“Việc kiểm tra cư trú vào ban đêm như vậy có đúng luật không? Luật có quy định rõ người cán bộ cảnh sát khu vực khi đi kiểm tra cư trú phải có trang phục, lời nói cử chỉ với dân như thế nào mới là chuẩn mực?” (Độc giả Đức Hòa, 26 tuổi thuê trọ tại quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội thắc mắc).
Về vấn đề độc giả thắc mắc, tại Điều 26 Thông tư 35/2014/TT-BCA có quy định về việc kiểm tra cư trú của lực lượng cảnh sát khu vực, công an xã. Theo đó, hình thức kiểm tra cư trú được tiến hành định kỳ, đột xuất, hoặc do yêu cầu phòng, chống tội phạm, giữ gìn an ninh, trật tự. Đối tượng kiểm tra cư trú là công dân, hộ gia đình, cơ sở cho thuê lưu trú, cơ quan đăng ký, quản lý cư trú các cấp; cơ quan, tổ chức có liên quan đến quản lý cư trú.
Nội dung kiểm tra cư trú bao gồm kiểm tra việc triển khai và tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú; quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức; các nội dung khác theo pháp luật cư trú. Cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân, Công an xã được giao quản lý cư trú tại địa bàn có quyền kiểm tra trực tiếp hoặc phối hợp kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cư trú đối với công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức thuộc địa bàn quản lý. Khi kiểm tra, được quyền huy động lực lượng quần chúng làm công tác bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia.
Còn về trang phục, cách ứng xử của cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân đi kiểm tra cư trú nói riêng đi thi hành nhiệm vụ với công dân nói chung cũng được quy định chi tiết tại Nghị định số 208/2013/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ ngày 17/12/2013 và Thông tư số 17/2012/TT-BCA ngày 10/4/2012 của Bộ Công an. Theo đó, khi tiến hành hoạt động tuần tra, kiểm soát, lực lượng thi hành công vụ phải sử dụng đúng trang phục, phương tiện được trang bị, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; tuân thủ trình tự, thủ tục, kế hoạch, quy trình công tác đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Khi làm việc và quan hệ công tác với cán bộ và nhân dân, tùy từng trường hợp cụ thể mà cán bộ, chiến sĩ Công an gọi bằng “đồng chí” và xưng “tôi”; hoặc tùy theo lứa tuổi để xưng hô sao cho lịch sự, phù hợp. Khi tiếp xúc, giải quyết công việc với nhân dân, cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân phải thể hiện thái độ ứng xử có văn hóa, tôn trọng, khiêm tốn, bình tĩnh, tận tình, chu đáo; thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước, của ngành; nêu cao tinh thần trách nhiệm, không gây khó khăn, phiền hà với nhân dân.
Ngoài kiểm tra cư trú vào giờ hành chính theo luật định, căn cứ theo quy định về kiểm tra “đột xuất” hoặc “do yêu cầu phòng chống tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự”, hoặc căn cứ vào tình hình cụ thể (chẳng hạn người thuê trọ ban ngày đi làm vắng, chỉ có ở nơi đăng ký tạm trú vào ban đêm) thì việc cán bộ cảnh sát khu vực có thể tiến hành kiểm tra vào ban đêm cũng là phù hợp.
