Ông Narendra Modi sinh ngày 17/9/1950 tại thị trấn nhỏ Vadnagar, thuộc bang Gujarat ở miền Bắc Ấn Độ. Gia đình nghèo khó, cha làm nghề buôn thúng bán bưng để kiếm cơm nên ngay từ khi còn nhỏ, Modi và anh trai đã phải mở một quán bán nước trà ở gần bến xe bus để kiếm tiền phụ giúp gia đình.
Từ cậu bé bán trà thành thủ tướng
Gia cảnh khó khăn nhưng Modi lại rất ham học. Mỗi khi rảnh rỗi, cậu lại dành nhiều giờ đồng hồ vùi đầu ở thư viện đọc sách. Đặc biệt, cậu cũng thể hiện đam mê chính trị ngay từ khi còn nhỏ và thể hiện mình là người rất có năng khiếu hùng biện.
Bước vào tuổi niên thiếu, Modi gia nhập Akhil Bharatiya Vidyarthi Parishad – phong trào sinh viên của Đảng Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), một đảng dân tộc Hindu.
Năm 1971, ông chính thức gia nhập RSS. Khi cuộc khủng khoảng chính trị bùng phát ở Ấn Độ từ năm 1975 đến 1977, Thủ tướng Ấn Độ lúc bấy giờ là ông Indira Gandhi đã ban bố tình trạng khẩn cấp và cấm các tổ chức chính trị như RSS.
Do đó, Modi đã phải lui vào hoạt động ngầm. Trong thời gian này, ông tham gia viết sách và theo đuổi việc học hành. Năm 1979, ông tốt nghiệp trường Đại học Delhi chuyên ngành khoa học chính trị và đến năm 1983 thì lấy được bằng thạc sỹ tại trường Đại học Gujarat.
Năm 1987, Narendra Modi chuyển sang Đảng Bharatiya Janata (BJP) và sớm có những bước tiến lớn trên con đường chính trị. Năm 1995, ông được bầu làm thư ký quốc gia của BJP, đóng vai trò tích cực trong việc dàn xếp những tranh chấp trong nội bộ đảng. Đến năm 2002, ông được bầu làm Thủ hiến bang Gujarat và giữ chức này cho đến năm 2012.
Trong thời gian đó, uy tín của ông được củng cố mạnh mẽ nhờ những biện pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, tập trung vào tư nhân hóa và khuyến khích các chính sách để định hình Ấn Độ trở thành một trung tâm sản xuất.
Ví dụ, năm 2009, chính quyền bang Gujarat đã thuê hẳn Công ty quan hệ công chúng và vận động hành lang nổi tiếng APCO của Mỹ để quảng bá bang này như một điểm đến đầu tư của thế giới. Chính quyền bang cũng được chấn chỉnh để trở thành hình mẫu của cơ quan quản lý hiệu quả và không tham nhũng.
Nhờ đó, kể từ khi ông Modi lên nắm quyền, Gujarat nhanh chóng trở thành bang dẫn đầu Ấn Độ về tăng trưởng GDP, đóng góp 16% vào tổng sản lượng công nghiệp của nước này dù có số dân chỉ chiếm 5%. Hệ thống cơ sở hạ tầng đường sá của bang cũng được đánh giá là đẹp nhất cả nước còn đường điện thì hầu như không bao giờ bị cắt.
Với những thành tích đó, Modi sớm trở thành “ngôi sao của BJP và đến tháng 6/2013 thì được bầu làm người đứng đầu đảng này. Với khẩu hiệu tập trung vào vấn đề kinh tế, tại cuộc bầu cử Hạ viện Ấn Độ diễn ra vào tháng 5/2014, ông Modi và BJP đã đánh bại đảng Quốc đại đã cầm quyền ở Ấn Độ gần như trong suốt 60 năm trước đó, giành được 282 trong tổng số 534 ghế tại Hạ viện.
Ngày 26/5 cùng năm, ông Modi nhậm chức thủ tướng thứ 14 của Ấn Độ, ũng là thủ tướng đầu tiên chào đời sau khi nước này giành được độc lập từ Anh.
Nhân vật của năm 2016
Kể từ khi trở thành thủ tướng, ông Modi đã khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào Ấn Độ bằng cách dỡ bỏ hàng loạt những quy định về giấy phép, thanh, kiểm tra và nhiều vấn đề khác hòng tạo điều kiện thuận lơi cho doanh nghiệp phát triển. Trong lĩnh vực y tế, ông chủ trương giảm chi tiêu của chính phủ cho các chương trình phúc lợi xã hội, thay vào đó khuyến khích tư nhân hóa hoạt động chăm sóc sức khỏe.
Tuy nhiên, ông vẫn tìm cách đảm bảo quyền lợi cho người dân với việc thúc đẩy chương trình chăm sóc sức khỏe phổ quát cho những công dân mắc bệnh nặng. Năm 2014, ông phát động chiến dịch “Ấn Độ sạch”, tập trung vào vấn đề vệ sinh và xây dựng hàng triệu nhà vệ sinh ở các vùng nông thôn ở nước này hòng xóa bỏ bệnh tật.
 |
| Những tấm bằng của ông Modi đã được công bố. |
Về chính sách đối ngoại, ông Modi rất tích cực trong các hoạt động đối ngoại. Ông liên tục tham gia hội nghị của các tổ chức như BRICS, ASEAN, và G20; tăng cường quan hệ chính trị và kinh tế với các nước quan trọng như Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật… Đặc biệt, ông cũng có công lớn trong việc thúc đẩy quan hệ ngoại giao với nước láng giềng Pakistan dù 2 nước còn nhiều bất đồng.
Với nhiều thành tích như vậy, ông khá được lòng dân. Năm 2016, vượt qua nhiều lãnh đạo nổi tiếng của các nước khác, ông đã chiến thắng trong cuộc bầu chọn Nhân vật có ảnh hưởng nhất của năm do Tạp chí TIME tổ chức.
Trong các năm trước đó, ông cũng đều xếp ở các vị trí hàng đầu trong danh sách những nhân vật chính trị có ảnh hưởng nhất thế giới của cả Tạp chí TIME và Forbes. Là một chính trị gia tích cực khuyến khích người dân tương tác với chính phủ qua mạng xã hội, ông cũng là chính trị gia có số người theo dõi trên mạng xã hội nhiều thứ 2 thế giới, chỉ sau cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Đau đầu vì tin “xài bằng giả”
Nhưng cũng trong năm 2016, Modi lại đột ngột dính vào những lùm xùm do bị cáo buộc… xài bằng giả. Vụ việc bắt đầu vào ngày 6/5/2016, khi đảng Aam Aadmi (AAP) đối lập tại Ấn Độ công bố thông tin gây sốc, theo đó tuyên bố người của đảng này đã rà soát toàn bộ các hồ sơ của trường Đại học Delhi trong giai đoạn từ năm 1975 tới 1980 nhưng không tìm được bằng chứng cho thấy ông Modi đã được trao bằng cử nhân của trường.
3 ngày sau khi thông tin trên được công bố, Đảng BJP cầm quyền đã tổ chức họp báo công bố những bằng cấp của ông Modi để chứng minh rằng ông thực sự đã tốt nghiệp đại học. “Thật đáng tiếc vì chúng tôi phải tổ chức họp báo để làm rõ tình trạng học vấn của Thủ tướng. Chúng tôi công bố ở đây các bằng của thủ tướng, bao gồm cử nhân trường Đại học Delhi và Thạc sỹ trường Đại học Gujarat” – Chủ tịch BJP phát biểu tại cuộc họp báo.
Song, chỉ hơn 1 giờ sau cuộc họp báo trên, lãnh đạo AAP Ashish Khetan cũng tổ chức họp báo, tiếp tục tuyên bố trong giai đoạn trên trường Đại học Delhi chỉ cấp bằng cho 1 người tên Narendra Kumar Mahavir Prasad Modi, sinh ngày 19/10/1958, sống ở Alwar, chứ không phải cho ông Narendra Damodardas Modi.
Ông Khetan cũng nói rằng thông tin về bằng cấp của ông Modi được công bố trên báo không trùng khớp với thông tin có ở trường Đại học Delhi như về thời điểm cấp bằng hay việc tên của những người khác được cấp bằng cùng thời kỳ được viết tay còn bằng của ông Modi được đánh máy. Ông Khetan khi đó thậm chí đòi xử lý ông Modi tương tự Bộ trưởng Bộ Luật pháp Jitendra Singh Tomar – người đã bị sa thải vì cáo buộc dùng bằng cấp giả và đã bị bắt giữ.
Tranh cãi quanh vụ việc sau đó buộc trường Đại học Delhi phải lên tiếng. Đại diện của trường sau đó bác bỏ cáo buộc của AAP, xác nhận rằng bằng cử nhân của ông Modi do trường cấp là thật. “Chúng tôi đã kiểm tra lại hồ sơ và xác nhận rằng bằng của Thủ tướng Narendra Modi là thật. Chỉ có điều, do sơ suất nhỏ nên bằng của ông được ghi cấp năm 1979 dù trên thực tế ông đã hoàn tất khóa học vào năm 1978” – Hiệu trưởng trường Đại học Delhi Tarun Das nói.
Dù vậy nhưng những tranh cãi quanh học vấn của ông Modi không vì thế mà dừng lại. Bẵng đi được vài tháng yên ổn, đến giữa tháng 12/2016, Thủ hiến bang Delhi Arvind Kejriwal lại tiếp tục đào xới lại chuyện cũ.
Trước những tranh cãi mới nhất, Hội đồng thông tin trung ương Ấn Độ hôm 9/1/2017 đã chỉ đạo trường Đại học Delhi phải tạo điều kiện cho việc thanh tra các hồ sơ liên quan tới tất cả các sinh viên đã tốt nghiệp cử nhân ở trường này trong năm 1978 – là năm mà theo trường này thì ông Modi đã hoàn thành bài thi tốt nghiệp.
Các thông tin mà trường Delhi buộc phải cung cấp bao gồm số mã sinh viên, tên sinh viên, tên cha sinh viên, điểm số của họ… Yêu cầu này của Hội đồng thông tin trung ương Ấn Độ được đưa ra dựa trên việc bác bỏ lập luận của Văn phòng thông tin của trường Delhi rằng những thông tin trên là các thông tin cá nhân của bên thứ 3 và trường sẽ không có nghĩa vụ cung cấp.../.
