Hiện nay, trên không gian mạng người dùng thẻ cào điện thoại của các nhà mạng, ví điện tử hay như dịch vụ thanh toán trực tuyến… dễ dàng thanh toán cho các giao dịch điện tử. Tuy nhiên một phần không nhỏ, việc thanh toán này cho các game lậu, cờ bạc trực tuyến. Quan điểm của ông về vấn đề này?
- Thanh toán không dùng tiền mặt là chủ trương mà Quốc hội, Chính phủ đang xây dựng nhiều chính sách thúc đẩy hoạt động này. Tuy nhiên, trên thực tế lại nảy sinh một số vấn đề liên quan đến các đối tượng lợi dụng sơ hở trong quản lý và thanh kiểm tra thiếu chặt chẽ, chưa kịp thời dẫn đến có nhiều vụ việc liên quan đến người dân sử dụng thẻ điện thoại rồi qua các ví điện tử thực hiện các hành vi tội phạm như đánh bạc trực tuyến, chơi game lậu.
Điển hình như đường dây cờ bạc trực tuyến có giao dịch nghìn tỉ do Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương cầm đầu. Trong thời gian rất dài, các đối tượng lợi dụng việc thanh toán qua thẻ cào điện thoại. Rồi các doanh nghiệp cung ứng thẻ cào này đã để cho các đối tượng phạm tội lợi dụng để hoạt động tội phạm.
Để ngăn chặn kịp thời vấn đề này, đồng thời hướng tới người dân không dùng tiền mặt thanh toán thì chúng ta cần tạo ra hành lang pháp lý đầy đủ.
Tôi được biết, Chính phủ đã giao cho Ngân hàng Nhà nước, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng các quy định liên quan để quản lý các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên không gian mạng hay cung cấp các dịch vụ trên không gian mạng, cung cấp các dịch vụ thanh toán qua các doanh nghiệp thanh toán trung gian.
Các cơ quan chức năng khi xây dựng chính sách sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân thuận lợi trong kinh doanh, sinh hoạt hằng ngày trên không gian mạng.
Ông vừa nhắc đến vụ án đánh bạc trực tuyến hàng nghìn tỷ do Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương cầm đầu. Tuy nhiên, sau mỗi đợt truy quét của cơ quan chức năng, con số này không giảm mà còn nở rộ trên không gian mạng và có hàng trăm, hàng nghìn game lậu đã tràn vào nước ta, thưa ông?
- Thực tế hiện nay do việc phối hợp đang còn chậm trễ. Cùng với đó, đây là vấn đề mới và đụng chạm đến các cam kết của chúng ta như các Hiệp định thương mại mà chúng ta đã ký kết. Cho nên, có nhiều vấn đề đang đặt ra, nhưng để xử lý đúng thì cần quá trình, một thời gian nhất định cho việc chuẩn bị, xây dựng văn bản, đánh giá tác động…
Nhưng cái chính ở đây phụ thuộc vào các cơ quan, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ này. Trách nhiệm của các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ này. Ví dụ như thẻ cào, thì theo luật hiện hành thẻ cào điện thoại chỉ phục vụ thanh toán các dịch vụ cung ứng liên quan đến điện thoại, viễn thông.
Nên vừa rồi xảy ra việc tập đoàn viễn thông cung cấp thẻ cào ra ngoài, cần xem xét trách nhiệm của các doanh nghiệp này. Bởi anh đã thực hiện sai quy định của các luật về việc sử dụng thẻ cào điện thoại. Không những thế các cơ quan có trách nhiệm, Bộ Thông tin Truyền thông, Bộ Công an, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính quyền các địa phương phải chủ động trong công tác phòng ngừa.
Qua các đợt thanh kiểm tra của cơ quan chức năng đã phát hiện, xử lý hàng chục game bài vi phạm pháp luật, nhưng sau đó những cổng trò chơi trực tuyến mới lại mọc lên như thách thức cơ quan pháp luật, thưa ông?
- Game lậu là một loại dịch vụ cũng là loại hàng hóa đặc biệt. Cũng giống như các loại buôn lậu khác, đây cũng là hình thức buôn lậu qua biên giới. Thực tế, việc quản lý không gian mạng, quản lý các dịch vụ trên mạng xã hội chúng ta đang còn chưa đủ điều kiện về nhân lực, vật lực, phương tiện, trang thiết bị, trình độ nên dẫn đến không chỉ game lậu mà quảng cáo trái phép trên không gian mạng, lừa đảo trên không gian mạng, tình trạng tuyên truyền kích động, nói xấu chế độ,… không phải một sớm một chiều chúng ta giải quyết được.
Do đó, trước mắt, các cơ quan chuyên trách có liên quan cần tập trung xử lý những vấn đề bức xúc và cái cốt lõi nhất. Còn về lâu dài chúng ta cần hoàn thiện thể chế mới giải quyết căn cơ, bài bản về vấn đề này được.
Các game bài, game lậu đang “lộng hành” trên mạng, có thể thấy các nhà mạng Việt Nam khó có thể thể chối bỏ trách nhiệm buông lỏng quản lý có đúng không, thưa ông?
- Tôi cũng là người chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông rất nhiều lần về việc quản lý thẻ cào, quản lý sim rác. Về mặt quản lý nhà nước, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã rất tích cực nhưng do việc kinh doanh hiện nay các nhà mạng không thể hiện hết trách nhiệm của mình, thậm chí còn vi phạm các quy định của pháp luật.
Tôi biết, Bộ Thông tin và Truyền thông đang xây dựng và đang có những biện pháp quyết liệt để quản lý và xử lý trách nhiệm đối với các doanh nghiệp cố tình cung cấp các dịch vụ này. Thậm chí xét thấy vi phạm của các doanh nghiệp đến một mức độ nhất định thì sẽ có biện pháp chế tài về mặt hành chính, nặng hơn là xem xét trách nhiệm về mặt hình sự.
Tôi cũng đang theo dõi việc thực hiện các kiến nghị của tòa án trong vụ Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương từ việc xác định trách nhiệm của các doanh nghiệp liên quan đến vụ án trong thời gian vừa qua, nhất là các doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ viễn thông và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thanh toán trung gian.
Cũng phải nói hết sức thực tế, trong quản lý nhà nước về các loại hình doanh nghiệp kinh doanh trên không gian mạng là vấn đề mới, vấn đề khó. Từ vụ việc này, nếu ta đưa ra quy định một cách cứng nhắc không tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh theo như Chính phủ nói là kiến tạo thì sẽ ảnh hưởng chung đến phát triển kinh tế. Do đó cần hết sức cẩn trọng.
Luật An ninh mạng đã được Quốc hội thông qua với tỷ lệ rất cao. Chứng tỏ Quốc hội cũng đang kỳ vọng rất lớn. Theo ông, Luật này sẽ giải quyết tất cả những vấn đề trên không gian mạng như game lậu, đánh bạc trực tuyến, lừa đảo,… hay không?
- Luật An ninh mạng đã được Quốc hội thông qua năm 2018 và Chính phủ đang xây dựng 2 nghị định hướng dẫn thi hành. Như tôi biết, Chính phủ đang trong quá trình lấy ý kiến các bộ, ngành cũng như tham vấn, lắng nghe các ý kiến của các quốc gia và nước ta tham gia ký kết các nghị định thương mại vừa qua, nhất là đối với Hiệp định đối tác Việt Nam – Liên minh Châu Âu.
Theo tôi, khi xây dựng Luật này chúng ta đã đánh giá rất thận trọng các yếu tố như quốc phòng an ninh; bảo đảm anh ninh quốc gia, an toàn xã hội; các hoạt động của các doanh nghiệp, tổ chức cá nhân.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới thay đối nhanh về mặt công nghệ, không phải chúng ta đâu mà hầu như tất cả các nước phải đối diện các thách thức này. Ví dụ như Facebook chuẩn bị phát hành đồng tiền Libra, Quốc hội Mỹ cũng phải điều trần, các quốc gia khác cũng lên tiếng – Đây chính là thách thức toàn cầu.
Chính vì thế, chúng ta không thể kỳ vọng Luật An ninh mạng sẽ giải triệt để các vấn đề xã hội đã phát sinh trên không gian mạng và không luật nào đáp ứng được yêu cầu đấy. Nhưng Luật An ninh mạng sẽ đảm bảo được vấn đề an ninh trật tự trên không gian mạng, bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng và bảo vệ quyền lợi của tổ chức, cá nhân.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng:
“Thực thi luật pháp nghiêm minh chắc phải được”
Trả lời câu hỏi chất vấn của Đại biểu Quốc hội việc lợi dụng mạng viễn thông, mạng Internet, mạng xã hội để tổ chức đánh bạc với quy mô lớn thời gian kéo dài gây lo lắng trong nhân dân, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, hiện nay các game chúng ta cấp phép thì cơ bản không có vấn đề gì, làm rất chặt, nhưng các games không phép, games cờ bạc hiện nay xuất hiện, trong đó có Google Play, Facebook cũng tràn lan.
 |
| Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng |
Rất nhiều games bán ở trên đó, quảng cáo ở trên đó, tải về từ trường đó, kể cả các tổ chức nước ngoài vào Việt Nam tổ chức đánh games trên đất nước chúng ta.
Theo Bộ trưởng, những game quảng cáo mình rà soát được. Hiện nay, tỷ lệ chúng ta thành công với Google Play đạt 92%, gần như mức rất cao. Nhưng riêng đối tượng là Công ty Apple thì hiện nay tính hợp tác chưa cao, cho nên chỉ đạt dưới 30.
“Tôi nghĩ nếu thực thi luật pháp nghiêm minh chắc là được, chắc chắn phải được. Còn những phát hiện khác trên mạng viễn thông thì chúng tôi cũng chỉ đạo các nhà mạng viễn thông hay các nhà quản lý các địa chỉ IP mà phát hiện kịp thời thông báo cho phía Bộ Công an để xử lý”.
Đại biểu Quốc hội Đỗ Văn Sinh (đoàn đại biểu tỉnh Quảng trị) - Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:
“Bộ Thông tin và Truyền thông phải kiểm soát chặt chẽ”
Các giao dịch trên không gian mạng, về nguyên tắc phải đảm bảo về an toàn, an ninh quốc gia và đảm bảo việc giao dịch đó là hợp pháp. Trên cơ sở đó cần tuân thủ các hoạt đông luật pháp khác về mặt kinh tế. Các tổ chức, cá nhân chỉ được hoạt động trên phạm vi cho phép. Còn việc đánh bài, đánh bạc thì không được hoạt động rồi!
 |
| Đại biểu Quốc hội Đỗ Văn Sinh |
Chúng ta cũng cần quản lý được các giao dịch này, nếu các tổ chức cá nhân có nghĩa vụ đóng thuế thì phải đóng thuế và Nhà nước cần thu được tiền thuế từ đó. Vấn đề này liên quan đến nhiều đạo luật như Luật Ngoại thương, Luật An ninh mạng, Luật Giao dịch điện tử… cho nên chúng ta cần có chiến lược tổng thể.
Thậm chí tôi cho rằng, Chính phủ cần có đề án chuyên sâu về vấn đề này để có sự liên kết giữa các đạo luật với nhau. Các giao dịch trên không gian mạng là thế giới phẳng cho nên Bộ Thông tin và Truyền thông phải kiểm soát chặt chẽ. Còn giao dịch về thanh toán Ngân hàng Nhà nước cần có chế tài để quản lý.
