Là lực lượng chuyên trách của Nhà nước, nòng cốt thực thi pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển, trên cơ sở quán triệt, tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ các Chỉ thị, Nghị quyết, văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia, Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về IUU, Cảnh sát biển Việt Nam đã tích cực tham mưu cho Chính phủ, Bộ Quốc phòng và các Bộ, ngành liên quan xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách quản lý tàu cá; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về quản lý, đăng ký tàu cá, giấy phép khai thác hải sản theo khu vực biển; xây dựng, vận hành trung tâm giám sát tàu cá; quy định kích thước tàu, thuyền hoạt động trên các vùng biển; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, định vị GPS, thông tin liên lạc ICOM; quy định khai báo trước, trong và sau khi ra khơi,…
Từ đó tạo khuôn khổ, hành lang pháp lý để các lực lượng chức năng kiểm tra, giám sát hoạt động của tàu cá, duy trì trật tự, an toàn trên các vùng biển Việt Nam.
 |
| Trung tướng Nguyễn Trọng Bình, Phó Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về IUU kiểm tra hoạt động Sở Chỉ huy liên hợp chống khai thác IUU. |
Đồng thời, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cũng đã thành lập Ban Chỉ đạo, Sở Chỉ huy liên hợp chống khai thác IUU; xây dựng, ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị trực thuộc triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp.
Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng: Hải quân, Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng, Cục Thủy sản,… quản lý, nắm chắc tình hình trên biển, kiểm tra, xác minh thông tin hành trình, phạm vi hoạt động của tàu cá; tăng cường theo dõi, phát hiện tàu cá vi phạm thông qua thiết bị giám sát hành trình (VMS); có các biện pháp kỹ thuật và pháp lý để ngư dân không can thiệp vào hoạt động của thiết bị giám sát hành trình tàu cá, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, đấu tranh với các vi phạm IUU.
Tham mưu, đề xuất Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương liên quan tích cực huy động các nguồn lực đầu tư áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác quản lý, giám sát hoạt động nghề cá đồng bộ từ bờ đến tàu, bảo đảm cho các lực lượng, phương tiện trên biển cùng khai thác, chia sẻ thông tin.
 |
| Cảnh sát biển Việt Nam phối hợp lực lượng chức năng kiểm tra giấy tờ của tàu cá hoạt động trên khu vực đường phân định Vịnh Bắc Bộ. |
Với phương châm “Bảo vệ ngư trường, bảo vệ ngư dân là bảo vệ toàn vẹn chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển”, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao và thực hiện kế hoạch phòng, chống khai thác IUU đã được Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng phê duyệt, Cảnh sát biển Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, nắm chắc tình hình trên biển, nhất là tình hình về vi phạm IUU.
Thường xuyên duy trì lực lượng, phương tiện tại các vùng biển trọng điểm, tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát dọc các đường phân định biển, đặc biệt là các vùng biển trọng điểm, chồng lấn, giáp ranh giữa Việt Nam với các nước: In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Thái Lan, Cam-pu-chia nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp tàu cá nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam cũng như tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép.
 |
| Hải đoàn 42 (Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4) phát tờ rơi tuyên truyền chống khai thác IUU cho ngư dân. |
Cùng với đó, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Cảnh sát biển Việt Nam đã chú trọng kết hợp với tuyên truyền, vận động và sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để phòng, chống, ngăn chặn tình trạng khai thác IUU; kiên quyết xử lý theo quy định pháp luật đối với các trường hợp vi phạm, đặc biệt các tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép).
Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương ven biển, lực lượng chức năng liên quan tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua nhiều hình thức phong phú, trong đó tập trung tuyên truyền về Luật Thủy sản năm 2017, Luật Cảnh sát biển Việt Nam năm 2018, Nghị định 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản, Nghị định số 42/2019/NĐ-CP ngày 16/5/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, Công điện số 1058/CĐ-TTg ngày 04/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” của EC,...
 |
| Vùng Cảnh sát biển 2 tặng quà gia đình ngư dân có hoàn cảnh khó khăn tại cảng cá Cửa Việt (tỉnh Quảng Trị). |
Nội dung đổi mới công tác tuyên truyền chống khai thác IUU được đưa vào kế hoạch thực hiện Chương trình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân”, “Em yêu biển đảo quê hương”; công tác dân vận “Cảnh sát biển với đồng bào dân tộc, tôn giáo” và các hoạt động truyên truyền trực tiếp trên biển, tại các cảng cá, khu neo đậu tàu, thuyền, khu dân cư...
Trong năm 2023, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam đã tổ chức tuyên truyền pháp luật về phòng, chống khai thác IUU cho 13.095 lượt tàu cá Việt Nam; cấp phát 159.125 tờ rơi tuyên truyền, 66.136 cờ Tổ quốc, 20.660 cuốn sách pháp luật; tổ chức 142 buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật với 77.695 lượt người tham gia; trao tặng 780 ảnh Bác Hồ, 1.938 áo phao, 689 túi thuốc và tủ thuốc y tế cho ngư dân; khám, cấp thuốc miễn phí cho 805 lượt người; hỗ trợ kinh phí xây dựng 01 nhà đồng đội, 06 nhà đại đoàn kết; trao tặng 13.124 suất quà, 1.363 suất học bổng (01 triệu đồng/suất), 03 máy tính, 11 ti vi, 351 xe đạp, 04 xe đạp điện, 60 quạt điện cho các gia đình chính sách, hộ nghèo và học sinh là con em ngư dân vượt khó học giỏi trên địa bàn các tỉnh, thành phố ven biển.
 |
| Bộ Tham mưu Cảnh sát biển Việt Nam và Cục Kiểm ngư ký kết quy chế phối hợp, trong đó có chống khai thác IUU. |
Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật, bảo đảm an sinh xã hội, lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam còn tập trung nâng cao năng lực phối hợp, hiệp đồng thực thi pháp luật trên biển, đảm bảo quản lý, giám sát chặt chẽ các tàu cá từ trong bờ đến ngoài khơi.
Thường xuyên trao đổi, phối hợp với chính quyền các địa phương ven biển xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác IUU và vụ việc tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ để có biện pháp quản lý, xử lý đúng pháp luật, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước đối với hoạt động nghề cá và bảo vệ nguồn lợi thủy sản của Việt Nam; tích cực tham gia giải quyết các tranh chấp về ngư trường, tham gia tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, hỗ trợ tàu cá và bảo vệ ngư dân hành nghề trên biển. Phối hợp với các cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng, ban hành cơ chế trong khai thác thủy sản theo hướng duy trì và bảo vệ nguồn lợi thủy, hải sản tự nhiên bền vững, lâu dài.
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái, nhằm giảm dần cường độ, sản lượng khai thác nhưng vẫn bảo đảm thu nhập và sinh kế cho ngư dân, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Rà soát, hoàn thiện, xây dựng một số chính sách hỗ trợ ngư dân bị ảnh hưởng tại các khu vực cấm khai thác có thời hạn nhằm phục hồi và cải tạo nguồn lợi thủy sản; chính sách khuyến khích, hỗ trợ ngư dân chuyển đổi sang nghề khai thác chọn lọc, thân thiện môi trường cũng như hỗ trợ chuyển đổi kinh tế sang các ngành nghề khác và một số chính sách khác có liên quan.
 |
| Cảnh sát biển Việt Nam tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật và chống khai thác IUU thông qua Chương trình “Em yêu biển đảo quê hương”. |
Tháo gỡ “thẻ vàng” của EC đối với thủy sản Việt Nam là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ đối với đời sống, sinh kế của ngư dân, mà còn tác động sâu sắc tới nền kinh tế của đất nước. Mặc dù đạt nhiều kết quả quan trọng, nhưng do đặc thù vùng biển nước ta rộng, có nhiều khu vực chồng lấn với các nước khác, số lượng phương tiện tàu cá hoạt động trên biển rất lớn; đặc biệt, vì lợi ích kinh tế trước mắt, tình trạng vi phạm khai thác IUU của ngư dân ta vẫn chưa chấm dứt, thậm chí xuất hiện những khó khăn, phức tạp mới.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác IUU, cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị, Cảnh sát biển Việt Nam xác định tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân và tính hiệu quả, sức răn đe của các chế tài pháp luật, tạo sinh kế cho ngư dân, góp phần phát triển nghề cá Việt Nam theo hướng bền vững và hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, vị thế, uy tín đất nước trên trường quốc tế.
