HCPTGCĐT là hộ chiếu có gắn thiết bị điện tử lưu giữ thông tin được mã hóa của người mang hộ chiếu và chữ ký của người cấp. Đây là một bước cải tiến mới nhằm tạo thuận lợi cho công dân Việt Nam, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về xuất nhập cảnh (XNC) và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế của đất nước.
Những lợi ích cơ bản của HCPTGCĐT: Thứ nhất, là điều kiện tiên quyết và là cơ sở để tự động hóa công tác kiểm soát cửa khẩu, tạo thuận lợi cho việc đi lại, XNC giữa các nước (nhất là các nước ứng dụng công nghệ nhận dạng sinh trắc học để kiểm soát HCPTGCĐT tại một số cửa khẩu quốc tế). Vì có thể lưu được nhiều thông tin của hành khách một cách chính xác và thống nhất về mặt định dạng nên việc làm thủ tục XNC sẽ diễn ra nhanh chóng, dễ dàng hơn, gần như không mất thời gian để cán bộ kiểm soát XNC các nước kiểm soát, xác thực các thông tin trên hộ chiếu. HCPTGCĐT không chỉ lưu trữ các thông tin được viết trên giấy như: họ tên, ngày tháng năm sinh, quốc tịch… mà còn có khả năng lưu trữ các thông tin sinh trắc học của con người như vân tay, mống mắt, khuôn mặt, nhóm máu… Càng lưu trữ được nhiều thông tin, việc nhận dạng một người càng chính xác.
Thứ hai, người được cấp HCPTGCĐT sẽ được phía nước ngoài ưu tiên khi xét duyệt cấp thị thực nhập cảnh. Hiện trên thế giới có trên 100 quốc gia và vùng lãnh thổ sử dụng HCPTGCĐT, vì lưu trữ được nhiều thông tin theo một định dạng thống nhất giữa các quốc gia. Với ưu điểm này, người mang HCPTGCĐT thường được các quốc gia ưu tiên cho phép XNC dễ dàng hơn. Như Chương trình miễn thị thực nhập cảnh của Mỹ được áp dụng cho 39 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với điều kiện người nhập cảnh phải có HCPTGCĐT.
Thứ ba, HCPTGCĐT có tính bảo mật thông tin cao, được lưu trữ trong con chíp, rất khó sao chép thông tin; bảo vệ người mang hộ chiếu trước nguy cơ bị lấy cắp thông tin cá nhân; hoàn toàn không có việc định vị theo dõi.
Thứ tư, việc phát hành HCPTGCĐT không những tạo điều kiện cho người dân trong hoạt động XNC mà còn phù hợp với Chính phủ điện tử tạo bước đột phá trong phát triển KTXH; nâng cao vị thế của hộ chiếu Việt Nam, thúc đẩy quá trình hội nhập của Việt Nam trong khu vực và thế giới.
Hình thức của HCPTGCĐT: Cơ bản giống với hộ chiếu không gắn chíp điện tử với bìa màu xanh tím than, các trang trong hộ chiếu là cảnh đẹp đất nước, di sản văn hóa Việt Nam. Toàn bộ nội dung, hình ảnh in trong hộ chiếu được thực hiện bằng công nghệ hiện đại đáp ứng yêu cầu bảo an, chống nguy cơ làm giả, đạt tiêu chuẩn ICAO. Để phân biệt với hộ chiếu không gắn chíp điện tử, ở trang bìa đầu tiên của HCPTGCĐT có biểu tượng chíp điện tử. Chíp điện tử được đặt tại trang bìa sau của cuốn hộ chiếu để lưu trữ thông tin nhân thân và thông tin sinh trắc học của người được cấp hộ chiếu (gồm ảnh mặt, vân tay…) và chữ ký số của cơ quan cấp hộ chiếu.
Hộ chiếu phổ thông không gắn chíp điện tử và HCPTGCĐT được sử dụng song hành. Khi nộp hồ sơ đề nghị cấp hộ chiếu, công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên có quyền được lựa chọn cấp hộ chiếu không gắn chíp điện tử hoặc cấp HCPTGCĐT (tại Tờ khai đề nghị có sẵn lựa chọn hình thức hộ chiếu để công dân tự điền). Công dân đã được cấp hộ chiếu phổ thông không gắn chíp điện tử sẽ được tiếp tục sử dụng đến khi hết thời hạn của hộ chiếu, không bắt buộc phải đổi sang HCPTGCĐT.
