Từ điển sống về đa dạng sinh học
Vườn quốc gia Cát Tiên là một khu bảo tồn thiên nhiên, khu dự trữ sinh quyển thế giới nằm trên địa bàn 5 huyện của 3 tỉnh: Tân Phú, Vĩnh Cửu (Đồng Nai), Cát Tiên, Bảo Lâm (Lâm Đồng) và Bù Đăng (Bình Phước) với tổng diện tích 71.920 hecta.
Không chỉ rạng danh ở tầm quốc tế với những bí ẩn của thánh địa Cát Tiên, khu rừng này còn là từ điển sống về sự đa dạng sinh học của núi rừng với 5 loại rừng hiện hữu bao gồm: rừng lá rộng thường xanh, rừng lá rộng thường xanh nửa rụng lá, rừng hỗn giao tre nứa, rừng tre nứa thuần loại và thảm thực vật đất ngập nước.
Rừng Cát Tiên nằm giữa 2 vùng sinh học địa lý từ vùng cao nguyên Trường Sơn xuống vùng đồng bằng Nam Bộ nên thừa hưởng được nét khí hậu hết sức độc đáo đa dạng với khoảng 1.600 loài thực vật và khoảng 1.500 loài động vật.
 |
Cây si trăm thân kì dị |
Càng tiến sâu vào rừng, hình ảnh của đại ngàn hoang sơ, thuần khiết sẽ xuất hiện. Rải đặc giữa rừng cây dày đến 5 tầng là điệu vũ ma quái của ngàn vạn dây leo lúc vươn tròn như cầu vồng, khi buông thõng như những chiếc xích đu và có khi quấn nhau như đôi mãng xà. Những vạt lá trung quân to tròn, cây song, cây mây dài ngoẵng tìm mãi không thấy gốc ngọn.. cũng gây nhiều ánh mắt ngạc nhiên, những trầm trồ kinh ngạc.
 |
Cây gõ Bác Đồng ước tính trên 700 tuổi thu hút nhiều lượt check-in |
Qua rừng cây um tùm là khu thánh địa của những loài cây đại thụ với nhiều câu chuyện bí hiểm. Giữa khu rừng có bãi đất trống hiện diện nhiều cây đại thụ cao to quý hiếm, hình dáng kỳ ngộ như cây thiên tuế 500 năm tuổi, cây si trăm thân, cây bằng lăng 5 ngọn... và đặc biệt là cây Tung hàng trăm tuổi có gốc to và bạnh vè hàng chục người ôm và vươn dài đến khoảng 20m; Cây gõ Bác Đồng có đường kính hơn 2m, cao khoảng 40m, ước tính trên 700 năm tuổi.
 |
Cây Tung trăm tuổi hùng vĩ bởi bạnh vè vươn dài |
Sau ánh nắng loang loáng như trải thảm trên các tán cây tầng tầng lớp lớp, sẽ không khó để bắt gặp đàn Vượn đen má vàng, Vọoc Chà vá, Công xanh, Gà lôi lông tía hay một con Kì đà mây nào đó đang kiếm ăn trên đường.
Thoả trí tò mò về hang dơi kì bí
Băng qua nhiều tán rừng là đến hang dơi kì bí. 32 loài dơi ở vườn quốc gia Cát Tiên tuy chỉ là một con số khiêm tốn so với tổng số khoảng 1,300 loài dơi trên khắp thế giới. Nhưng đây là số liệu cực kỳ phong phú cho các họ dơi chỉ trong một khu vực địa lý nhất định là một Vườn quốc gia đủ làm thỏa mãn trí tò mò và ham muốn khám phá của người thích cảm giác mạnh.
 |
Hàng trăm con dơi chen chúc trong hang nằm sâu trong rừng. |
Hang đá núi lửa được tạo nên bởi các tầng địa chất sụt lún cùng với hàng trăm con, hàng ngàn dơi chen chúc quần tụ bám trên trần và vách đá hiện ra trước mắt du khách một cảnh tượng kỳ bí, choáng ngợp trước tầm mắt.
Độc nhất tour xem thú đêm
Cát Tiên là nơi duy nhất ở Việt Nam đem lại cho du khách trải nghiệm ngắm động vật hoang dã vào ban đêm ngay trong môi trường sống tự nhiên của chúng.Tour khởi hành hàng đêm từ 18:30 trên chiếc xe mui trần, với tổng quãng đường 12km đi và về trong thời gian khoảng 1 tiếng. Đi qua những trảng cỏ, rừng cây sinh cảnh lý tưởng của các loài nai, nhím, thỏ, chồn... đang tìm kiếm thức ăn trong đêm.
 |
Nai được bắt gặp trong tour thú đêm |
Tùy theo mùa và thời tiết trong năm, cộng thêm một chút may mắn, có thể gặp được đàn bò tót sừng sững một vẻ đẹp khỏe mạnh đầy hoang dã.
Đảo Tiên cứu hộ linh trưởng
Với diện tích lên 57 hecta, đảo Tiên là nơi để bảo tồn các loài động vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng cũng như giải cứu những các loài vượn đen má vàng, vooc chà vá, culi... chăm sóc và trả chúng về với tự nhiên.
 |
Gia đình Vượn đen má vàng đang được cứu hộ tại Đảo Tiên |
Với những ai chưa biết về Đảo Tiên thường sẽ nghĩ rằng đó là một hòn đảo mà thực chất khu rừng được bao bọc bởi sông nước trang bị đặc biệt bởi một hàng rào điện tử cùng với cả một hệ thống rừng nguyên sinh.
Âm thanh bất tận của đầm lầy
Nằm trong vùng lõi của Vườn quốc gia Cát Tiên, khu Ramsar Bàu Sấu là điểm thú vị nhất của hành trình khám phá bởi quang cảnh nguyên thuỷ của vùng đầm lầy đúng chất phim kinh dị và giá trị sinh thái, đa dạng sinh học to lớn.
 |
Trải nghiệm chèo thuyền khi hoàng hôn trên Bàu Sấu |
Chắc chắn ai cũng sẽ bất ngờ khi biết chiếc đầm này có vài trăm con cá sấu. Sự phát triển chung của toàn bộ khu vực đất ngập nước tạo điều kiện cho các giống loài động thực vật khác cùng sinh trưởng, duy trì một hệ sinh thái cân bằng, ổn định tại đây.
 |
Dễ dàng bắt gặp nhiều cá sấu kích thước khủng trên bờ |
Trên vùng đầm lầy bàu sấu các loài chim nước như le nâu, diệc lửa, cò bợ, trích cồ... thi thoảng lại bay lượn trước tầm mắt. Dưới tán cây rừng đều là những loài phổ biến như chích chòe, gõ kiến, cò trắng, cò bợ... hay may mắn gặp được loài quý hiếm như đuôi cụt cánh xanh, đuôi cụt bụng vằn, gà tiền mặt đỏ, gà lôi hông tía, hồng hoàng, già đẫy...
 |
| Chim công thường xuyên được nhìn thấy tại VQG Cát Tiên |
Trải nghiệm ngắm hoàng hôn Bàu Sấu từ lâu được ví như cảnh thần tiên, vừa bí hiểm vừa mê hoặc. Đêm xuống rất nhanh cùng tiếng côn trùng bất tận. Từ chòi canh có thể soi đèn xem cá sấu ghé lên bờ ngay gần bên ấm trà nóng. Cùng với đó là việc thả mình vào không gian bao la và âm thanh của đầm lầy. Mọi thứ sẽ trở nên thật nhỏ bé và mong manh.
Bàu Sấu của ngày hôm nay là thành quả của hơn 20 năm nhiều tổ chức cùng lực lượng kiểm lâm đã miệt mài bảo tồn bởi loài cá sấu nước ngọt vốn sinh sống tại đây từ lâu đời từng phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên.
"Trang sách đỏ" của thế giới
Do hiện hữu nhiều loài sinh vật quý hiếm nên Bàu Sấu còn được các nhà khoa học gọi là "Hồ Sách đỏ". Dù nổi tiếng hung bạo nhưng "thủy quái" ở Bàu Sấu khó thoát khỏi tận diệt của những kẻ có lòng tham. Từ năm 2000 đến nay, công tác bảo tồn cá sấu đã đạt thành quả đáng kể khi có hơn 600 con cá sấu đang tồn tại và sinh sôi.
Ngoài ra, đây còn là mái nhà của nhiều loài cá nước ngọt có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ thế giới như cá lóc bông, các loài cá lăng (lăng bì, lăng nha, lăng nhám, lăng chì...) và đặc biệt là cá rồng đắt giá.
Ở Việt Nam, chỉ từ thập niên 70 đến nay, số lượng bò tót đã sụt giảm nghiêm trọng bởi bị săn bắt trái phép. Và ở Cát Tiên có số lượng bò tốt lớn nhất Việt Nam, những đàn bò thường xuyên được trông thấy hơn 20 con, ước tính quần thể lên đến cả trăm con. Điều này chứng tỏ Bò tót trong tự nhiên tại Cát Tiên đang có khả năng sinh sản và gia tăng mạnh về số lượng trong quần thể.
 |
| Quần thể bò tót tại VQG Cát Tiên |
Già đẫy Java là loài chim quý hiếm có tên trong Sách Đỏ IUCN và Sách Đỏ Việt Nam, với số lượng chỉ còn khoảng không quá 10,000 cá thể trên thế giới. Loài chim độc đáo này có ngoại hình ngộ nghĩnh, trông như một ông lão bởi phần đầu và cổ hói, không có lông hoặc rất ít lông mọc lơ thơ này đang được quan tâm bảo tồn tại Cát Tiên.
Vườn quốc gia Cát Tiên còn là ngôi nhà an toàn của Voọc chà vá chân đen, một loài linh trưởng quý hiếm và đặc biệt có tên trong cả Sách Đỏ thế giới và Sách Đỏ Việt Nam, mức độ Cực kỳ nguy cấp.
Hằng năm, Trung tâm cứu hộ động vật của Vườn quốc gia Cát Tiên đều có những đợt tiếp nhận động vật hoang dã từ các tỉnh thành lân cận chuyển giao về. Sau khi theo dõi, kiểm tra sức khỏe và chăm sóc, nếu chúng có thể tái hòa nhập với thiên nhiên, Vườn sẽ lựa chọn những địa điểm tái thả phù hợp. Đến nay, rất nhiều loài động vật quý hiếm như: các loài linh trưởng, rùa, tê tê, mèo rừng, rái cá... đã được tái thả thành công tại vườn.
Nòng cốt bảo vệ rừng phải là người dân vùng đệm
Song song với công tác tuần tra kiểm soát của kiểm lâm, thì Vườn quốc gia Cát Tiên còn thành lập các đội tuần tra tháo bẫy mà nòng cốt là người dân vùng đệm, nhằm khuyến khích người dân trực tiếp tham gia bảo vệ rừng. Nâng cao ý thức đối với người dân cùng nhau bảo vệ rừng mới là thành quả luôn mong đợi.
 |
Lực lượng kiểm lâm tuần tra rừng vào ban đêm |
Kể từ khi được thành lập đến nay, Vườn quốc gia Cát Tiên đã mang sứ mệnh bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học tự nhiên. Trách nhiệm vẫn đang gánh trên vai của những con người yêu quý rừng chọn ở lại một nơi xa xôi những giá trị văn minh của thời hiện đại.
Tuy nhiên, ở hiện tại, Cát Tiên đã trở thành tiếng gọi vô cùng quyến rũ từ nơi hoang dã, thu hút hàng triệu lượt khách yêu thiên nhiên đến để chiêm ngưỡng, chiêm nghiệm và trải lòng mình cùng với núi rừng. Dù với bất kì ai, Vườn quốc gia Cát Tiên đều khiến dòng thời gian chậm rãi dịch chuyển dần trong không gian tuyệt đẹp này, tự hứa với lòng... hẹn một ngày trở lại.
