Nhận hàng xong… xù tiền
Ông Hoàng Đức Nhuận, Tham tán Thương mại của Việt Nam tại Algeria vừa cho biết, Thương vụ đã nhận được thư của một số DN Việt Nam trao đổi về những khó khăn trong khâu thanh toán xuất nhập khẩu với đối tác châu Phi. Do năng lực tài chính có hạn nên nhà nhập khẩu (NK) châu Phi thường đề nghị mua hàng trả chậm, hình thức CIF (giao hàng tại cảng đến). Nhưng đây là phương thức thanh toán gây bất lợi cho DN Việt Nam.
Ngoài ra, còn xuất hiện một số vấn đề khác trong khâu thanh toán là lừa đảo để lấy bộ chứng từ không qua ngân hàng. Việc này đã từng xảy ra đối với DN Việt Nam. Cụ thể, Thương vụ Việt Nam tại Algeria nhận được thư của một công ty xuất khẩu (XK) tiêu của Việt Nam nhờ hỗ trợ đòi tiền hàng một công ty tại Senegal. Công ty này giao dịch qua mạng internet, đã mua 1 container tiêu đen từ Việt Nam trị giá 61.750 USD. Hình thức thanh toán là trao chứng từ, trả tiền ngay thông qua ngân hàng của người mua (Ngân hàng Công Thương Senegal VDN/BICIS).
Qua công ty chuyển phát nhanh DHL và hãng tàu, được biết người mua đã nhận bộ chứng từ, lấy hàng ra khỏi cảng song không thanh toán cho công ty Việt Nam. Sau đó, công ty Việt Nam đã liên lạc với người mua nhiều lần nhưng không được. Ngân hàng người bán cũng đã liên lạc với ngân hàng người mua tại Senegal thì được biết người ký nhận bộ chứng từ (do khách hàng giới thiệu) không làm việc tại ngân hàng này.
Theo ông Nhuận, trong trường hợp này, ngân hàng người mua không chịu trách nhiệm do thực tế không nhận được bộ chứng từ.
Thương vụ Việt Nam tại Algeria đã gửi thư kèm theo các chứng từ liên quan tới Đại sứ quán Senegal tại Algeria, Bộ Thương mại, Phòng Thương mại và Công nghiệp Senegal cũng như Ngân hàng VDN/BICIS để nhờ hỗ trợ, yêu cầu khách thanh toán tiền hàng cho nhà XK Việt Nam. Tuy nhiên, phía Senegal không có hồi âm.
Mới đây, ông Nhuận đã tiếp tục đến làm việc với các cơ quan hữu quan của Senegal. Cụ thể, Ngân hàng Công Thương Senegal -VDN/BICIS đã trả lời là ngân hàng này chưa nhận được bộ chứng từ mà phía ngân hàng của người bán tại Việt Nam gửi qua dịch vụ DHL; tên và điện thoại người nhận bộ chứng từ không có trong danh sách cán bộ, nhân viên ngân hàng này. Ngân hàng VDN/BICIS cũng cho biết có một người đã mở tài khoản như vậy dưới danh nghĩa cá nhân nhưng trong tài khoản không có tiền.
Phòng Thương mại và Công nghiệp Dakar và Tòa Thương mại Senegal là 2 cơ quan có thẩm quyến cấp giấy phép kinh doanh cho biết Công ty đã nhập tiêu đen của DN Việt không có tên trong danh bạ đăng ký kinh doanh. Các cơ quan này thông tin đây là trường hợp lừa đảo và khuyến nghị các DN Việt Nam trước khi giao dịch cần liên hệ với 2 cơ quan này để kiểm tra trước.
Cần tìm kiếm đối tác qua các kênh chính thống
Thương vụ Việt Nam tại Algeria còn đặc biệt lưu ý, có sự tiếp tay của nhân viên ngân hàng với khách hàng để không thanh toán tiền hàng. Đó là 2 chi nhánh ngân hàng thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Algeria (BADR). Sự tiếp tay này chỉ được phát hiện khi nhận được “đơn khiếu nại của các nhà cung cấp hàng hóa nước ngoài”, trong đó có 1 DN XK cơm dừa của Việt Nam.
Theo đó, những nhà XK này đã không được thanh toán nhiều lô hàng đã bán cho 2 khách hàng Algeria có tài khoản tại 2 chi nhánh ngân hàng của BADR. BADR cho biết “đã có sự tiếp tay cả thụ động lẫn chủ động của một số nhân viên tại 2 chi nhánh ngân hàng này”. Hiện vụ việc đang được đưa ra xét xử tại tòa thương mại Algeria.
Với những rủi ro trên, Thương vụ Việt Nam tại Algeria lưu ý, DN Việt cần tìm kiếm đối tác qua các kênh chính thống như các chương trình xúc tiến thương mại (XTTM), qua giới thiệu từ các cơ quan XTTM và bạn hàng quen thuộc. Đặc biệt cần thận trọng khi tìm kiếm bạn hàng qua mạng internet hoặc giao dịch với đối tác chủ động tìm đến DN Việt Nam qua website.
Nếu buộc phải làm việc qua internet, đề nghị đối tác cung cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, thẻ xuất NK, bản sao hộ chiếu, thẻ căn cước của người đại diện để các cơ quan chức năng như Thương vụ Việt Nam tại châu Phi… có thể hỗ trợ tư vấn, xác minh trước khi tiến hành giao dịch; tuyệt đối không nên sử dụng hình thức thanh toán D/A (nhờ thu chấp nhận chứng từ) bởi một khi khách hàng đề nghị hình thức thanh toán này, rất có thể DN XK sẽ bị mất hàng.
Thương vụ Việt Nam tại Algeria cũng cảnh báo, nếu NK hàng từ châu Phi, cần tiến hành kiểm định hàng hóa thông qua tổ chức giám định quốc tế có uy tín tại nước sở tại (như Bitec International SA, Văn phòng Veritas) trước khi đưa hàng lên tàu. Tốt nhất, trong giai đoạn đầu nên sang trực tiếp để gặp gỡ nhà cung cấp, giám sát việc thu mua và chất hàng lên tàu.
