Theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Pakistan, thủ đoạn mới này là giả mạo doanh nghiệp để lừa đảo các công ty chuyển tiền mua nguyên liệu chế biến hàng xuất khẩu. Kẻ lừa đảo cũng lợi dụng việc xuất khẩu hàng hóa chất lượng thấp từ Pakistan sang Việt Nam, khiến cả hai bên đều bị tổn thất. Doanh nghiệp Việt Nam mất tiền, trong khi doanh nghiệp Pakistan không tiêu thụ được hàng vì kém chất lượng và không thể lấy lại vì xảy ra tranh chấp.
Chi phí lưu trữ hàng tại cảng, tiền phạt từ hãng tàu, và chi phí cắm điện cho container lạnh đang tăng lên từng ngày. Thương vụ đã đề xuất hai doanh nghiệp đàm phán nhằm giảm thiểu tổn thất, tuy nhiên việc này có thể dẫn đến tình huống doanh nghiệp Việt Nam phải thanh toán lần hai cho lô hàng không sử dụng được hoặc doanh nghiệp Pakistan phải mua lại chính lô hàng của mình.
“Sự việc đang tiếp tục diễn biến theo hướng các ngân hàng của Việt Nam và Pakistan có nguy cơ trở thành nạn nhân của vụ lừa đảo. Đối tượng lừa đảo đã sử dụng các thủ đoạn tinh vi để vượt qua hệ thống an ninh của các ngân hàng, mở tài khoản và nhận tiền, rút tiền thành công” – Thương vụ Việt Nam tại Pakistan thông tin.
Cũng theo Thương vụ, để mở tài khoản giả mạo tại Pakistan, đối tượng lừa đảo đã thành lập một doanh nghiệp tự doanh để lách luật Pakistan cho phép các công ty có thể trùng tên với bất kỳ doanh nghiệp nào. Họ thậm chí còn sửa đổi tên doanh nghiệp bằng cách loại bỏ một dấu gạch ngang nhằm đánh lừa ngân hàng.
Thậm chí, để rút tiền mà không cần xuất trình chứng từ giao hàng và các tài liệu cần thiết theo quy định nghiêm ngặt về thanh toán quốc tế và chống rửa tiền của Pakistan, kẻ lừa đảo đã hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam thêm cụm từ "Advance Payment" (thanh toán trước) vào thông báo chuyển tiền.
Theo pháp luật của Pakistan, doanh nghiệp xuất khẩu không cần và không thể xuất trình bộ chứng từ giao hàng khi rút khoản tiền thanh toán trước mang tính chất đặt cọc để triển khai thực hiện việc giao hàng. Tuy nhiên, căn cứ vào các nội dung khác của thông báo chuyển tiền của ngân hàng Việt Nam và các quy định khác về quản lý thanh toán quốc tế của Việt Nam và Pakistan thì cả ngân hàng Việt Nam và ngân hàng Pakistan đều có nguy cơ phải chịu trách nhiệm vì đã có nhầm lẫn, sai sót.
Ngân hàng Việt Nam và Pakistan đều mắc sai sót trong quá trình xử lý. Ngân hàng Việt Nam đã không kiểm tra hợp đồng xuất khẩu và hóa đơn, dẫn đến việc ghi sai nội dung chuyển tiền là "Advance Payment" thay vì "Balance Payment". Trong khi đó, ngân hàng Pakistan đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm tìm hiểu khách hàng và giám sát hoạt động thanh toán theo quy định thanh toán quốc tế (URC 522, Urbpo 750) và quy định Kyc-Cdd (Know your Customer- Customer Due Digialance) của Ngân hàng Nhà nước Pakistan.
Thương vụ Việt Nam tại Pakistan cho biết đã cảnh báo kịp thời về vụ việc, nhưng rất tiếc là một số doanh nghiệp không thực hiện theo các cảnh báo này, dẫn đến việc bị lừa. Một điểm đáng chú ý là thủ đoạn này tinh vi ở chỗ ngay cả doanh nghiệp sở tại cũng có thể bị lừa. Vì vậy, nếu Thương vụ đến trụ sở đối tác và đến ngân hàng thẩm tra xác minh khi nhận được đề nghị hỗ trợ thẩm tra xác minh đối tác của doanh nghiệp Việt Nam thì nguy cơ chính Thương vụ cũng bị lừa theo rất cao vì tất cả thông tin đối tác đều là thật.
Do đó, Thương vụ khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần cẩn trọng và xác minh đối tác kỹ lưỡng khi thực hiện các giao dịch quốc tế.
