Chùa Cây Thị nằm tại xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Nơi đây được biết đến là đạo tràng Phật tử tu tập lớn tại Hà Nam. Hàng năm, hàng chục ngàn lượt du khách thập phương về chùa tham quan nhân dịp lễ Tết. Trong đó, điểm nhấn chính là loài cây mang tên của ngôi chùa - cây thị với niên đại gần 400 năm.
 |
 |
 |
Chùa Cây Thị tại xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. |
Cây thị cổ thụ đang nằm trong khuôn viên nhà chùa là một trong những “chứng nhân” lịch sử từ lâu đời. Cây thị cổ thụ cao hơn 10m với chu vi gốc cây khoảng 2,2m. Hàng năm, khoảng đầu tháng 5 âm lịch là mùa mà cây thị trổ hoa nhiều nhất, và thượng tuần tháng 7 âm là khoảng thời gian cây thị ra quả sai trĩu.
 |
 |
Những trái thị còn xanh trên cây. |
Theo Đại Đức Thích Huệ Hạnh – Trụ trì chùa Cây Thị cho biết, ngôi chùa được trùng tu vào năm 1940 với 5 gian Chánh điện thờ Phật và 3 gian nhà thờ. Ban đầu khi được trùng tu sửa chữa, các gian được làm bằng gỗ rất khang trang, đẹp đẽ.
Tuy nhiên, sau trận chiến chống càn tại núi chùa năm 1954, với bom đạn của thực dân Pháp, ngôi chùa bị tàn phá. Sau đó ít năm các cụ trong làng lên núi tìm kiếm những gì còn sót lại và phục dựng chỉ còn 3 gian thờ Phật cho đến ngày nay.
Đại Đức Thích Huệ Hạnh cho biết thêm, tên gọi xứ "Cây Thị" đã có từ cách đây tới 300 năm. Sách "Trương thế gia ký" ở từ đường Trương Công Giai, soạn năm Quý Sửu, niên hiệu Long Đức thứ 2 (năm 1733) đã từng nhắc tới địa danh này.
 |
Đại Đức Thích Huệ Hạnh – Trụ trì chùa Cây Thị. |
 |
 |
Cây thị cổ thụ tại chùa. |
Ngày nay, những giá trị lịch sử vẫn được bảo tồn và lưu giữ, trong đó điểm nhấn chính là cây thị cổ thụ với niên đại gần 400 năm. Có thể thấy, Cây Thị không chỉ mang một giá trị lịch sử mà còn ấn chứa một giá trị văn hóa tâm linh rất lớn. Chính vì vậy, nhà chùa luôn muốn gìn giữ những giá trị thiên nhiên mang tính lịch sử, tránh những tác động của bàn tay con người.
Mới đây, Viện nghiên cứu Công nghiệp rừng (Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam) đã có bước giám định, xác nhận cây thị cổ tại chùa Cây Thị ở Hà Nam tồn tại với niên đại khoảng 370 năm tuổi.
