Ngày 5/7 tại Ba Vì, Vụ Pháp chế và Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin về tác hại của thuốc lá mới và đề xuất biện pháp cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, quảng cáo các sản phẩm này.
Theo thống kế của Cục Quản lý Khám chữa bệnh, có 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá như: đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Nghiên cứu của Bệnh viện K cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Có khoảng 40.000 người tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo đến năm 2030, sẽ tăng hơn 70.000 người tử vong/năm nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện.
Theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng một năm.
Bên cạnh thuốc lá thông thường, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng nhanh chóng: Tỷ lệ sử dụng sản phẩm này trong học sinh 13-15 tuổi đã tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Xu hướng này cũng xuất hiện ở người trưởng thành, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm này cũng tăng nhanh từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020.
Phát biểu tại Hội thảo, bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, với sự xuất hiện của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Quốc hội lần đầu tiên có Phiên họp giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về thuốc lá mới. Tháng 5/2024, Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành công điện số 47 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Như vậy, có thể thấy rằng, Đảng, Quốc hội, Chính phủ chăm lo, chú trọng đến sức khoẻ của người dân.
"Hiện nay do chưa có cơ chế pháp lý rõ ràng để quản lý thuốc lá mới nên các sản phẩm này đang được nhập lậu vào Việt Nam, đã tiếp cận giới trẻ và dẫn đến tình trạng nhập viện gia tăng do sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới", bà Thủy nêu.
Cho rằng việc quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vô cùng khó, Ths. Nguyễn Tuấn Lâm - đại diện WHO tại Việt Nam chỉ ra hàng loạt các thách thức trong kiểm soát sản phẩm này như: Sự đa dạng quá mức của sản phẩm với hình dáng, màu sắc bắt mắt; Gần 20.000 loại hương vị khác nhau với nhiều nguy cơ sức khoẻ chưa được biết đến; Nguy cơ trộn lẫn ma tuý tổng hợp; Ngành công nghiệp thuốc lá tìm mọi cách can thiệp vào chính sách phòng chống tác hại của thuốc lá như: Lách luật quảng cáo, kẽ hở định nghĩa sản phẩm; Tung ra nhiều hình thức khuyến mại khi mua thiết bị hoặc tặng tiền cho người giới thiệu người mua thiết bị; Sử dụng chiêu bài thuốc lá điện tử không nicotine để che mắt;...
Theo TS. BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, nguy hiểm hơn thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử gây tác hại ngay tức thì. Vào năm 2022 và 2023, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận gần 130 trường hợp nhập viện bị ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Điển hình một trường hợp của nam sinh 20 tuổi tại Hà Nội, nhập viện trong tình trạng hôn mê, co giật, tụt huyết áp, tổn thương tim, não. Mẫu thuốc lá điện tử mà bệnh nhân hút khi xét nghiệm cho kết quả thấy cần sa tổng hợp.
TS. BS Nguyễn Trung Nguyên khẳng định, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới hoàn toàn có hại cho sức khỏe; mở đầu xu hướng lạm dụng, nghiện, phơi nhiễm các hóa chất tổng hợp của con người không thể kiểm soát. Đồng thời gây ra loạt bệnh tật mới, các vấn đề y tế khổng lồ, làm nặng thêm vấn đề thuốc lá truyền thống, phức tạp và nặng thêm về vấn đề ma túy...
