Tràn lan củ đinh lăng rừng trên phố
Dường như khoảng thời gian từ đầu tháng 10 đến tháng 12 là mùa rễ cây đinh lăng nên nhiều thương lái đang ra sức đem hàng về Hà Nội bán. Được biết, đinh lăng nổi lên như một cơn sốt cách đây 4 năm. Rễ đinh lăng được cho có tác dụng tăng lực, bồi bổ cơ thể, bổ thận tráng dương, chữa sốt lâu ngày, nhức đầu, háo khát, đau tức ngực, nước tiểu vàng, thiếu máu, suy nhược cơ thể, viêm gan mãn tính, liệt dương... Rượu đinh lăng tốt cho người yếu sinh lý, không khác gì “tiên dược”. Từ đó đến nay, cứ đúng mùa này, các xe máy mang biển số của các tỉnh Hòa Bình, Phú Thọ, Thái Bình lại đổ ra đường Hà Nội rao bán củ đinh lăng.
Chẳng khó để bắt gặp những chiếc xe như vậy. Trong vai người mua hàng, chúng tôi tìm đến 2 xe hay đứng gần công viên Thống Nhất, hồ Thuyền Quang hỏi thăm. Người bán cho biết: “Giá đinh lăng 350.000 đồng/kg. Loại này ngâm rượu ngon lắm, tráng dương rất tốt. Em chỉ cần mua 1kg rễ tươi ngâm với rượu nếp 45 độ, rửa sạch rồi lựa bình, gọt tỉa cho đẹp. Mua nhiều anh bớt cho, hàng hiếm không mua thì phí”.
Gặng hỏi thêm, người bán này cam đoan củ đinh lăng do chính tay anh đào, không lo hàng Trung Quốc đội lốt. Khi ngỏ ý bẻ thử đinh lăng để kiểm chứng, người bán hàng xua tay không cho vì hàng rất quý.
Rễ đinh lăng tiền triệu, bán ở Hà Nội giá vài trăm ngàn?
Những năm trước, người tiêu dùng đã được cảnh báo về loại cây trên rừng trông giống đinh lăng. Nắm bắt được nhu cầu sử dụng củ đinh lăng ngâm rượu, một số kẻ láu cá đã lên các vùng đồi núi trung du thuê người bản địa đào cây béo trắng, một loại cây có củ na ná như đinh lăng để bán dạo dọc đường. Những người bán rong thường bán kèm theo ong đất, tắc kè, bìm bịp, lợn rừng… để “hợp lý” hóa các sản vật tự nhiên được bắt trên rừng như quảng cáo. Ngoài ra, họ còn lấy keo gắn lá đinh lăng trên thân củ, có nơi thái lát, cho vào túi phơi khô hoặc chặt hết cành thừa. Sự thật ra sao?
 |
Với những người có chuyên môn, chỉ cần nghe qua giá cũng biết loại đinh lăng này không phải hàng “xịn”. Đinh lăng là loại cây trồng chục năm mới có củ, bé bằng cỡ ngón chân cái, có mùi hăng đặc trưng. Theo những người trong nghề, giá bán rễ đinh lăng và cây đinh lăng có sự chênh lệch theo mùa vụ, vùng miền và nhà cung cấp.
Đối với các tỉnh miền Trung trở vào Nam, thời tiết thuận lợi, quanh năm nắng nóng khiến cây đinh lăng phát triển tốt, củ to, thân cành to, đặc biệt là các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng. Tuy nhiên, người chơi sành sỏi không thích đinh lăng từ Nam đưa ra vì củ to, nhưng vỏ nhẵn, không thơm. Sau một thời gian dài thu mua ráo riết, thời điểm hiện tại những củ lớn có giá chục triệu không còn nhiều. Tại TP.HCM, một củ có dáng đẹp cân nặng từ 10-15 kg sẽ có giá từ 5 – 7 triệu. Nhưng cùng kích cỡ tương tự như vậy, nếu ở Hà Nội sẽ cao hơn khoảng 30-50% giá thành. Với củ đinh lăng có trọng lượng từ 2 – 5kg, giá sẽ mềm hơn, củ càng đẹp giá càng cao.
Những năm trước, thương lái Trung Quốc săn tìm đinh lăng ráo riết, chả mấy vùng còn đinh lăng tự nhiên. Trên thị trường, củ đinh lăng độ tuổi 20 – 40 năm đắt ngang với các nhân sâm Triều Tiên. Đơn cử củ đinh lăng của thợ buôn Văn Thơ ở Hải Quang, một thời được bán với trọng lượng kỷ lục 35kg, giá 50 – 70 triệu đồng. Củ đinh lăng của anh Hùng ở Quốc Oai có tuổi đời 62 năm, giá 20 triệu đồng. Gốc trên 50 năm rất hiếm, gốc 15 - 20 năm phổ biến hơn. Làm nghề săn đinh lăng như đánh cờ may rủi. Những đại gia ham đinh lăng còn phải đặt cọc rễ đinh lăng, xếp hàng chờ đợi, có tiền chưa chắc mua được loại 1, lấy đâu ra bán nhan nhản trên đường?
Với cơn sốt đinh lăng, nhiều công ty cũng bắt đầu trồng loại cây này trên diện rộng như ở vùng Hải Hậu, Nam Định. Hiện nay, các vùng đinh lăng này đều được công ty dược thu mua để chế biến hoạt huyết dưỡng não. Giá thu mua toàn bộ rễ, gốc, thân lá tại Hải Hậu dao động 20.000 - 25.000 đồng/kg, bán theo tấn. Mỗi ngày, hàng trăm người đi thu gom từ các nhà dân, mang đến đổ mối cho các điểm đại lý thu mua đinh lăng nên số lượng bán ra ngoài thị trường hầu như không có.
Hỏi thăm một vài người Phú Thọ, chúng tôi cũng được biết rễ đinh lăng để to cỡ 40cm phải chừng 10 năm. Loại đinh lăng này rất hiếm và đắt, giá từ 1 triệu đến vài chục triệu đồng 1kg. Người dân ở Phú Thọ còn kháo nhau: đinh lăng đang được trồng bằng phân Tàu để lớn nhanh, dễ thu hoạch rễ nên được mang xuống Hà Nội bán nhiều?
Chưa biết thông tin thực hư ra sao, nhưng chắc chắn củ đinh lăng được bày bán tràn lan trên phố Hà Nội không hề tốt. Người tiêu dùng cần cảnh giác, tránh ham rẻ mua phải đinh lăng giả, kém chất lượng. Để phân biệt rễ đinh lăng thật – giả, người sành đinh lăng cho hay: rễ củ đinh lăng khá giòn, nếu lấy một chiếc rễ có đường kính khoảng 2cm rồi dùng sức bẻ mạnh, củ sẽ gãy đôi. Quan sát bề mặt của vết gãy, ta sẽ thấy bề mặt rễ mịn, không có tia lõi gỗ lởm chởm. Nhìn bằng mắt thường, đinh lăng có hình dáng rất đa dạng, các rễ to, nhỏ không đều đặn, không như cây béo trắng rễ mọc lỉa chỉa./.
