Cảnh báo: Mèo cào có thể chết người

Những cái chết thương tâm 

Mới đây, một sản phụ đang mang thai ở tuần thứ 32 ở Nghệ An đã tử vong sau khi  sốt cao, mệt mỏi, sợ gió, sợ nước, không nuốt nước bọt. Người nhà bệnh nhân cho biết trước đó 5 tháng, khi đang mang thai tháng thứ 3 thì bệnh nhân bị chó cắn nhưng không tiêm phòng vắc xin ngừa bệnh dại.

Vào viện, các bác sĩ chẩn đoán tình trạng thai phụ rất nguy cấp, nguy cơ tử vong không thể tránh khỏi nên quyết định mổ ngay để cứu thai nhi. Bé trai nặng 1,6kg chào đời trong hoàn cảnh người mẹ lên cơn dại vật vã trên bàn mổ.

Bác sĩ Đinh Văn Sinh, Trưởng khoa Sản Bệnh viện Đa khoa Nghệ An cho biết, em bé khi được đưa ra khỏi bụng mẹ đã không thể cất tiếng khóc, trương lực cơ yếu, vì vậy phải đặt nội khí quản để hỗ trợ hô hấp. Gần một ngày sau ca mổ bắt con, người mẹ tử vong. 

Cách đó không lâu tại Tuyên Quang, một bệnh nhi 11 tuổi cũng đã tử vong sau khi bị nhiễm bệnh dại từ vết mèo cào. Gia đình bệnh nhi cho biết trước khi nhập viện khoảng 3 tháng, bé trai này có bị mèo nhà hàng xóm cào vào lưng nhưng không nói cho gia đình biết. Trước khi nhập viện 1 ngày, bệnh nhi có triệu chứng mệt mỏi, thường rùng mình nhiều lần, không ăn, không uống được, rất sợ gió nên gia đình đã đưa cháu đến BVĐK tỉnh để khám và điều trị nhưng đã không qua khỏi. 

Theo thông tin từ Bộ Y tế, bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus dại (Rabie virus, thuộc họ Rhabdo-viridae) gây nên. Người bị nhiễm virus dại sẽ lên cơn dại và tử vong nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời. Bệnh dại là bệnh chủ yếu xảy ra ở động vật máu nóng như: chó, mèo.

Virus dại được lây truyền từ nước bọt của các loài động vật bị dại sang người qua vết cắn hoặc qua vết trầy xước trên cơ thể con người rồi xâm nhập lên hệ thần kinh trung ương. Bệnh dại cũng có thể lây truyền sang người khi động vật bị dại liếm vào vết thương hoặc tiếp xúc vào những chỗ da bị trầy xước, hoặc lớp niêm mạc miệng, mũi của người.

96% các trường hợp gây bệnh dại ở người tại Đông Nam Á là do chó cắn, tuy nhiên cũng có một số báo cáo về bệnh dại ở người là do vết cắn của mèo, cầy, chó rừng, cáo, chó sói và các loại động vật ăn thịt khác. Bệnh dại gây ra bởi khỉ và chuột là rất hiếm. Ngựa và lừa thường trở nên hung hăng và cắn mạnh khi chúng bị bệnh dại. Trâu và bò không cắn khi chúng bị nhiễm bệnh dại, nhưng cũng cần phải đề phòng khi thăm khám trâu, bò bị ốm và có triệu chứng tăng tiết nước bọt ở miệng. 

Mèo mắc dại ít nhưng nguy hiểm

Tại địa bàn Thủ đô Hà Nội, có đến hơn 90% chó, mèo được tiêm phòng bệnh dại đầy đủ. Số còn lại không được tiêm phòng do các yếu tố như di biến động số lượng đàn vật nuôi, do những vật nuôi mới sinh chưa đủ điều kiện tiêm phòng hoặc tại các vùng sâu, vùng xa như ở huyện Sóc Sơn, Ba Vì việc bắt vật nuôi để tiêm phòng gặp nhiều khó khăn vì vật nuôi quá dữ dằn khiến chủ và cán bộ thú y không thể tiếp cận.

Ông Đoàn Hồng Phong - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y Hà Nội cho biết: “Tỉ lệ mắc bệnh dại ở mèo rất thấp, trong khi đó với chó là 90% nhưng vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Đặc biệt, mèo bị mắc bệnh dại thì cực kỳ nguy hiểm vì mèo thường xuyên tiếp xúc với người và khó bắt lại được. Vì vậy, người dân đừng lơ là, chủ quan khi bị mèo cào. Nếu như người bị nhiễm bệnh dại không được tiêm phòng kịp thời thì không có cách nào cứu chữa”.

Cũng theo ông Phong, chó nhiễm bệnh dại có hai trường hợp: dại câm và dại đường phố. Dại câm thường xảy ra ở những con chó nhỏ. Khi mắc bệnh dại, chó nhỏ thường có triệu chứng ủ rũ, sợ ánh sáng nên chúng chỉ lẩn khuất trong bóng tối. Chủ nuôi rất hay lầm tưởng triệu chứng này là do chó ốm thông thường nên hay tự ý mua thuốc về tự chữa. Trường hợp dại đường phố xảy ra ở những con chó to với biểu hiện chó cắn điên cuồng, chạy lung tung, rớt dãi chảy. Tỉ lệ chó hoang bị dại cao hơn chó nhà do không được tiêm phòng. 

Ở Việt Nam, bệnh dại lưu hành trong nhiều năm, hàng năm trung bình khoảng 400.000 người bị chó, mèo cắn phải điều trị dự phòng bằng vắc xin dại, phí tổn tiền vắc xin ước tính hơn 300 tỉ đồng mỗi năm. Ngoài ra, bệnh dại còn gây tổn thất đến sức khỏe, tinh thần của người dân. Khu vực miền núi phía Bắc được coi là khu vực trọng điểm dại với hơn 80% số ca tử vong.

Đôi khi, những người chủ chăn nuôi nhầm lẫn bệnh dại với bệnh lở mồm long móng, nhiễm trùng máu có xung huyết hoặc khó thở và họ có thể bị nhiễm virus dại khi chủ quan và chăm sóc, cho vật nuôi uống thuốc bằng tay. Chưa có báo cáo dựa trên bằng chứng nào về bệnh dại trên người xảy ra do sử dụng sữa. Những người giết mổ chuyên nghiệp có thể có nguy cơ bị nhiễm bệnh khi giết động vật bị dại và xử lý phần não hoặc các bộ phận bị nhiễm virus khác, tuy nhiên không có trường hợp nào lây bệnh trên người do ăn thịt đã nấu chín.

Việc lây truyền bệnh dại từ người sang người thông qua việc cấy ghép giác mạc hoặc các nội tạng khác là tương đối hiếm nhưng vẫn có thể xảy ra. Việc lây truyền này đã xảy ra ở những người nhận giác mạc cấy ghép và gần đây xảy ra đối với một số trường hợp người nhận cấy ghép các nội tạng đặc và mô mạch. Do vậy, giác mạc hoặc các bộ phận cơ thể con người không được lây từ bệnh nhân chết do viêm não hoặc bất kỳ bệnh thần kinh nào khác mà chưa được chẩn đoán rõ ràng.

Mặc dù bệnh nhân mắc bệnh dại rất hiếm khi cắn người khác, tuy nhiên những người chăm sóc bệnh nhân cũng nên thận trọng và cảnh giác khi chăm sóc bệnh nhân bị dại, đặc biệt tránh tiếp xúc với nước bọt của bệnh nhân bị dại.