Càng cấm thuốc lá thế hệ mới, nạn buôn lậu càng tăng cao

0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Thực tế tại nhiều quốc gia đã chứng minh, lệnh cấm thuốc lá thế hệ mới không chỉ không làm cho sản phẩm này biến mất, mà còn gia tăng tỷ lệ tội phạm buôn lậu. Điều này cho thấy, cấm chưa bao giờ là một phương thức tiếp cận đúng đắn và hữu hiệu khi cố gắng ngăn chặn sự hiện diện của thuốc lá nói chung.

Càng cấm thuốc lá điện tử, buôn lậu càng “lộng hành”

Thái Lan là quốc gia ghi nhận nhiều hệ lụy từ việc cấm bán và sử dụng thuốc lá thế hệ mới (TLTHM). Năm 2014, quốc gia này đã thực thi chính sách cấm thuốc lá điện tử (TLĐT) với mức phạt tối đa lên đến 10 năm tù.

Sau lệnh cấm, một nghiên cứu tại Thái Lan cho thấy tỷ lệ buôn lậu TLTHM đã tăng đáng kể. Theo The Nation Thailand, quốc gia này đã chứng kiến sự gia tăng doanh số kinh doanh thuốc lá bất hợp pháp qua Internet nhưng không được đánh thuế. Một cuộc khảo sát của Hiệp hội Thương mại Thuốc lá Thái Lan cho thấy, việc buôn lậu trực tuyến các sản phẩm này đã tăng 97% từ tháng 7 đến tháng 9/2022. Chưa kể, chính sách cấm của Thái Lan đã làm khó du khách quốc tế khi vô tình mang TLĐT đến nước này như một số trường hợp xảy ra gần đây.

Tương tự Thái Lan, Singapore phải đối diện với một số hậu quả sau 7 năm áp dụng sắc lệnh cấm TLTHM (từ 2015). Cụ thể, báo cáo của Cục An toàn Thực phẩm và Y tế của Singapore dẫn số liệu từ Cơ quan Khoa học Y tế cho biết, số người bị bắt vào năm 2022 vì sử dụng và sở hữu sản phẩm này tăng gần gấp 4 lần so với năm 2020.

ICA bắt giữ lô hàng nhập lậu hàng chục nghìn sản phẩm TLĐT.

ICA bắt giữ lô hàng nhập lậu hàng chục nghìn sản phẩm TLĐT.

Chưa dừng lại ở đó, tháng 2/2023, cán bộ Cục Quản lý Xuất nhập cư Singapore (ICA) đã bắt giữ được lô hàng nhập lậu hàng chục nghìn sản phẩm TLĐT. Dù nhận thức rõ khung hình phạt khắc nghiệt lên tới 10.000 đô la Singapore (gần 200 triệu đồng Việt Nam) và 6 tháng tù giam, những kẻ chủ mưu vụ buôn lậu vẫn chấp nhận đánh đổi vì lợi nhuận vô cùng lớn.

Những con số này là thực tế chứng minh, việc cấm các sản phẩm thuốc lá bao gồm TLTHM không làm cho tình trạng tiêu thụ trong nước giảm đi mà lại làm tăng tỷ lệ tội phạm buôn lậu, gánh nặng quản lý cũng như hệ lụy lên sức khỏe người hút thuốc và cộng đồng từ hàng giả, kém chất lượng, thậm chí chứa chất cấm trá hình.

Bài học từ những thay đổi cấp tiến trong quản lý

Vượt ra khỏi khu vực châu Á, New Zealand là quốc gia cũng đã thất bại khi thử nghiệm chính sách cấm TLTHM. Sau đó, Chính phủ nước này đã thay đổi chiến lược phòng chống tác hại thuốc lá quốc gia bằng cách cấm thế hệ trẻ sử dụng thuốc lá điếu nhưng được phép sử dụng các sản phẩm TLTHM.

Tháng 9/2021, bà Jacinda Ardern, khi đang giữ cương vị Thủ tướng New Zealand nhận định, việc tiếp tục tăng giá thuốc lá điếu không khiến mọi người ngừng hút thuốc ngay. Vì vậy, nên cân nhắc tìm sản phẩm thay thế, trong đó TLĐT được nhiều người sử dụng như công cụ hỗ trợ để cai thuốc.

Bà Jacinda Ardern.

Bà Jacinda Ardern.

“TLĐT đang tạo ra sự khác biệt cho những người muốn cai thuốc và là một công cụ quan trọng”, bà Ardern thừa nhận.

Ngay cả một cường quốc như Mỹ cũng đã từng thất bại với sắc lệnh cấm thuốc lá. Giáo sư Y khoa Brad Rodu, Đại học Louisville, phụ trách các nghiên cứu giảm tác hại thuốc lá của Trung tâm Ung thư Brown cho biết: “Từ 100 năm trước, thử nghiệm cấm thuốc lá của chúng tôi đã thất bại. Chúng tôi không thể cấm một chất mà hàng triệu người Mỹ muốn tiêu thụ”.

Hay Uruguay, quốc gia từng chống thuốc lá nghiêm ngặt, cũng đã công nhận và chính thức dỡ bỏ lệnh cấm đối với thuốc lá làm nóng (TLLN), một sản phẩm TLTHM. Trong sắc lệnh hủy bỏ lệnh cấm TLLN do Tổng thống và các Bộ trưởng ký, Uruguay công nhận rằng các sản phẩm này có tiềm năng góp phần vào nỗ lực giảm thiểu vấn nạn thuốc lá điếu.

Ngoài ra, Anh, Mỹ, Canada, Nhật Bản… cũng có chính sách quản lý chặt chẽ TLTHM, cho phép kinh doanh với điều kiện phải được kiểm định và đăng ký với cơ quan ban ngành.

Nói về cơ sở pháp lý để quản lý các mặt hàng này, theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế (Bộ Tư pháp) Lê Đại Hải: So với các nước, quy định của pháp luật Việt Nam về thuốc lá đã có tương đối đầy đủ. Xét theo định nghĩa của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012, nếu các sản phẩm TLTHM như TLĐT, TLLN được sản xuất từ nguyên liệu thuốc lá thì đã là đối tượng được điều chỉnh của Luật. Theo đó, ông khẳng định không có rào cản pháp lý đối với việc đưa các sản phẩm này vào quản lý theo Luật hiện hành.

Mới đây, Công an TP Hà Nội đã bắt giữ lô TLĐT lậu trị giá lên đến 4 tỷ đồng và đây chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Tại Hội thảo “Phòng chống thuốc lá lậu: Thực trạng và giải pháp” ngày 13/4/2022, ông Hồ Lê Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) cho rằng nạn buôn lậu thuốc lá khiến ngân sách nhà nước thất thu đến gần 6.000 tỷ đồng mỗi năm.

Kinh nghiệm từ các nước cho thấy, việc cấm không làm cho nhu cầu sử dụng TLTHM biến mất mà chỉ là chuyển từ giao dịch mua bán hàng hóa có chịu thuế sang trốn thuế. Bởi thế, việc sớm có cơ chế quản lý thích hợp có thể giúp cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam, kiểm soát tốt TLTHM ở nhiều mặt, bao gồm giảm thiểu tình trạng buôn lậu, tội phạm ma túy trá hình, ngăn chặn giới trẻ tiếp cận… Từ đó, hình thành môi trường lành mạnh và an toàn cho người dùng, đồng thời kiểm soát nguồn thu thuế cho quốc gia cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào ngành kinh doanh thuốc lá hợp pháp.

Đọc thêm

Mô hình nuôi tôm rừng sinh thái ở Cà Mau mang lại hiệu quả cao

Mô hình nuôi tôm rừng sinh thái ở Cà Mau mang lại hiệu quả cao
(PLVN) -  Để khai thác tối đa lợi thế tự nhiên và gia tăng giá trị cho sản phẩm thủy sản địa phương, tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh mô hình nuôi tôm rừng sinh thái. Mô hình này không chỉ mang lại lợi nhuận cao cho người dân nhờ các doanh nghiệp cam kết thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường từ 10% đến 20%, mà còn hướng tới phát triển bền vững, thân thiện với môi trường.

Đặt đồ ăn online và nguy cơ tiềm ẩn

Còn tồn tại nhiều rủi ro liên quan đến an toàn thực phẩm khi người tiêu dùng đặt thức ăn qua ứng dụng online. (Ảnh minh họa - baochinhphu.vn)
(PLVN) - Đặt thực phẩm online qua ứng dụng đã trở thành thói quen của nhiều người, đặc biệt tại các đô thị lớn. Không thể phủ nhận rằng hình thức này mang lại nhiều tiện ích, tuy nhiên, đằng sau đó là hàng loạt những nguy cơ tiềm ẩn về chất lượng thực phẩm, sức khỏe người dùng và những vấn đề về trách nhiệm pháp lý khi sự cố xảy ra.

Bộ Công Thương phát động Chương trình nhận diện hàng Việt Nam năm 2024

Chương trình nhận diện hàng Việt Nam thường niên trên quy mô toàn quốc với tên gọi “Tinh hoa hàng Việt Nam” “Tự hào hàng Việt Nam” năm 2024 gắn với kỷ niệm 15 năm thực hiện Cuộc vận động của ngành Công Thương. (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) -  Bộ Công Thương vừa phát động Chương trình nhận diện hàng Việt Nam thường niên trên toàn quốc với tên gọi "Tinh hoa hàng Việt Nam – Tự hào hàng Việt Nam" năm 2024. Đây là sự kiện trọng điểm kỷ niệm 15 năm Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", nhằm tăng cường nhận thức, khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn sản phẩm nội địa, góp phần thúc đẩy kinh tế Việt Nam trong tình hình mới.

Sắp diễn ra Ngày hội Cá tra Đồng Tháp

Sắp diễn ra Ngày hội Cá tra Đồng Tháp
(PLVN) -  Ngày hội Cá tra Đồng Tháp – năm 2024 với chủ đề “Cá tra Đồng Tháp - Hành trình xanh – Giá trị xanh” sẽ diễn ra tại TP Hồng Ngự (tỉnh Đồng Tháp) trong 2 ngày 16-17/11.

Thương hiệu mỹ phẩm Việt nuôi dưỡng 'vẻ đẹp của sự tử tế'

Sản phẩm nước sen Hậu Giang của Cocoon đạt chứng nhận Fair for life - Cam kết đồng hành phát triển bền vững cùng người nông dân.

(PLVN) - Tự hào là thương hiệu mỹ phẩm tiên phong 100% thuần chay từ thực vật Việt Nam, không có nguồn gốc từ động vật, không thử nghiệm trên động vật... Cocoon không chỉ mang đến tay người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng mà còn không ngừng thể hiện trách nhiệm xã hội, hướng đến một tương lai xanh bằng những việc làm thiết thực.

Hoàng Anh Gia Lai đưa các sản phẩm Nông nghiệp sạch vào chuỗi Siêu thị Kingfoodmart

Ông Đoàn Nguyên Đức – Chủ tịch Tập đoàn HAGL phát biểu tại buổi lễ.
(PLVN) -  Sáng ngày 2/11/2024, tại Khách sạn Rex (TP HCM), Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) và Công ty Cổ phần King Food Market (Siêu thị Kingfoodmart) tổ chức Lễ ký kết hợp tác chiến lược phân phối sản phẩm, nhằm đưa các sản phẩm nông nghiệp sạch, chất lượng cao của HAGL vào hệ thống siêu thị Kingfoodmart nhằm phục vụ người tiêu dùng trong nước.

Tơ lụa – Đẳng cấp tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam

Bền bỉ và dẻo dai, lụa tơ tằm Việt Nam luôn có chỗ đứng trong dòng chảy lịch sử dân tộc. (Ảnh internet).
(PLVN) -  Từ lâu, tơ lụa đã khắc sâu vào tâm thức người Việt như biểu tượng của sự thanh lịch, duyên dáng và cao quý. Không chỉ là một loại vải cao cấp, tơ lụa còn gắn liền với những giá trị văn hóa và nghệ thuật lâu đời, tôn vinh vẻ đẹp dịu dàng, tinh tế của người phụ nữ Việt qua từng thời kỳ lịch sử.

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử
(PLVN) -  Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế mới đây thông tin về một số sản phẩm có tên gọi “Yoho Mekabu Fucoidan” thuộc nhóm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ nhưng chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký công bố sản phẩm, chưa được phép lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, các sản phẩm hiện đang được quảng cáo và  rao bán trên một số sàn thương mại điện tử. 

Lập kỷ lục xuất khẩu thủy sản hơn 1 tỷ USD trong 1 tháng

Xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 10/2024 đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2023. (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) - Tháng 10/2024, xuất khẩu (XK) thủy sản Việt Nam ước đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần đầu tiên sau 27 tháng (kể từ tháng 6/2022), XK thủy sản theo tháng trở lại mốc 1 tỷ USD, đánh dấu bước phục hồi quan trọng cho các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.