi bán bong bóng, bán đồ chơi trẻ em tại các trường học, khu vui chơi.
Trường mẫu giáo của con gái chị rất rộng lớn, là những hè đường, khắp các ngõ phố, các ngóc ngách của TP rộng lớn. Những năm đầu tiên, con nhỏ, chị đi bán phải vừa cột dây vừa đủ tầm cho con không chạy quá xa mình. Giờ thì cháu năm tuổi, đã có ý thức và chỉ dám quanh quẩn bên mẹ, thậm chí còn phụ mẹ được nhiều việc lớn nhỏ.
Chị chia sẻ: "Đây là cái Tết cuối cùng tui ở Sài Gòn. Con gái tui đến tuổi đi học rồi, ở đây không có hộ khẩu, trường tư thì mắc quá, không chịu nổi. Tui về mượn miếng đất mà mần ruộng, cho nó lên thị trấn học, cũng tốt mà đỡ tiền".
Chị nói, những năm qua chị làm cật lực, dành dụm chắt chiu để về có tiền cất cái nhà đàng hoàng , mẹ con bà cháu ở. Có nhiều gã đàn ông theo đuổi, vì chị còn trẻ, nhưng chị từ chối hết. Hỏi chị ngày Tết vắng đàn ông trong nhà có buồn không, chị nói buồn chớ. Nhưng không thể chỉ vì cái buồn ngày Tết hay cái cô đơn vò võ mà chấp nhận "lấy đại", để rồi những bi kịch xảy ra đổ lên đầu mình và con gái mình.
"Chờ cho ổn ổn, con nó lớn lên, học hành đàng hoàng đã rồi tính", chị nói vậy. Mùng mười Tết, chị làm bữa cơm chia tay với hàng xóm, những người lao động tứ xứ chung dãy trọ ở xóm bờ kinh Thị Nghè, rồi mẹ con lên đường về quê. Chị nói, giờ này quê chị còn không khí Tết dữ lắm, năm nay hơi lạnh, hoa qua Giêng là đẹp nhứt, còn về kịp để hưởng cái Tết quê sau bốn năm biền biệt...
Sài Gòn mùa xuân, chứng kiến bao cảnh đời vất vả như thế. Với nhiều người, có vợ có chồng, đều lao động, mà đời sống đã chật vật, khó khăn, huống hồ các chị, một mình xoay xở sống, nuôi con.
Các chị đã phải vượt qua những mùa Tết nhọc nhằn và hầu như không kịp tận hưởng hương vị của mùa xuân ngọt ngào chung quanh. Mong các chị, rồi sẽ có một ngày được thong dong, được ấm áp đón những cái Tết sum vầy...
Anh Quân
