Cao Bằng chống chọi với bộ ba thiên tai: mưa lớn, sạt lở và động đất
(PLVN) - Miền đất địa đầu Tổ quốc Cao Bằng những ngày qua đang phải gồng mình gánh chịu sự tàn phá khốc liệt từ “bộ ba” thiên tai liên hoàn: mưa lớn, sạt lở đất và động đất.
Sau đợt lũ lịch sử do bão số 10 gây ra, người dân nơi đây chưa kịp ổn định cuộc sống thì bão số 11 lại ập đến, mang theo mưa lớn khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.
Mưa lũ lịch sử và hậu quả nặng nề
Liên tiếp những ngày cuối tháng 9 và đầu tháng 10, Cao Bằng oằn mình trong những trận mưa như trút nước. Lượng mưa kỷ lục đã khiến mực nước các sông, suối dâng cao một cách chóng mặt, vượt xa mức báo động 3. Sông Bằng Giang tại thành phố Cao Bằng đã ghi nhận đỉnh lũ lịch sử, lên tới 185,79m, cao hơn báo động 3 tới 3,29m. Tình trạng “lũ chồng lũ” đã nhấn chìm nhiều khu vực, hàng nghìn căn nhà bị tốc mái, sạt lở, ngập sâu trong biển nước đục ngầu.
Thiệt hại về người là vô cùng nặng nề. Theo báo cáo ban đầu, đã có 6 người chết trong cơn bão số 10 và cơn bão số 11 do bị lũ quét cuốn trôi hoặc sạt lở đất vùi lấp. Mưa lũ đã gây ngập sâu 7.500 căn nhà, hơn 5.000ha cây trồng, rau màu bị ngập úng, 23 cây cầu bị cuốn trôi, 236 điểm giao thông sạt lở, ách tắc, nhiều điểm trường bị ngập nước, ảnh hưởng, ước thiệt hại hơn 1.500 tỷ đồng. Thực hiện phương châm “bốn tại chỗ”, tỉnh đã huy động gần 5.000 cán bộ, chiến sĩ, dân quân túc trực tuyến đầu, dùng xuồng cao su hỗ trợ người dân di chuyển trong vùng ngập lụt.
Hàng vạn người dân phải sơ tán trong đêm, nhiều gia đình mất trắng tài sản có giá trị từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng. Không chỉ nhà ở, mà trường học, trụ sở cơ quan, đường sá, cầu cống, công trình thủy lợi cũng chịu hư hại nặng nề.
Như vậy chỉ trong hơn một tuần, từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10, người dân Cao Bằng đã 2 lần hứng chịu lũ dữ, lũ đợt sau cao hơn lũ đợt trước, nước chảy xiết hơn và nguy hiểm hơn.
Sạt lở đất - Hiểm họa rình rập
Bên cạnh mưa lũ, sạt lở đất cũng là một hiểm họa trực tiếp đe dọa tính mạng và tài sản của người dân Cao Bằng. Với địa hình chủ yếu là đồi núi, độ ẩm đất cao sau những trận mưa kéo dài đã vượt ngưỡng bão hòa, trong điều kiện này đất đá có thể sạt lở xuống bất kể lúc nào, vùi lấp nhà cửa, chia cắt các tuyến giao thông.
Nhiều điểm trên quốc lộ, tỉnh lộ và đường liên xã đã xảy ra sạt lở nghiêm trọng, gây khó khăn cho việc đi lại của người dân và công tác cứu hộ và khắc phục hậu quả. Chính quyền địa phương đã phải khẩn trương sơ tán hàng trăm hộ dân khỏi các khu vực có nguy cơ cao để đảm bảo an toàn.
Theo ghi nhận đến ngày 7/10, có 74 điểm sạt lở và 17 điểm ngập lụt trên các tuyến chính như QL3, QL34, QL4A, QL34B, ĐT.202, ĐT.206, ĐT.209, ĐT.212, ĐT.216, trong đó nhiều đoạn bị chia cắt hoàn toàn, phương tiện không thể lưu thông. Giao thông nông thôn ghi nhận 100 tuyến bị ảnh hưởng, trong đó 31 điểm ngập úng và 70 điểm sạt lở.
Trong thời gian bão lũ hoành hành, Cao Bằng còn xảy ra một trận động đất có độ lớn 3,4 xảy ra ở vị trí có tọa độ 22,936 độ vĩ Bắc, 105,938 độ kinh Đông, độ sâu chấn tiêu khoảng 16,5km. Vùng Đông Bắc Việt Nam, trong đó có Cao Bằng, được ghi nhận là có một số đứt gãy địa chất hoạt động. Mặc dù các trận động đất lớn không xảy ra thường xuyên, nhưng các trận động đất có cường độ vừa và nhỏ vẫn xảy ra, gây ảnh hưởng đến khu vực vốn đã bị tàn phá bởi thiên tai.
Các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh, như Thủy điện Bạch Đằng và Thủy điện Bình Long, cũng đã phải tiến hành xả lũ với lưu lượng lớn để đảm bảo an toàn cho hồ đập. Hoạt động xả lũ này, kết hợp với mưa lớn, càng làm gia tăng nguy cơ ngập lụt ở các vùng hạ du. Điều này cho thấy sự phức tạp trong việc ứng phó với thiên tai, khi các yếu tố tự nhiên và cả tác động của con người đều có thể làm trầm trọng thêm tình hình.
Sự chung sức vượt khó của chính quyền và Nhân dân
Trước những diễn biến phức tạp của thiên tai, cả hệ thống chính trị, lực lượng chức năng và người dân Cao Bằng đã cùng nhau “gồng mình” chống chọi. Công tác cứu hộ, cứu nạn được triển khai khẩn trương, với tinh thần “vì Nhân dân phục vụ”. Bộ đội, công an, dân quân tự vệ đã không quản ngại hiểm nguy, dầm mình trong nước lũ để sơ tán người dân, hỗ trợ di chuyển tài sản, khắc phục các điểm sạt lở.
Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng đã ban bố tình huống khẩn cấp về thiên tai, huy động mọi nguồn lực để ứng phó và khắc phục hậu quả. Các chính sách cứu trợ, hỗ trợ kịp thời cho các hộ bị thiệt hại nặng, hộ có người bị thương hoặc tử vong đang được khẩn trương triển khai.
Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất lớn. Công tác khắc phục sau lũ, phòng chống dịch bệnh, khôi phục nguồn nước sinh hoạt và sản xuất là những nhiệm vụ cấp bách. Bài học từ những trận thiên tai liên tiếp cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức cộng đồng, chủ động phòng ngừa, chuẩn bị sẵn sàng các phương án ứng phó hiệu quả hơn, nhằm giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ tính mạng, tài sản cho Nhân dân trong những hoàn cảnh khắc nghiệt của thiên nhiên.