Đây là vấn đề hết sức nan giải trên thực tế và gây nhiều tranh luận tại phiên họp Ban soạn thảo Nghị định xây dựng chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự (THADS) diễn ra chiều qua 1/4 do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền, Trưởng Ban soạn thảo chủ trì.
Phải trả tiền cho người được thi hành án trong thời hạn 10 ngày
Luật THADS quy định thời hạn thanh toán tiền thi hành án (THA) là 10 ngày, kể từ ngày nhận được tiền, kể cả tiền bán đấu giá tài sản của người phải THA. Tuy nhiên, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Thanh Thủy cho biết, trong thực tiễn, sau khi bán đấu giá thành, có rất nhiều lý do khiến việc giao tài sản cho người trúng đấu giá gặp khó khăn, vì vậy cần phải có hướng giải quyết đối với số tiền thu được.
Vấn đề này hiện có hai loại ý kiến. Loại thứ nhất cho rằng, kể từ ngày nhận được tiền bán đấu giá tài sản thì cơ quan THADS thực hiện thanh toán tiền THA trong thời hạn 10 ngày theo quy định tại Điều 47 Luật THADS. Quan điểm này cho rằng như vậy sẽ đảm bảo quyền lợi của người được THA, còn việc giao tài sản cho người mua trúng đấu giá là việc khác, cần tách bạch với vấn đề thanh toán tiền THA.
Loại ý kiến thứ hai cho rằng, trong thời gian chưa giao được tài sản, cơ quan THADS làm thủ tục đứng tên gửi số tiền đó vào ngân hàng theo loại tiền gửi tiết kiện 1 tháng cho đến khi giao được tài sản; phần lãi suất tiền gửi tiết kiệm sẽ được cộng vào số tiền gửi ban đầu để THA. Quan điểm này cho rằng quy định như vậy để đảm bảo quyền lợi của người mua trúng đấu giá tài sản, vì có rất nhiều trường hợp rất chậm trễ hoặc không giao được tài sản cho người mua trúng đấu giá hoặc bản án, quyết định bị hủy theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.
Theo Tổ biên tập, để đảm bảo quyền lợi cho người được THA thì sau khi nhận được tiền bán đấu giá tài sản, cơ quan THADS phải thanh toán tiền cho người được THA trong thời hạn 10 ngày. Đồng thời, trong thời hạn không quá 30 ngày, kể từ ngày người mua được tài sản nộp đủ tiền, cơ quan THADS phải tổ chức việc giao tài sản cho người mua được tài sản. Tổ chức bán đấu giá tài sản có trách nhiệm phối hợp với cơ quan THADS trong việc giao tài sản cho người mua được tài sản bán đấu giá. Dự thảo được thể hiện theo loại ý kiến này.
Cần có chế tài nếu cản trở việc giao tài sản
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính đồng tình với quan điểm của Tổ biên tập. Ông Chính cho rằng tiền do bán đấu giá mang lại chính là tiền THA (dù có thể tài sản chưa được bàn giao cho người trúng đấu giá).
Nếu ta thu tiền rồi mà không thanh toán cho người được THA thì bản thân cơ quan THA cũng phải chịu rủi ro trong trường hợp Ban Chỉ đạo chưa cho phép cưỡng chế giao hay trường hợp Tòa tuyên tạm dừng, hoãn (đơn cử như vụ 36 Nguyễn Thị Diệu, TP.HCM) hoặc án sau đó bị hủy, thậm chí bị chính chấp hành viên lợi dụng.
Vì vậy, ông Chính quả quyết tiền thu được là phải xử lý, nếu không giao được tài sản cho người trúng đấu giá phải làm rõ trách nhiệm vì sao, ai là người làm cho quá trình giao chậm trễ. Kể cả bản án sau này khi xử lại cũng phải tuyên cụ thể vấn đề này.
Phó Cục trưởng Cục THADS Hà Nội Nguyễn Quang Thái cho rằng, quan trọng nhất trong trường hợp này là phải xác định thời điểm hoàn thành hợp đồng. “Vừa bán xong tài sản thì chưa thể coi là đã thực hiện xong nghĩa vụ, tiền thu được chưa thể là tiền THA. Thực tế nhiều vụ bán xong nhưng không thể giao tài sản vì phụ thuộc nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có cả khách quan”, ông Thái nói và đề nghị Tổ biên tập tiếp tục giải trình, quy định rõ để làm sao “không dồn chấp hành viên vào đường cùng và cũng giải quyết được vấn đề bồi thường hay không nếu có rủi ro”.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền cho rằng, quy định 10 ngày phải thanh toán tiền THA, Luật THADS đã quy định rõ. Do đó, Dự thảo Nghị định cần tập trung hướng dẫn vào việc tài sản khi nào được giao cho người mua tài sản theo hướng phải đảm bảo quyền lợi cho họ; cần thiết phải quy định chế tài trong trường hợp cản trở việc giao tài sản cho người trúng đấu giá.
